Er zijn weinig sociale interacties die meer paniek veroorzakendan het moment dat een vriendelijk, vriendelijke persoon je uitnodigt om een activiteit te doen of een evenement bij te wonen dat je eigenlijk niet wilt doen, maar waar je ook geen goede reden voor hebt om nee te zeggen. Je weet dat de reden gewoon “…nah” is, maar je bent ook een aardig en vriendelijk persoon, dus je gaat dat niet zomaar zeggen. Je hebt manieren! En empathie! En – nu blijkbaar – een verplichting om aanstaande zaterdag te gaan rolschaatsen met een stel vreemden, ook al wil je dat absoluut niet!
Het kan moeilijk zijn om nee te zeggen tegen een uitnodiging als je reden neerkomt op “ik heb gewoon geen zin”, omdat veel van ons dat niet als een geldig excuus zien. En dat is…best wel klote! Iets niet willen doen wat optioneel is en weinig voorstelt is een goede reden om het niet te doen! Ik weet niet hoe het met jou zit, maar ik wil zeker niet leven in een wereld waar iedereen die niet het “juiste” excuus heeft, geacht wordt mee te doen aan activiteiten die anderen belangrijk vinden, ongeacht hun eigen behoeften en verlangens. Daarom vind ik dat we allemaal toestemming moeten geven om vaker nee te zeggen tegen dit soort verzoeken.
Natuurlijk zijn er momenten dat je de uitnodiging echt in overweging moet nemen, bijvoorbeeld als de persoon een goede vriend of vriendin is die je uitnodigt voor iets wat veel voor hem of haar betekent. Soms betekent het hebben van hechte relaties dat je dingen moet doen die niet echt jouw idee van een leuke tijd zijn. Je moet de improvisatieshow of het housewarmingfeest van je vriend zeker in overweging nemen voor je reflexmatig weigert. Maar ik heb het meer over de gevallen waarin het niet om een superbije vriend gaat en/of de uitnodiging relatief onopvallend is… zoals bijvoorbeeld een uitnodiging om een lezing bij te wonen of een film te zien waarin je niet geïnteresseerd bent, of om op een doordeweekse avond uit eten te gaan in een restaurant dat aan de andere kant van de stad ligt en te duur is naar jouw smaak. In die situaties – als je technisch gezien wel kunt gaan, maar je wilt het gewoon niet – is het eigenlijk prima om het af te slaan. Echt waar!
Het argument om nee te zeggen
In de eerste plaats zijn je tijd, geld en energie (TME) je meest waardevolle bronnen; hoe je ze besteedt, heeft direct te maken met wie je bent en uiteindelijk met het leven dat je wilt leiden. En als je niet beslist hoe je je TIJD wilt besteden – en dan deze middelen dienovereenkomstig beschermt – zullen anderen voor jou beslissen. Je kunt niet echt je gelukkigste, meest authentieke zelf zijn als je deze verantwoordelijkheid regelmatig uit handen geeft.
Daarnaast zie ik het nee zeggen tegen hangout-verzoeken als een voorbode van het stellen van grenzen in het algemeen. Als je je realiseert dat je het recht en de mogelijkheid hebt om “nee, bedankt” of “daar heb ik geen zin in” te zeggen zonder dat de wereld vergaat, is dat behoorlijk levensveranderend. Doe het een paar keer en je begint in te zien dat er een cornucopia van mogelijkheden en vrijheid op je wacht! Aan de andere kant, als je niet kunt zeggen tegen een wildvreemde “oh, nee dank je, liever niet” als ze je een parfummonster willen aanbieden in het winkelcentrum of je hun petitie willen laten tekenen in het park, dan zul je je waarschijnlijk niet op je gemak voelen om een vriend te vertellen dat het tijd is voor een ander onderwerp als zijn “Ik haat mijn baas” monoloog zijn derde uur ingaat, of je ouders te vertellen dat je maar een weekend kunt blijven in plaats van de voorgestelde 14 dagen op je volgende reis naar huis. Het is een goed idee om te oefenen met nee zeggen tegen kleine verzoeken; na verloop van tijd zullen de grotere verzoeken minder afschrikwekkend aanvoelen.
