Baháʼí GeloofEdit
Vele apologetische boeken zijn geschreven ter verdediging van de geschiedenis of de leringen van het Baháʼí-geloof. De stichters van de religie schreven verschillende boeken met bewijzen voor hun religie; onder hen zijn de Zeven Bewijzen van de Báb en Bahá’u’lláh’s Kitáb-i-Íqán. Latere Baháʼí-auteurs schreven prominente apologetische teksten, zoals Mírzá Abu’l-Fadl’s The Brilliant Proof en Udo Schaefer e.a.’s Making the Crooked Straight;.
BoeddhismeEdit
Een van de vroegste boeddhistische apologetische teksten is De Vragen van Koning Milinda, waarin de boeddhistische metafysica aan de orde komt, zoals de “geen-zelf” aard van het individu en kenmerken als van wijsheid, waarneming, wilskracht, gevoel, bewustzijn en de ziel. In het midden van de 19e eeuw vormden ontmoetingen tussen boeddhisten en christenen in Japan de aanleiding tot de oprichting van een Boeddhistisch Propagatie Genootschap. Recentelijk heeft A.L. De Silva, een Australische bekeerling tot het boeddhisme, een boek geschreven, Beyond Belief, met boeddhistische apologetische antwoorden en een kritiek op de christelijke fundamentalistische leer. Gunapala Dharmasiri schreef een apologetische kritiek op het christelijke concept van God vanuit een Theravadan boeddhistisch perspectief.
ChristendomEdit
Christelijke apologetiek combineert christelijke theologie, natuurlijke theologie en filosofie om een rationele basis voor het christelijk geloof te presenteren en het geloof te verdedigen tegen bezwaren en onjuiste voorstelling van zaken.
Christelijke apologetiek heeft door de eeuwen heen vele vormen aangenomen. In het Romeinse Rijk werden christenen zwaar vervolgd, en er werden vele aanklachten tegen hen ingediend. J. David Cassel geeft verschillende voorbeelden: Tacitus schreef dat Nero beschuldigingen verzon dat christenen Rome in brand staken. Andere beschuldigingen waren kannibalisme (vanwege een letterlijke interpretatie van de Eucharistie) en incest (vanwege de gewoonte van de vroege Christenen om elkaar aan te spreken als “broer” en “zuster”). Paulus de Apostel, Justin Martyr, Irenaeus en anderen verdedigden vaak het Christendom tegen beschuldigingen die werden ingebracht om vervolging te rechtvaardigen.
Later hebben apologeten zich geconcentreerd op het geven van redenen om verschillende aspecten van het Christelijk geloof te accepteren. Christelijke apologeten van vele tradities pleiten, net als joden, moslims en sommige anderen, voor het bestaan van een unieke en persoonlijke God. Theodicee is een belangrijk aspect van dergelijke argumenten, en de argumenten van Alvin Plantinga zijn op dit gebied zeer invloedrijk geweest. Veel prominente Christelijke apologeten zijn geleerde filosofen of theologen, vaak met aanvullend doctoraal werk in de natuurkunde, kosmologie, vergelijkende godsdiensten, of andere gebieden. Anderen kiezen een meer populaire of pastorale benadering. Enkele prominente moderne apologeten zijn Douglas Groothuis, Frederick Copleston, John Lennox, Walter R. Martin, Dinesh D’Souza, Douglas Wilson, Cornelius Van Til, Gordon Clark, Francis Schaeffer, Greg Bahnsen, Edward John Carnell, James White, R.C. Sproul, Hank Hanegraaff, Alister McGrath, Lee Strobel, Josh McDowell, Peter Kreeft, G. K. Chesterton, William Lane Craig, J. P. Moreland, Hugh Ross, David Bentley Hart, Gary Habermas, Norman Geisler, Scott Hahn en RC Kunst.
Notabele apologeten binnen de Katholieke Kerk zijn o.a. Bisschop Robert Barron, G. K. Chesterton, Dr. Scott Hahn, Patrick Madrid, Kenneth Hensley, Karl Keating, Ronald Knox en Peter Kreeft.
John Henry Newman (21 februari 1801 – 11 augustus 1890) was een Engelse bekeerling tot het rooms-katholicisme, die later kardinaal werd, en in 2010 zalig werd verklaard. In zijn vroege leven was hij een belangrijke figuur in de Oxford Beweging om de Kerk van Engeland terug te brengen naar haar katholieke wortels. Uiteindelijk overtuigde zijn studie geschiedenis hem om rooms-katholiek te worden. Toen John Henry Newman in 1864 zijn spirituele autobiografie Apologia Pro Vita Sua noemde, speelde hij in op zowel deze connotatie, als op de meer algemeen begrepen betekenis van een uiting van berouw of spijt.
Christelijke apologeten gebruiken een verscheidenheid aan filosofische en formele benaderingen, waaronder ontologische, kosmologische, en teleologische argumenten. De Christelijke presuppositionalistische benadering van apologetiek maakt gebruik van het transcendentale argument voor het bestaan van God.
Tertullianus was een opmerkelijke vroege Christelijke apologeet. Hij werd geboren, leefde en stierf in Carthago. Hij staat soms bekend als de “Vader van de Latijnse Kerk”. Hij introduceerde de term Drie-eenheid (Latijn trinitas) in de christelijke woordenschat en waarschijnlijk ook de formule “drie Personen, één Substantie” als het Latijnse “tres Personae, una Substantia” (zelf van het Koine Grieks “treis Hypostaseis, Homoousios”), en ook de termen Vetus Testamentum (Oude Testament) en Novum Testamentum (Nieuwe Testament).
