A Coach Called Life

Er is een zeldzame aandoening waarbij mensen beweren geen gedachten te hebben of geen innerlijke monoloog. Dit kan een symptoom zijn van trauma, depersonalisatie, of andere dissociatieve stoornissen. Maar maak je geen zorgen, als je dit ervaart, zijn er manieren om deze aandoening te overwinnen.

Een ding dat trauma en depersonalisatie (DP)/derealisatie (DR) lijders echt kan hinderen is de schijnbare afwezigheid van gedachten. Dit wordt ook wel het ‘blank mind syndrome’ genoemd.

Onderzoek naar deze aandoening is beperkt, hoewel veel anekdotes op internet, in depersonalisatie fora, Facebook groepen en elders suggereren dat deze aandoening echt bestaat.

Verschillende van mijn cliënten die ik heb geholpen volledig te herstellen van DP/DR hebben me verteld over hun blanco geest en hoe slopend ze zich daarbij voelden.

Een cliënt van mij heeft altijd beweerd dat hij het gevoel had dat hij “weg” was. Alsof hij er helemaal niet was. Hij beweerde dat zijn geest “leeg” was.

Speelt trauma een rol bij een lege geest?

Veel mensen die een traumatische gebeurtenis hebben meegemaakt, kunnen het gevoel hebben dat hun geest is afgesloten. Ze kunnen ook geen emoties ervaren. Dit is een overlevingsmechanisme. De hersenen proberen de persoon te beschermen tegen de extreme negatieve emoties na een traumatische gebeurtenis. Soms wordt naast het uitschakelen van de emotionele centra van de hersenen ook het denkvermogen aangetast.

Iemand die een traumatische episode heeft meegemaakt, kan het gevoel hebben dat hij op de automatische piloot staat. Ze kunnen zich als een robot voelen, die gewoon leeft, maar niet volledig aanwezig is. Van buiten lijkt alles in orde, maar van binnen voelen ze zich leeg, verstoken van gedachten en emoties.

Trauma hoeft niet het gevolg te zijn van gebeurtenissen als verkrachting of een verkeersongeluk, maar kan ook het gevolg zijn van consequent misbruik in de kindertijd, of zelfs wanneer het kind is verwaarloosd en niet goed is verzorgd of gevoed. Het kind ontwikkelt dan copingstrategieën om de uitdagende situaties het hoofd te bieden. Maar later in zijn leven kunnen deze strategieën afbreken, wat leidt tot posttraumatische stressstoornissen.

Als je het gevoel hebt dat je in je leven een trauma hebt meegemaakt, dan moet je dat trauma op een veilige manier verwerken. Misschien moet je naar een traumaspecialist gaan en je laten behandelen voor je trauma.

Als je je bovendien echt afgesloten voelt van de wereld om je heen of je in het algemeen niet verbonden voelt met jezelf, dan kun je ook last hebben van depersonalisatie en derealisatie. Als dit bij jou het geval is, dan raad ik je aan om mijn online cursus DP No More te bekijken, die je kan helpen om uit zulke omstandigheden te breken en het leven te ervaren zoals je het voorheen deed.

Als je geen trauma hebt opgelopen, lees dan verder.

Is je geest echt leeg?

Als je denkt dat je een lege geest hebt, dan wil ik dat je je ervaring eens goed onderzoekt.

De meeste mensen die een lege geest ervaren, denken bij zichzelf iets in de trant van “Ik heb geen gedachten!” of “Mijn geest is leeg!”. Als je dit zorgvuldig onderzoekt, zul je zien dat dit eigenlijk gedachten zijn. Je let gewoon niet goed op wat er gaande is.

Zelfs iets zeggen als “Ik heb een lege geest” betekent dat je geest niet echt leeg is omdat je gewoon een gedachte in je geest hebt geconstrueerd.

Ik zeg niet dat wat jij ervaart niet ongewoon is. Ja, depersonalisatie of dissociatie lijkt invloed te hebben op de manier waarop iemand denkt. Er kan zeker een afwezigheid van gepraat zijn of zelfs een gebrek aan aandacht (meer hierover hieronder), maar er zijn wel degelijk gedachten in je mentale ruimte als je goed kijkt. Je geest is niet helemaal leeg of leeg.

Deze oefening vertelt je de waarheid

Hier is een eenvoudige oefening die je kunt uitvoeren om erachter te komen of je geest leeg is of niet.

Probeer een onderwerp naar keuze te kiezen om over na te denken. Ik stel altijd voor een favoriete film van je te kiezen.

Denk nu na over deze film. Stel je de scènes uit de film voor. Stel je de personages voor die praten en de dialogen. Kun je ze in gedachten horen praten?

Probeer gewoon gedachten te laten opkomen over deze film. Misschien hebt u hem gezien toen u jong was. Misschien zijn er herinneringen aan deze specifieke film. Laat ze allemaal opkomen.

Ga uw gang, neem nu even de tijd om dit te doen.

Na een tijdje zult u zien dat er beelden en woorden lijken op te komen wanneer u dit doet.

Ga ook eens een stapje verder en probeer met weloverwogen gedachten over deze film te komen. Je kunt iets denken als:

• “Dat is zo’n goede film!”
• “Ik heb er met zoveel plezier naar gekeken”
• “Ik heb veel gehuild tijdens de climax”
• “Ik schrok me rot!”

Dit zijn slechts enkele voorbeeldverklaringen om je te helpen je eigen verklaringen te bedenken.

