Benjamin Franklins Glazen Armonica

De glazen armonica was een van de meest gevierde instrumenten van de 18e eeuw. Franklin begon zijn geliefde armonica mee te nemen als hij reisde en speelde populaire Schotse deuntjes of originele composities voor zijn publiek. Later schreven componisten als Beethoven, Mozart en Donizetti muziek voor de armonica. Door zijn bijna onmiddellijke populariteit leek de glazen armonica voorbestemd voor duurzaamheid. Maar tegen de jaren 1820 was het bijna een vergeten instrument.

In de loop der jaren werden enkele verontrustende gebeurtenissen in verband gebracht met de glazen armonica. Sommige spelers werden ziek en moesten stoppen met het bespelen van het instrument. Zij klaagden over spierkrampen, nervositeit, krampen, en duizeligheid. Ook enkele toehoorders werden ziek; na een incident in Duitsland waarbij een kind stierf tijdens een uitvoering, werd de armonica in enkele steden zelfs verboden. Sommige mensen dachten dat de hoge, etherische tonen de geesten van de doden opriepen, magische krachten bezaten, of de luisteraars gek maakten. Anderen dachten dat lood uit de kristallen schalen of verf in de vingers van de muzikanten werd geabsorbeerd wanneer zij het glas aanraakten, en zo ziekte veroorzaakte. Voor geen van deze beweringen is ooit echt een verklaring of bewijs geleverd. Franklin zelf negeerde alle controverse en bleef het instrument bespelen tot het einde van zijn leven zonder de genoemde symptomen. Maar de populariteit van de armonica is nooit meer teruggekeerd tot wat hij was toen hij voor het eerst werd geïntroduceerd.

Ten tijde van zijn dood in 1790, toen er meer dan 5000 van waren gebouwd, had Ben Franklin geen geld geïncasseerd met zijn glazen armonica. Hij weigerde zijn uitvindingen te patenteren en zei:

“Aangezien wij grote voordelen genieten van de uitvindingen van anderen, zouden wij blij moeten zijn met een gelegenheid om anderen te dienen door een uitvinding van onszelf, en dit zouden wij vrij en gul moeten doen.”

Ben gaf zeker vrij en gul, en investeerde voortdurend tijd en energie om zijn ideeën tot een nuttige of onderhoudende werkelijkheid te maken. Sommigen zeiden dat de glazen armonica magisch was, maar misschien was de man die er verantwoordelijk voor was dat ook. Franklin maakte het mogelijk om met een vingertip prachtige klanken te maken, klanken die zijn vrouw Deborah ooit “de muziek van de engelen” noemde.

De hier afgebeelde glazen armonica werd in 1761 in Londen gebouwd door Charles James, volgens de instructies van Ben Franklin zelf. Het instrument heeft een mahoniehouten kast en standaard, en de glazen schalen worden ondersteund door kurken langs een ijzeren staaf.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *