Geen enkele 24-uurs restaurantketen heeft zo’n cultstatus als Waffle House. Sinds de oprichting in Atlanta zo’n 60 jaar geleden, is het restaurant verheven tot culturele toetssteen, nu verspreid over 25 Amerikaanse staten met meer dan 2.000 locaties.
Slingeren nederige ontbijt tarief de klok rond, Waffle House inspireert diepe en onverzettelijke loyaliteit in diners als weinig restaurantketens (behalve misschien Whataburger) kan. Zijn het de goedkope prijzen? De luxe sfeer? Die roemruchte hash browns die op de een of andere manier beter smaken als je dronken bent? De serveersters die je onvermijdelijk “schatje” noemen? Waarschijnlijk een combinatie van al het bovenstaande, plus een beetje van die onverklaarbare zuidelijke diner magie – noem het de Waffle House je ne sais quoi.
De keten heeft geïnspireerd tal van boeken, waaronder een first-person verhaal van een voormalige lijnkok getiteld Als de Wafel brandt en een door een pastor genaamd – natuurlijk – Het evangelie volgens Waffle House. De keten, die beweert zijn miljardste wafel ergens in 2015 te hebben verkocht, zag onlangs beide oprichters, Tom Forkner en Joe Rogers Sr., binnen slechts twee maanden na elkaar overlijden. Hier nu, een terugblik op de legende, en voor fans dichtbij en ver weg, alles wat je moet weten over Waffle House.
Het begin
Het eerste Waffle House debuteerde in 1955 in de Atlanta voorstad Avondale Estates. De visie: fast food, 24 uur per dag beschikbaar, combineren met bediening aan tafel. Mede-oprichter Forkner legde eens uit hoe hij en Rogers, die buren waren, de keten begonnen: “Hij zei: ‘Jij bouwt een restaurant en ik zal je laten zien hoe je het moet runnen.'” Ze noemden het Waffle House omdat wafels het meest winstgevende menu-item waren (en dus wat ze het liefst wilden dat klanten bestelden).
Het bedrijf begon in 1960 met franchising en groeide in het begin langzaam, maar in de jaren ’70 en ’80 kwam de expansie op gang. Het imperium strekt zich nu uit over de helft van de 50 continentale staten, en hoewel het zich concentreert in het zuiden, zijn Waffle Houses te vinden in het noorden, zoals Ohio, en in het westen, zoals Arizona.
Waffle House is vandaag de dag nog steeds een particulier bedrijf – Rogers’ zoon, Joe Rogers Jr, is nu de voorzitter – en maakt geen jaarlijkse verkoopcijfers bekend, maar in 2005 beweerde het bedrijf dat het twee procent van alle in de VS geproduceerde eieren gebruikt.
De geheime Waffle House-taal
Als je voor het eerst bij Waffle House gaat eten, moet je vertrouwd raken met een nieuwe volkstaal – wat betekent in godsnaam “verspreid, gesmoord, en bedekt”? Echte Waffle House-enthousiasten hebben hun hash brown-bestellingen uit hun hoofd geleerd, maar voor alle anderen vertaalt het menu elke esoterische term: “Verspreid’ verwijst naar het uitspreiden van de hash browns over de grill zodat ze rondom knapperig worden – anders worden ze in een stalen ring gebakken – en is een van de meest gehoorde termen bij WH; velen bestellen ze ook ‘doorbakken’. De andere toppings zijn gesmoord (gesauteerde uien), bedekt (gesmolten Amerikaanse kaas), in stukjes gesneden (stukjes ham), in blokjes gesneden (tomaten), gepeperd (jalapeños), bedekt (gegrilde champignons), overgoten (chili), of country (gesmoord in worstjus). Diners kunnen ook gewoon zeggen: “naar de hel ermee en bestel ze “all the way.”
Net als de meeste andere eetgelegenheden, bestellingen bij Waffle House zijn onderworpen aan tal van aanpassingen, van de verschillende ei bereidingen (over easy, roerei, et al) aan die kenmerkende hash browns. Om de nauwkeurigheid van de bestelling en de efficiëntie van de keuken te garanderen, heeft het personeel van Waffle House zijn eigen zeer esoterische visuele coderingssysteem. Door borden te markeren met botervlakken, minitubes druivengelei en andere specerijen zoals mayopakjes en augurken in verschillende, zeer specifieke schikkingen, kunnen de servers aan de koks meedelen welk voedsel voor elk bord moet worden bereid. Bijvoorbeeld, om een bestelling van roerei met toast aan te geven, wordt een kuipje gelei ondersteboven op een groter ovaal bord geplaatst op de klok van zes uur. (Veel succes met het onthouden van dit systeem, tenzij je er daadwerkelijk werkt; de rest van ons zal gewoon met ontzag moeten toekijken.)
