Anthraciet, ook wel steenkool genoemd, is de sterkst gemetamorfoseerde vorm van steenkool. Het bevat meer vaste koolstof (86 procent of meer op droge, asvrije basis) dan enige andere vorm van steenkool en de minste hoeveelheid vluchtige stoffen (14 procent of minder op droge, asvrije basis), en het heeft calorische waarden in de buurt van 35 megajoule per kilogram (ongeveer 15.000 Britse thermische eenheden per pond), niet veel verschillend van de calorische waarden voor de meeste bitumineuze steenkool. Antraciet is de minst overvloedige vorm van steenkool. In de Verenigde Staten wordt antraciet vooral in het noordoosten van Pennsylvania aangetroffen en maakt het minder dan 2% uit van alle steenkoolreserves in het land. Kleinere hoeveelheden antraciet komen voor in Zuid-Afrika, Australië, het oosten van Oekraïne, het westen van Canada, China en andere landen.
Instituut voor minerale informatie.
Anthraciet is zwart tot staalgrijs en heeft een schitterende, bijna metaalachtige glans. Ze kunnen worden gepolijst en voor decoratieve doeleinden worden gebruikt. Antraciet is hard en bros en breekt met een conchoïdale breuk in scherpe fragmenten. In tegenstelling tot veel bitumineuze kolen voelen zij schoon aan. Hoewel antraciet moeilijk te ontsteken is, brandt het met een lichtblauwe vlam en vergt het weinig aandacht om de verbranding in stand te houden. In het verleden werden ze gebruikt voor huisverwarming omdat ze weinig stof doen opwaaien bij het hanteren, langzaam branden en relatief weinig rook afgeven. Antraciet wordt vandaag de dag nog maar zelden voor dit doel gebruikt vanwege de beperkte voorraden en de relatief hoge kosten ervan en de gemakkelijke beschikbaarheid van andere energiebronnen (b.v. aardgas en elektriciteit) voor verwarmingsdoeleinden.
Hoewel antraciet meestal voorkomt in geologisch vervormde gebieden, zoals in de sterk geplooide sedimentaire gesteenten van de antracietstreek in Pennsylvania, is zijn oorsprong te wijten aan een hoger dan normale verhitting, veroorzaakt door de aanwezigheid van nabijgelegen stollingsintrusies of hoge geothermische gradiënten. Beide verschijnselen veroorzaken temperaturen die veel hoger zijn dan die welke in de meeste sedimentaire bekkens op grote diepte worden bereikt. In Antarctica bijvoorbeeld zijn grote stollingsformaties de steenkoollagen binnengedrongen en hebben zij een deel van de bestaande bitumineuze steenkool in antraciet omgezet. Temperaturen variërend van 170 tot 250 °C (ongeveer 340 tot 480 °F) worden noodzakelijk geacht voor de vorming van antraciet.