Doe echt wat tijd om over deze favoriete film van je na te denken.

Wat ik hier vraag is dat je je geest opzettelijk aanzet tot het produceren van gedachten. Als je dat doet, zul je zien dat je inderdaad gedachten kunt produceren als je dat wenst.

Gebrek aan aandacht?

Wat is er aan de hand als iemands geest leeg of ledig is geworden? Betekent het dat er geen gedachten zijn of dat er een gebrek aan aandacht is?

Ik durf te wedden dat het in de meeste gevallen gewoon een gebrek aan aandacht is.

Vóór depersonalisatie/derealisatie hadden we misschien te veel aandacht voor alle gedachten die in onze mentale ruimte rondgingen. Elke kleine gedachte eiste onze aandacht op.

Misschien ben je er na de depersonalisatie gewoon mee opgehouden. De gedachten zijn er nog steeds, maar je aandacht niet meer. Het kan zijn dat je aandacht helemaal uitgaat naar de depersonalisatie-ervaring (vanwege hoe uniek, vreemd of onaangenaam die misschien is).

Vaak heb je eigenlijk geen aandacht nodig om veel taken uit te voeren. Dit geldt met name voor alledaagse taken, zoals afwassen, een rondje hardlopen, sociale media checken op je telefoon, enzovoort. Deze taken heb je al vele malen eerder uitgevoerd, dus de hersenen sparen energie door het aandachtscircuit uit te schakelen. In dit geval, omdat je aandacht vrij is om zich te richten op iets anders dan de huidige taak, wordt het in plaats daarvan op je gedachten geplaatst.

Maar wanneer je DP/DR ervaart, vanwege hoe nieuw en anders deze ervaring kan zijn, wordt al je aandacht nu op de ervaring zelf geplaatst.

Dit kan eruit zien als een lege geest, maar het kan zijn dat je gewoon geen bewuste aandacht schenkt aan de gedachten die zich binnenin afspelen. Je gaat helemaal op in de DP/DR ervaring.

Maar als je ervoor kiest om aandacht aan je gedachten te besteden, dan kan dat (zoals we hebben gezien in de bovenstaande oefening.)

Of afwezigheid van geklets?

Geestelijk gepraat is de term die wordt gebruikt om het constante spervuur van gedachten te beschrijven die wij als mensen ervaren. Dit kunnen oordelen zijn die we vellen over onze huidige ervaring (“Oh, het is zo koud buiten”, “Ik voel me geweldig”, etc), of het kan iets zijn waar we aan denken (“Wat zal ik maken voor het avondeten?”), of gewoon willekeurige gedachten.

Dit mentale gebabbel is een kenmerk van de menselijke ervaring. Voor het grootste deel is dit goedaardig, maar voor sommige mensen kan het verontrustend worden omdat hun gedachten zeer negatief van aard kunnen zijn.

Soms kunnen deze gedachten ook beangstigend en opdringerig zijn, maar met wat onderwijs kan men leren hoe op de juiste manier om te gaan met beangstigende en opdringerige gedachten.

Meditatie is gericht op het verminderen van dit mentale geklets. Ervaren mediteerders beweren dat hun geest rustig is met weinig of geen gedachten. Veel mensen streven ernaar dit stadium van helderheid te bereiken.

Misschien is dit wat de DP-patiënt ervaart minus de jarenlange training die de mediteerder volgt?

Veel mensen streven ernaar de werkelijkheid te ervaren zonder dit voortdurende geklets. Misschien bereiken sommige mensen met DP deze plaats van rust zonder dat ze daarvoor duizenden uren training nodig hebben?

Zo bezien kan de afwezigheid van mentaal gepraat een zegen zijn in plaats van een vloek.

Deze aanvullende strategieën kunnen helpen

Als je echt last hebt van deze ervaring, stel ik voor dat je enkele van deze stappen volgt om deze “lege geest” opzettelijk te overwinnen. Wanneer je het gevoel hebt dat je een lege geest ervaart, kun je het volgende uitproberen:

• Hersenkrakers en puzzels die nadenken vereisen, bijvoorbeeld het beantwoorden van raadsels, en quizzen (zelfs zoiets doms als een popcultuurquiz).
• Hersenspelletjes spelen met je vrienden.
• Het schrijven van een opstel over iets, zoals je favoriete film of een boek.
• Het lezen van iets dat intellectueel uitdagend is, zoals een boek over wereldeconomie, wetenschap, of geschiedenis.

In al deze gevallen zul je merken dat je je vermogen om na te denken en gedachten te creëren niet verloren hebt. Het is er nog steeds.

Wanneer je volledig herstelt van depersonalisatie, zal je aandacht en je vermogen om spontane gedachten te hebben weer terugkomen. Het zal een langzaam proces zijn, maar het zal gebeuren.

Wees nu niet gealarmeerd over de afwezigheid van mentaal gebabbel of het gebrek aan aandacht. Probeer deze ervaring toe te laten en er niet tegen te vechten. Voor je het weet, zul je weer gedachten hebben, net als voorheen, zonder dat je er bewust moeite voor hoeft te doen. Voor nu zou ik je aanraden je te concentreren op het herstellen van depersonalisatie & derealisatie als geheel en niet te proberen elk afzonderlijk symptoom onder controle te krijgen.

Image Credits

Alle afbeeldingen zijn afkomstig van en Flickr Creative Commons