Nee zeggen geeft je ook de kans om meer te leren over de mensen in je leven en hoe ze je behandelen. Het zit zo: iemand die weigert nee te zeggen tegen relatief kleine verzoeken is waarschijnlijk niet zo goed in het respecteren van grenzen in het algemeen, en dat is nuttige informatie om te weten! Want grenzen gaan over veel meer dan alleen rolschaatsen op een zaterdag; ze kunnen ook gaan over je lichamelijke autonomie, je geld, je bezittingen, en je privacy. En je zou kunnen merken dat iemand die heel slecht reageert op “Oh, bedankt voor de uitnodiging, maar ik ben eigenlijk niet zo’n fan van rolschaatsen” problemen heeft om nee te zeggen als het gaat om de grotere dingen. Als je mensen je een schuldgevoel aanpraten, je onder druk zetten om iets te doen, of je op een andere manier geen nee “laten” zeggen, dan is dat een Hen Probleem, geen Jou Probleem. De mensen die echt je tijd, geld en energie waard zijn, zullen ervoor zorgen om te communiceren dat ze je behoeften, voorkeuren en TME respecteren, zelfs als ze zich een beetje teleurgesteld voelen door je nee op het moment.
Het vroegtijdig afwijzen van een uitnodiging stelt je ook in staat om het scenario te vermijden waarin je het evenement wekenlang vreest en het uiteindelijk op het laatste moment afzegt. Ik heb veel gedachten over het annuleren van plannen (afstemmen op een toekomstige aflevering van A Little Better als je wilt horen ze!!), maar ik denk dat we het allemaal over eens dat een evenement wekenlang vrezen is een bummer (en veel meer emotioneel draineren dan gewoon nee te zeggen in de eerste plaats!), en wordt geannuleerd op het laatste moment is behoorlijk frustrerend voor anderen. Ook frustrerend: Rondhangen met iemand die er eigenlijk niet bij wil zijn! Als ik als uitnodiger de keuze heb om ofwel even teleurgesteld te zijn voor ik een buddy vind die de activiteit die ik voorstel wel leuk vindt, ofwel *mijn* kostbare TIJD te spenderen aan rondhangen met iemand die er niet bij wil zijn en me er stiekem of niet zo stiekem voor uitmaakt, dan kies ik elke keer voor het eerste! Ermee instemmen iets te doen wat je eigenlijk niet wilt doen is niet per se aardig; het kan zelfs behoorlijk egoïstisch zijn.
Over egoïstisch gesproken: als ik me echt schuldig voel over het idee om nee te zeggen in dit soort situaties, vind ik het handig om na te denken over de vraag of mijn nee het hart van de persoon in kwestie echt zal breken, of dat ik mijn aanwezigheid gewoon veel belangrijker vind dan het in werkelijkheid is. Het kan makkelijk zijn om jezelf wijs te maken dat je aanwezigheid heel belangrijk is, of dat dit evenement zoooo veel betekent voor die andere persoon…om dan nee te zeggen en de schouders op te halen en iemand anders uit te nodigen zonder er verder bij na te denken. Natuurlijk, soms geven ze er echt om als je ja zegt! Maar zelfs als ze een beetje teleurgesteld zijn, zullen ze het waarschijnlijk begrijpen en er overheen komen – en dat is een prima uitkomst. Voor jezelf zorgen is belangrijker dan proberen te voorkomen dat je een vriend op een kleine manier teleurstelt. Dus voordat je met tegenzin instemt, kun je misschien een stapje terug doen en jezelf afvragen of je misschien overschat hoe belangrijk jouw aanwezigheid voor je vriend(in) is.
Denk er tot slot aan dat je door af te wijzen – of het nu zo voelt of niet – in feite voor de ander opkomt. Want als je hoffelijk nee zegt, communiceer je dat dit een relatie is waarin we mogen vragen om wat we willen, en dit is een wereld waarin we mogen vragen om wat we nodig hebben. Als je dit niet voor jezelf kunt doen, doe het dan voor Toekomstige Thema’s.
Wat je eigenlijk moet zeggen
Ik weet dat het afslaan van een uitnodiging op het moment zelf stressvol of schuldgevoelens oproept, maar zo hoeft het niet te zijn. Het vergt gewoon oefening. Hoe vaker je het doet, hoe meer je zult beseffen dat de meeste mensen het eigenlijk wel aankunnen en dat het je relaties niet negatief zal beïnvloeden. Als je een beetje hulp nodig hebt bij het formuleren van een antwoord voor deze situaties, staan hieronder enkele scenario’s die gebaseerd zijn op gesprekken die ik in mijn eigen leven heb gevoerd om je op weg te helpen. Zoals altijd kunt en moet u deze aanpassen zodat ze passen bij het verzoek en de relatie.