De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste DagenEdit
Er zijn opmerkelijke apologeten van de Heiligen der Laatste Dagen die zich richten op de verdediging van het mormonisme, waaronder vroege kerkleiders als Parley P. Pratt, John Taylor, B. H. Roberts, James E. Talmage en modernere figuren als Hugh Nibley, Daniel C. Peterson, John L. Sorenson, John Gee, Orson Scott Card, en Jeff Lindsay.
Een aantal bekende mormoonse apologetische organisaties, zoals de Foundation for Ancient Research and Mormon Studies (een groep geleerden aan de Brigham Young University) en FairMormon (een onafhankelijke, door mormonen geleide groep zonder winstoogmerk), zijn opgericht om de doctrines en de geschiedenis van de beweging van de Heiligen der Laatste Dagen in het algemeen en De Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen in het bijzonder te verdedigen.
Deïsme
Deïsme is een vorm van theïsme waarin God het universum heeft geschapen en rationeel begrijpelijke morele en natuurwetten heeft vastgesteld, maar niet langer ingrijpt in menselijke aangelegenheden. Deïsme is een natuurlijke religie waarin het geloof in God gebaseerd is op de toepassing van de rede en het bewijs dat is waargenomen in de ontwerpen en wetten die in de natuur zijn gevonden. De World Order of Deists onderhoudt een website waarop deïstische apologetiek wordt gepresenteerd die het bestaan van God aantoont op basis van bewijs en rede, zonder goddelijke openbaring.
HindoeïsmeEdit
Hindoeïstische apologetiek begon zich te ontwikkelen tijdens de Britse koloniale periode. Een aantal Indiase intellectuelen was kritisch geworden over de Britse neiging om de religieuze traditie van de Hindoes te devalueren. Als gevolg daarvan werden deze Indiase intellectuelen, evenals een handvol Britse Indologen, aangespoord om de wortels van de religie te onderzoeken en om haar uitgebreide arcana en corpus op een analytische manier te bestuderen. Dit streven stimuleerde de ontcijfering en het behoud van het Sanskriet. Vele vertalingen van Hindoe teksten werden geproduceerd, waardoor zij toegankelijk werden voor een breder lezerspubliek.
Een reeks van Indiase filosofen, waaronder Swami Vivekananda en Aurobindo Ghose, hebben rationele verklaringen geschreven met betrekking tot de waarden van de Hindoe religieuze traditie. Meer moderne voorstanders zoals de Maharishi Mahesh Yogi hebben ook getracht recente ontwikkelingen uit de kwantumfysica en het bewustzijnsonderzoek in verband te brengen met Hindoeïstische concepten. Wijlen dominee Pandurang Shastri Athavale heeft een overvloed aan uiteenzettingen gegeven over de symboliek en de rationele basis voor vele principes in de Vedische traditie. In zijn boek The Cradle of Civilization heeft David Frawley, een Amerikaan die de Vedische traditie heeft omarmd, de oude teksten van het Hindoe-erfgoed gekarakteriseerd als “piramiden van de geest”.
IslamEdit
‘Ilm al-Kalām, letterlijk “wetenschap van de redevoering”, gewoonlijk verkort tot kalam en soms islamitische scholastieke theologie genoemd, is een islamitische onderneming die is ontstaan uit de behoefte om de leerstellingen van het islamitische geloof vast te stellen en te verdedigen tegen twijfelaars en tegenstanders. Een geleerde van kalam wordt een mutakallim (meervoud mutakallimūn) genoemd, te onderscheiden van filosofen, juristen en wetenschappers.
JodendomEdit
Joodse apologetische literatuur kan worden getraceerd tot aan Aristobulus van Paneas, hoewel sommigen in de werken van Demetrius de chronograaf (3e eeuw v. Chr.) sporen zien van de stijl van “vragen” en “oplossingen” die typerend is voor het genre. Aristobulus was een joodse filosoof uit Alexandrië en de auteur van een apologetisch werk gericht aan Ptolemaeus VI Philometor. Josephus’ Contra Apion is een breed opgezette verdediging van het Jodendom tegen vele beschuldigingen die in die tijd tegen het Jodendom werden ingebracht, evenals sommige werken van Philo van Alexandrië.
Als reactie op moderne Christelijke missionarissen en gemeenten die “ontworpen zijn om Joods te lijken, maar in werkelijkheid fundamentalistische Christelijke kerken zijn, die traditionele Joodse symbolen gebruiken om de meest kwetsbaren van ons Joodse volk in hun gelederen te lokken”, is Jews for Judaism vandaag de dag de grootste tegen-missionaire organisatie die er bestaat. Kiruv Organisation, opgericht door Rabbi Yosef Mizrachi, en Outreach Judaism, opgericht door Rabbi Tovia Singer, zijn andere prominente internationale organisaties die “direct reageren op de problemen die worden opgeworpen door missionarissen en sektes, door het Jodendom te onderzoeken in tegenstelling tot het fundamentalistische christendom.”
PantheïsmeEdit
Sommige pantheïsten hebben organisaties gevormd zoals de World Pantheist Movement en de Universal Pantheist Society om het geloof in pantheïsme te bevorderen en te verdedigen.
Inheemse AmerikanenEdit
In een beroemde toespraak genaamd “Red Jacket on Religion for the White Man and the Red” in 1805, gaf Seneca opperhoofd Red Jacket een verontschuldiging voor de inheemse Amerikaanse religie.