Bekende mensen houden van Waffle House
Hoewel Waffle House wordt gewaardeerd als een toevluchtsoord voor het gewone volk, hebben tal van beroemdheden ook hun trouw toegezegd. Waffle House, dat vlak bij drukke snelwegen ligt, is gastheer geweest voor veel reizende muzikanten en heeft zichzelf heel wat referenties bezorgd: In het nummer “Welcome to Atlanta” rapt Jermaine Dupri: “After the party it’s the Waffle House/If you ever been here you know what I’m talkingin’ about.” Tenminste één rap videoclip is gefilmd op een Waffle House parkeerplaats, en jaren negentig sensatie/huidig mikpunt van eindeloze grappen Hootie and the Blowfish hebben een cover album getiteld “Scattered, Smothered, and Covered.” Vreemd genoeg heeft WH ook zijn eigen platenlabel, ontbijt-thema’s (denk aan “Make Mine With Cheese” en “There’s Raisins in My Toast”) waarvan kan worden gehoord spelen op de jukeboxen die elke locatie bezetten.
Ondanks al zijn globe-trotting, had Anthony Bourdain blijkbaar nog nooit een Waffle House betutteld tot 2016, toen hij zuidelijke chef-sensatie Sean Brock vergezelde op een late-night, post-bar feestmaaltijd. Niemand heeft Bourdain nodig om te proselitiseren over de goedheid die Waffle House is, maar hoe dan ook, hij had wat poëtisch commentaar te bieden: “Het is inderdaad prachtig – een ironie-vrije zone waar alles mooi is en niets pijn doet; waar iedereen, ongeacht ras, geloof, kleur of mate van dronkenschap welkom is.” (Brock ook samengesteld de ultieme Waffle House proeverij menu voor Bourdain’s onlangs gelanceerde reizen site, Explore Parts Unknown.)
Zelfs de uber-rijk en hyper-beroemde af en toe kan het niet laten het maken van een Waffle House stop: Kim Kardashian en Kanye West gingen er ooit op een dubbele date met Chrissy Teigen en John Legend. (Helaas weten we nog steeds niet hoe Kanye zijn hash browns bestelt.)
De donkere kant van Waffle House
Hoewel Waffle House algemeen wordt gezien als een plaats waar mensen van alle verschillende rassen en klassen samenkomen – “Martin Luther King had een droom, en ik denk dat Waffle House daarin voorkwam,” zei muzikant John Mayer in een interview met Waffle House’s bedrijfsmagazine – de realiteit is niet altijd zo aangenaam: In een essay uit 2013 over arbeid en gelijkheid bij Waffle House, wijst schrijfster Katie Rawson erop dat “Sinds de jaren 1990 zijn er bij Waffle House meer dan 20 gevallen van rassendiscriminatie tegen het bedrijf ingediend. In de meerderheid van deze gevallen gaat het om blanke werknemers die weigeren klanten uit minderheidsgroepen te bedienen of lastig te vallen.”
Waffle House is ook berucht geworden als broeinest voor bizarre misdaden: Verschillende locaties zijn de plaats geweest van een werknemer die het drankje van een collega zou hebben aangelengd met meth, een strijdlustige klant die naakt stripte en iemand in het gezicht sloeg, en, tragisch genoeg, meerdere fatale schietpartijen.
Zelfs beroemdheden lijken niet uit de problemen te kunnen blijven bij Waffle House: In 2007 werd Kid Rock gearresteerd voor mishandeling nadat hij op de vuist was gegaan in een restaurant in Atlanta. Zoals Rawson opmerkt: “De meest voorkomende vermelding van Waffle House in kranten zijn misdaadverslagen. De connectie tussen Waffle House en misdaad is niet verrassend gezien het feit dat het 24 uur open is; dezelfde criteria die leiden tot de openheid en uitwisseling van late-night uren leiden ook tot geweld.”
“Het is niet dat er meer van deze verhalen gebeuren bij Waffle Houses,” vertelde een woordvoerder van het bedrijf de New York Times in 2011. “
Zelfs de federale regering leunt op Waffle House
Maar het feit dat Waffle House letterlijk altijd open is, is ook een deel van wat het zo geliefd maakt. De restaurants sluiten zelfs zo zelden dat ten minste één overheidsinstantie de restaurants gebruikt als barometer voor rampenbestrijding. De Federal Emergency Management Agency maakt gebruik van een informele “Waffle House Index” om de ernst van een tropische storm of orkaan te bepalen. Kortom, als een Waffle House sluit, is dat voor de FEMA – en voor de rest van ons – een teken dat de storm hevig was. Hier zijn de drie niveaus van de Waffle House Index, die wordt gebruikt om gebieden te evalueren nadat een storm is gepasseerd:
Groen: Waffle House serveert een volledig menu en er is elektriciteit.
Geel: Waffle House serveert een beperkt menu, heeft mogelijk weinig voedselvoorraad en gebruikt waarschijnlijk een stroomgenerator.
Rood: Waffle House is gesloten. (Oh shit, tijd voor paniek.)
Hoewel beide oprichters van Waffle House ter ruste zijn gelegd, hadden ze de fakkel al doorgegeven: Rogers en Forkner trokken zich in de jaren ’70 terug uit het management van het bedrijf, toen Rogers’ zoon het roer overnam als CEO, en hij leidt het bedrijf vandaag de dag nog steeds. Dankzij legioenen trouwe fans, veel verwijzingen naar popcultuur en ja, zelfs FEMA, zal de legende van Waffle House ongetwijfeld nog tientallen jaren voortleven. Immers, waar anders zullen mensen eten na de sluiting van de club?
– Waffle House oprichters sterven slechts twee maanden na elkaar
– Meer korte geschiedenissen op Eater