Wat u ook zegt, uw toon is van groot belang; mik op warm, maar relatief neutraal en zakelijk. En houd het kort. Je hoeft ook niet om vergeving te smeken, op al je saaie persoonlijke redenen in te gaan, of een achtdelige verdediging te presenteren alsof je ADA Alexandra Cabot bent in een Law & Order: SVU herhaling. Behandel nee zeggen als normaal (want het is normaal).
Als het een specifieke datum is, en je doet dit liever niet op de dag/tijd in kwestie:
“Oh, dank je wel dat je aan me denkt! Helaas kan ik niet komen, maar bedankt voor de uitnodiging!”
“Oh, dat klinkt leuk, maar ik kan niet komen. Maar veel plezier!”
Als je waarschijnlijk nooit in staat zult zijn om een activiteit op de voorgestelde dag/tijd te doen:
“Oh, dat concert klinkt erg leuk, maar ik kan niet echt grote uitjes doen op doordeweekse avonden vanwege werk! Maar veel plezier!”
“Ah, dat klinkt leuk, maar ik heb een regel dat ik geen plannen maak op zondag – dat is mijn dag. Maar bedankt dat je aan me denkt!”
“O, dat klinkt geweldig, maar ik ben nogal gebonden aan mijn 10 uur slaapschema op doordeweekse avonden tegenwoordig. Maar bedankt voor de uitnodiging!”
“Rolschaatsen is niet echt mijn ding, dus ik doe niet mee!”
“Bedankt dat je aan me denkt, maar het is niet echt mijn snelheid!”
Je kunt er ook iets aan toevoegen als: “Maar ik zou het leuk vinden om je binnenkort te zien en bij te praten!
Als je weinig bandbreedte hebt en verwacht dat in de nabije toekomst te zullen hebben
“Ah, ik zou graag willen, maar ik heb de laatste tijd niet veel tijd voor mezelf kunnen krijgen en ik heb mezelf beloofd dat ik gewoon zou neerhurken en een rustig weekend zou hebben!”
“Ik heb nu niet echt de bandbreedte om veel te socialiseren, maar ik zou graag .”
“Ik heb tegenwoordig niet veel ruimte voor buitenschoolse activiteiten, maar ik zou het wel leuk vinden.”
“Ah, dat klinkt goed, maar ik slaap de laatste tijd slecht en heb mezelf beloofd niet meer zoveel te gaan, zodat ik een vaster schema kan opstellen.”
“Ik weet dat ik de laatste paar keer dat je me hebt uitgenodigd niet kon komen, maar dat is niet omdat ik niet wil! .
Note: dit laatste is een goede optie als je een paar uitnodigingen van dezelfde persoon hebt afgewezen en bang bent dat ze zullen denken dat je afzegt omdat je gewoon geen zin hebt om met ze om te gaan. In mijn ervaring is het veel beter om eerlijk en duidelijk te zijn over waarom je uitnodigingen afslaat (daarover zo dadelijk meer!), vooral als ze van goede vrienden komen die waarschijnlijk graag willen weten a) hoe het met je gaat, en b) dat het niet om hen gaat.
En trouwens, je hoeft in geen van de bovenstaande voorbeelden een alternatieve hangout op een andere datum aan te bieden als je dat liever niet doet! In dat geval kun je gewoon zeggen: “maar bedankt voor de uitnodiging”!
Als je even tijd nodig hebt om jezelf te bedwingen voordat je reageert:
“Ik kijk even in mijn agenda en dan neem ik contact met je op!”
(En neem dan snel contact met ze op – wacht niet tot ze reageren!)
Een opmerking over het verzinnen van excuses
Ik ben er in het algemeen tegen om een reden te verzinnen als je een uitnodiging afslaat. Hier is waarom: Als je een leugen vertelt dat je er op die bepaalde datum niet bij kunt zijn (terwijl het eigenlijk om de activiteit zelf gaat), kan de persoon reageren door je te vragen deze activiteit op een andere dag te doen, waardoor je in een lastige positie komt. Of hij/zij zou kunnen aannemen dat je echt van rolschaatsen houdt en op de uitnodigingslijst wil staan voor alle toekomstige lokale rolschaatsevenementen. Deze uitkomst is voor niemand goed.
