Als je tot de dinosaurusminnende hordes behoorde die Jurassic World naar het grootste openingsweekend in de filmgeschiedenis hielpen, dan heb je al kennisgemaakt met de aquatische attractie van het park: een enorme oude carnivoor die zo’n 80 miljoen tot 66 miljoen jaar geleden in de oceanen van de wereld zou hebben rondgedobberd. Dit is wat we weten over de machtige Mosasaurus.
1. Mosasaurussen zijn geen dinosaurussen.
Dinosaurussen onderscheiden zich van andere reptielen die ooit over de aarde zwierven door, onder andere, hun heupkassen. De term “dinosaurus” is eigenlijk heel specifiek en beschrijft alleen de op het land levende nakomelingen van de “heersende reptielen”, de aartsosauriërs. Mosasauriërs daarentegen zijn meer verwant aan de hedendaagse hagedissen.
2. Het heeft even geduurd voordat men wist wat een mosasaurus nu eigenlijk was
De eerste keer dat een fragment van een mosasaurusschedel werd gevonden, in Nederland in 1764, werd het aangezien voor een vis. In de decennia daarna werd hij beschreven als een reuzenkrokodil en zelfs als een potvis. Nadat Franse Revolutionaire troepen de schedel in beslag hadden genomen bij een aanval op het Fort van Maastricht, waar hij werd vastgehouden, discussieerden Franse wetenschappers over de vraag of het om een krokodil, een walvis of een reuzenvaraan ging. Pas in 1822 wees paleontoloog William Daniel Conybeare de schedel officieel toe aan een nog onbeschreven reptiel uit de oudheid, dat hij Mosasaurus noemde.
3. Het duurt even om uit te vinden waar ze aan verwant zijn
Zoals met veel dingen in de wetenschap, wordt hun juiste plaats in de boom des levens nog steeds door paleontologen bediscussieerd. Aanvankelijk dacht men dat de oude reptielen in dezelfde orde als slangen thuishoorden, omdat ze de eigenschap van een dubbel scharnierende kaak deelden. Wetenschappers hebben deze theorie later echter herzien en de mosasauriërs werden opnieuw ingedeeld in dezelfde orde als de varanen. Nu lijken sommige wetenschappers weer te neigen naar de oorspronkelijke slangentheorie.
4. Ze brachten levende jongen ter wereld.
Mosasauriërs waren reptielen, maar sommige veel voorkomende eigenschappen van mosasauriërs verschillen sterk van die van andere zeereptielen. De meeste moderne zeereptielen, zoals zeeschildpadden en zeeleguanen, leggen bijvoorbeeld eieren op de kust. Maar mosasauriërs zouden levende jongen in het water ter wereld hebben gebracht, en zouden hun kroost zelfs enige ouderlijke bescherming kunnen hebben gegeven.
5. Er waren veel verschillende mosasaurussen
Er waren veel soorten mosasaurussen. Kleinere soorten werden maar zo’n drie meter lang, maar grotere konden uitgroeien tot een gigantische 12-15 meter!
6. Sommige mosasauriërs hadden haaiachtige staarten
Tot voor kort dachten deskundigen dat mosasauriërs in een rustig tempo door het water zouden hebben geraasd, waarbij hun zweepachtige staarten (vergelijkbaar met die van palingen of slangen) slechts korte snelheidsuitbarstingen mogelijk maakten om naar prooien te happen. Maar een studie uit 2013 draaide wat we weten over mosasaurusstaarten om, en suggereerde dat deze waterroofdieren krachtige, haaiachtige staarten hadden die het mogelijk maakten om op hoge snelheid te jagen.
7. Ze aten ALLES
Fossielen van mosasauriërs die zijn opgegraven met andere dierlijke resten op de plek waar de maag zou hebben gezeten, hebben wetenschappers laten concluderen dat deze geduchte jagers zich tegoed hebben gedaan aan vissen, haaien, zeereptielen (waaronder andere mosasauriërs), zeevogels en alle dinosauriërs die te dicht bij het water kwamen.
8. Ze hadden tegenlicht!
Dankzij een groep wetenschappers onder leiding van Dr. Johan Lindgren, die het pigment melanine ontdekte in de fossiele schubben van een mosasaurus, denken wetenschappers nu dat het waarschijnlijk is dat deze aquatische reptielen licht waren aan de onderkant en donker aan de bovenkant. Deze “tegenschaduw” is vergelijkbaar met wat we zien bij haaien en walvissen, en is een handige vorm van camouflage in zee.
9. Ze leefden OVERAL … zelfs in zoet water!
Er werd lange tijd gedacht dat mosasauriërs alleen in zee leefden. Totdat wetenschappers in Hongarije meer dan 100 botten van een nieuwe zoetwater mosasaurussoort vonden op een plek waar geen andere zee- of brakwaterdieren of -planten voorkwamen. Deze nieuwe soort kreeg de naam Pannoniasaurus inexpectatus, wat “onverwachte Hongaarse hagedis” betekent. Mosasaurusresten zijn zowat overal ter wereld gevonden – Europa, Azië, sommige delen van Afrika, Noord-Amerika, Zuid- en Midden-Amerika … zelfs sommige delen van Antarctica! Ze zijn overal geweest.
Header image: FunkMonk