Het eerste geregistreerde gebruik van de uitdrukking was in 1816 door Sir Walter Scott in de Schotse taal, in The Antiquary. Deze uitdrukking is een verkeerde vertaling van de Latijnse uitdrukking dederunt umerum recedentem uit het Bijbelboek Nehemia 9.29 uit de Vulgaat, wat eigenlijk betekent “koppig keerden zij u de rug toe”, wat afkomstig is uit het Griekse equivalent van de Septuagint-bijbel ἔδωκαν νῶτον ἀπειθοῦντα. Latijn umerus (vaak verkeerd gespeld als humerus) betekent zowel “schouder” als “rug”:
“Ye may mind that the Countess’s dislike did na gang farther at first than just shewing o’ the cauld shouther…”
waar “cauld” het equivalent is van koud en “shouther” schouder betekent, wat verder wordt ondersteund door contextueel gebruik in The Antiquary. Noch eten, noch voedsel wordt in de passage uitgedrukt, maar de uitdrukking wordt op een nogal allusieve manier gepresenteerd. De uitdrukking komt ook voor in een van Scott’s latere werken, St. Ronan’s Well en na de jaren 1820 was hij naar Amerika gereisd. Gedateerd juni 1839 in een brief aan de redacteur in de New England krant The Bangor Daily Whig and Courier:
“… eminente personen en zijn kabinetsadviseurs keerden hun ambassadeur “de koude schouder” toe, vanwege zijn onafhankelijke optreden bij deze gelegenheid.”
Ondanks het feit dat de uitdrukking wordt herhaald in verschillende niet-academische (niet-wetenschappelijke) boeken over etymologie, is de gangbare verklaring dat de uitdrukking voortkomt uit het serveren van een koude schouder van schapenvlees of ander vlees aan een ongewenste gast, volgens taalkundigen een onjuiste volkse etymologie.