Archon, in de gnostiek, een van een aantal wereldbeheersende machten die samen met de materiële wereld werden geschapen door een ondergeschikte godheid die de Demiurge (Schepper) werd genoemd. Hoewel de gnostiek niet één enkele stroming vormde, waren de meeste gnostici religieuze dualisten die van mening waren dat de materie inferieur is en de geest goed en dat verlossing wordt bereikt door esoterische kennis, of gnosis.
Omdat de gnostici van de 2e en 3e eeuw de materiële wereld beschouwden als ronduit slecht of als het product van dwaling, werden Archons gezien als kwaadaardige krachten. Zij telden 7 of 12 en werden vereenzelvigd met de zeven planeten uit de oudheid of met de tekens van de dierenriem. Sommige gnostische denkers, zoals Valentinus, ontwikkelden mythologieën geïnspireerd door het christelijke idee van verlossing door de menswording van Christus. In deze verhalen werden de Demiurg en de Archonen vereenzelvigd met de God, de engelen en de Wet van het Oude Testament en kregen zij derhalve Hebreeuwse namen. Het steeds terugkerende beeld van Archons is dat van gevangenbewaarders die de goddelijke vonk gevangen houden in menselijke zielen die gevangen worden gehouden in de materiële schepping. Volgens sommige mythologieën was het doel van de gnosis die door de goddelijke emanatie (aeon) Christus vanuit de rijken van goddelijk licht buiten het universum werd gezonden, om gnostische ingewijden in staat te stellen door de sferen van de Archonen heen te gaan naar de rijken van licht.