Aternatief, als ze er op de een of andere manier achter komen dat je eigenlijk geen echte plannen had (of de plannen die je beweerde te hebben) die dag, of als ze er later achter komen dat je eigenlijk wel van rolschaatsen houdt, kunnen ze zich eigenlijk slechter voelen-omdat ze zullen aannemen dat het persoonlijk was en dat je gewoon niet met hen om wilde gaan. (Wat al dan niet waar kan zijn. Maar zelfs als het over hen gaat, probeer je dat waarschijnlijk niet over te brengen.)
Wanneer je gewoon wat eerlijker bent over de reden waarom je niet kunt komen, geef je belangrijke informatie door: Ik vind je wel leuk. Maar ik hou niet van rolschaatsen of doordeweeks uitgaan. De eerlijke reactie vertelt hen dat je hen genoeg vertrouwt om authentiek en open met hen te zijn, en dat je genoeg om hen geeft om een relatie op te bouwen waarin je je gezien en gekend voelt.
Maar ook: Een uitnodiging afslaan is niet zo diepgaand! Het is letterlijk prima.
Tussen haakjes…
Als we nee willen mogen zeggen, moeten we ook bereid zijn om die optie uit te breiden naar anderen. Dus onthoud: als iemand je uitnodiging afslaat, is dat echt, echt OK. Het hoeft niet te betekenen dat ze je niet mogen, of dat ze geen vriend van je willen zijn. En kijk, als iemand altijd je uitnodigingen afslaat en je begint te vermoeden dat hij niet echt vrienden wil zijn, is dat een andere zaak. Het kan betekenen dat ze je vriend niet willen zijn. Dat is teleurstellend en vervelend, maar ook prima – omdat je eigenlijk geen vrienden wilt zijn met mensen die geen vrienden met je willen zijn, of die geen van je interesses delen.
Als je baalt van de “nee, bedankt”, bedenk dan dat iemand zich kwetsbaar kan voelen als je een uitnodiging weigert, en dat je daar moed voor nodig hebt – zelfs van mensen die relatief assertief zijn. Dus ze moeten hier wel een sterk gevoel over hebben. Ik heb ook gemerkt dat het helpt om een “nee” niet als een belediging te zien, maar als een gunst – want nogmaals, er is niets ergers dan te weten dat iemand er tegenop zag om tijd met je door te brengen, of spijt had dat hij zijn TME investeerde in iets wat jij wilde doen. Ze doen je ook een plezier door nu nee te zeggen, in plaats van ja te zeggen en je dan in de steek te laten. En ze geven je toestemming om ooit nee tegen ze te zeggen.
Dus als iemand zegt: “Ik kan niet”, laat dat dan goed genoeg zijn. Vertrouw erop dat ze hun redenen hebben, respecteer hun bereidheid om hun TME te beschermen, en ga verder. Als iemand zegt: “Ik hou niet van rolschaatsen,” geloof dan dat ze gewoon niet van rolschaatsen houden. Als iemand zegt dat hij het te druk heeft, veroordeel hem dan niet omdat hij in plaats daarvan de avond doorbrengt met niets doen. Als iemand zegt dat hij het zich niet kan veroorloven om bij je te komen eten, maak dan geen mentale catalogus van alle dure schoenen die hij bezit en het aantal latté’s van $5 die je hem deze week hebt zien nuttigen. Een afgewezen uitnodiging betekent gewoon dat ik mijn TIJD op dit moment niet op deze manier wil besteden, en zelfs als dat een beetje slecht voelt, is het OK.
Rachel Wilkerson Miller is de auteur van Dot Journaling: A Practical Guide en voormalig senior redacteur bij BuzzFeed. Ze werkt momenteel aan haar tweede boek, The Art of Showing Up: A Guide to Taking Care of Yourself and Other People (Het Experiment, voorjaar 2020). Je kunt haar volgen op Twitter en Instagram, en haar blog lees je hier.
De inhoud van elke column, A Little Better, is de mening van de schrijver en weerspiegelt niet noodzakelijkerwijs de standpunten van SELF of de SELF-redactie.