James Lipton, het best bekend voor het creëren en hosten van “Inside the Actors Studio,”is maandag op 93-jarige leeftijd overleden, maar zijn invloedrijke show zal nog jaren een culturele toetssteen blijven voor creatieven die het acteervak bestuderen, volgens deskundigen en een golf van eerbetonen van performers.
“Ik ben er niet zeker van dat er vóór ‘Inside the Actors Studio’ een programma was geweest dat zo’n langdurige, diepgaande aandacht schonk aan het werk van de schermperformance,” vertelde Henry Svec, een assistent-professor in het departement van de communicatiekunsten aan de Universiteit van Waterloo, aan NBC News. “Celebrity-cultuur gaat zo vaak over de persoonlijke daden of wandaden van de mensen achter de beelden, maar in ‘Inside the Actor’s Studio’, vooral in de eerste paar seizoenen, werd het ambacht van filmacteren op de voorgrond geplaatst op een manier die fris en interessant aanvoelde.”
Voor veel artiesten was het Lipton’s vermogen om dieper in te gaan op het werk van acteurs dat hen het meest aansprak in de show, die hij 22 seizoenen lang presenteerde. De show, zeggen ze, bood een onschatbare bron met zijn inzicht in de technische aspecten van het optreden.
“Ik ontdekte Inside the Actors Studio toen ik 12 was en het veranderde mijn leven. James Lipton hielp me het vak van acteren te begrijpen en er verliefd op te worden op een manier die ik niet kan uitdrukken,” twitterde acteur Rishi Mutalik. “Hij gaf acteurs een onberekenbaar geschenk door zijn serie.”
Lipton studeerde aanvankelijk om advocaat te worden in New York, maar ging acteren om zijn opleiding te financieren. Onder zijn verschillende credits was een rol als Dr. Dick Grant in de soap “Guiding Light.” Hij schreef ook voor verschillende shows, en verscheen onlangs als zichzelf in een aflevering van “Glee.”
In 1994 richtte Lipton de Actors Studio Drama School op, een graduate programma gelieerd aan The New School in New York City. Binnen het programma begon Lipton een niet-krediet klasse genaamd “Inside the Actors Studio,” waarin hij professionals uit de industrie interviewde over hun werk. De sessies werden opgenomen en werden de basis van de wijd en zijd populaire show.
“De show slaagde erin om zowel het discours van het filmacteren te verheffen, maar ook om het op een soort leuke, provocerende manier af te vlakken,” zei Svec. “‘Taxi Driver’ en ‘Stop or My Mom Will Shoot!’ konden met evenveel eerbied en nieuwsgierigheid worden behandeld.”
Lipton stond bekend om zijn unieke manier van ondervragen, waarbij hij acteurs ondervroeg op een manier die de essentie van de persoon achter de veelgeprezen acteur zou onthullen. Zijn beroemde vragenlijst, geleend van de Franse journalist Bernard Pivot, bevatte vragen als: “Wat is uw favoriete woord?”, “Wat windt u op/af?”, “Van welk geluid of welk geluid houdt u/ haat u?” en “Welk ander beroep dan het uwe zou u willen proberen?”
Zijn interviewstijl was zo uniek en verankerd in de populaire cultuur dat Will Ferrell er een beroemde parodie op maakte in “Saturday Night Live”. In een interview met CNN in 2012 zei Lipton dat hij en Ferrell vrienden waren en over de imitatie zei hij: “Ik denk dat hij me koud heeft, de rat.”
Hoewel veel “Inside the Actors Studio”-afleveringen een bekende lijn volgden, merkten fans op dat enkele van de meest memorabele afleveringen die waren die afweken van de formule.
“Ik heb altijd vooral genoten van afleveringen waarin sommige patronen van de show werden verstoord,” zei Svec, die de aflevering Robin Williams uit 2011 noemde, waarin Williams’ improvisatie “antithetisch” is voor Lipton’s method acting ethos, dat inhield dat de rollen van acteurs werden gekoppeld aan de gebeurtenissen die hen in het echte leven overkwamen.
Een andere aflevering die fans als een van hun favorieten in eerbetonen noemden, was de aflevering met Dave Chappelle uit 2006, die werd opgenomen kort nadat de komiek “The Chappelle Show” had verlaten. Een paar jaar later verscheen Chappelle opnieuw in de show, maar deze keer waren de rollen van interviewer en geïnterviewde omgedraaid toen hij Lipton ondervroeg.
Anderen noemden afleveringen met Alec Baldwin, Meryl Streep, Amy Adams, Billy Joel en de cast van “The Simpsons” als een aantal van hun meest geliefde afleveringen. Lipton zelf zei dat zijn interview in 2011 met Bradley Cooper een van zijn favoriete interviews was om te doen. Lipton was decaan van de Actors Studio toen Cooper auditie deed voor toelating en Lipton had hem persoonlijk toegelaten tot het programma. Het duo werd emotioneel toen ze jaren later weer bij elkaar kwamen voor de aflevering “Inside the Actors Studio”.
“De nacht dat een van mijn studenten zoveel heeft bereikt dat hij of zij terugkomt en in die stoel naast me gaat zitten, zal de nacht zijn waarop ik heb gewacht sinds we 23 jaar geleden met dit ding begonnen, en het bleek Bradley Cooper te zijn,” vertelde Lipton in 2017 aan Larry King. “Ik heb een auditie voor hem gedaan. Als ik hem had afgewezen, zou hij een andere carrière zijn gaan maken.”
Cooper, die zich in 2000 inschreef in de Actors Studio, is sindsdien genomineerd voor acht Academy Awards en een Tony Award, en won twee Grammy Awards en een BAFTA Award. In het Larry King interview schreef Lipton Coopers talent toe aan een “unieke toegankelijkheid tot het zelf.”
Het interview markeerde ook dat Cooper op een andere belangrijke manier de cirkel rond maakte. Als student aan de Actors Studio, de “A Star is Born” acteur beroemd Sean Penn gevraagd over de hoofdrol in de 1998 film “Hurlyburly.” In 2015 gaf Cooper toe dat hij nerveus was over het stellen van de vraag in een interview met Howard Stern.
De Actors Studio verhuisde in 2006 van New School naar Pace University, waar Lipton als dean emeritus diende, en in 2018 ging Lipton met pensioen van de legendarische show. “Inside the Actors Studio” werd genomineerd voor 16 Emmy Awards en kreeg die onderscheiding één keer.
“James Lipton was een van de meest geweldige interviewers die er waren,” twitterde acteur Jeff Leach. “Hij gaf ernst en respect aan het acteervak en herinnerde het publiek eraan dat achter de glans van roem en beroemdheid, mensen schuilgaan met hun eigen verhalen waarin we ons kunnen inleven.”