Als huisarts zie ik veel wratten. Het is een veel voorkomende huidaandoening waar de meeste mensen minstens één keer in hun leven mee te maken krijgen. Gewone wratten zijn kleine koepelvormige bultjes op het huidoppervlak, meestal op de rug van vingers, handen, tenen en de voorkant van de knie.
Patiënten die binnenkomen met gewone wratten hebben meestal geraden dat de gezwellen op hun huid “wratten” zijn. Maar ik krijg vaak de vraag of ze besmettelijk zijn en of de oude wijvenpraatjes als remedie werken.
De klassieke mythe dat wratten worden veroorzaakt door het aanraken van padden is natuurlijk niet waar. Er zijn veel volksremedies tegen wratten die variëren van magisch (smidswater – het water waarin heet ijzer is gedompeld) tot bizar (een dode kat om middernacht meenemen naar een kerkhof) en gruwelijk (het bloed van de kop van een onthoofde paling op de huid druppelen).
Bijna een derde van de gewone wratten verdwijnt binnen drie maanden, en de meeste binnen twee jaar. Dit zou dus kunnen verklaren waarom deze behandelingen als effectief werden beschouwd.
We weten nu dat wratten het gevolg zijn van infecties door een specifieke groep virussen – humane papilloma virussen (HPV), waarvan er meer dan honderd subtypes bekend zijn.
HPV kwam in de belangstelling toen Gardasil, het vaccin tegen baarmoederhalskanker, deel ging uitmaken van het Australische vaccinatieschema voor meisjes en jonge vrouwen. Vanaf 2013 zal het HPV-vaccinatieprogramma ook gelden voor 12- en 13-jarige jongens.
Hoewel sommige HPV-types kanker kunnen veroorzaken (genitaal, oraal, keel), doen de HPV-types die wratten op het gezicht, handen en voeten veroorzaken dat niet. En de HPV-types die genitale wratten veroorzaken, zijn anders dan de gewone wratten.
Gardasil, bijvoorbeeld, beschermt tegen HPV-types 6, 11, 16 en 18. De types 6 en 11 veroorzaken ongeveer 90% van de genitale wratten, en de types 16 en 18 veroorzaken ongeveer 70% van de baarmoederhalskanker.Sinds de HPV-vaccinatie in Australië is begonnen, is er een grote daling in het aantal genitale wratten.
Wratten zijn besmettelijk: HPV kan worden overgedragen door direct contact via kleine wondjes in de huid. Na besmetting kan er een latentie van weken tot jaren zijn, dus wratten kunnen uit het niets lijken te komen.
Maar wees gerust, als je een gewone wrat op je vingers hebt, krijg je geen genitale wratten, of zelfs plantaire wratten, als je die lichaamsdelen aanraakt. Verschillende soorten wratten worden meestal veroorzaakt door verschillende soorten HPV, dus je zou de andere hand kunnen besmetten.
Dus hoe behandel je gewone wratten?
Het is belangrijk om te onthouden dat de meeste binnen ongeveer twee jaar zonder behandeling zullen verdwijnen. De topische vrij verkrijgbare behandelingen (zoals salicylzuur en podofyllotoxine) werken wel, maar vereisen geduld en doorzettingsvermogen. Cryotherapie met vloeibare stikstof, uitgevoerd door uw huisarts, is waarschijnlijk effectiever als u snel van uw wratten af wilt. Niets werkt zo goed voor plantaire wratten.
Een wonderlijke verscheidenheid aan wratbehandelingen leeft voort in de moderne tijd. Bananenschil scoort hoog bij een Google-zoekopdracht, maar het ontbreekt aan onderzoeksbewijs (en er is weinig reden waarom het zou werken). Het populaire gebruik van duct tape lijkt niet effectief te zijn.
We zijn dan wel afgestapt van het aanraken van padden, maar wrattenmythes zijn springlevend.