De verschillen tussen volformaat- en gewascamera’s

Ik weet nog hoe enthousiast ik was toen ik een paar jaar geleden mijn eerste DSLR kocht. Mijn vrouw en ik hadden een pasgeboren baby en wilden betere foto’s van onze kleine baby maken dan wat een pocketcamera kon bieden. We hadden dus al snel een nieuwe Nikon D200 waarmee we prachtige foto’s konden maken van onze kleine, dierbare jongen. De foto’s zouden geen prijzen winnen, maar ze waren veel beter dan wat we met onze zakcamera of mobiele telefoon konden krijgen en dat vonden we prima.

Hoe meer ik echter in de komende maanden over camera’s leerde, hoe meer ik begon te denken dat we een fout hadden gemaakt omdat onze camera, ontdekte ik, een model met een cropsensor was. We wisten niet dat we honderden dollars hadden uitgegeven aan wat duidelijk een inferieure camera was! Althans, dat dacht ik op dat moment. De waarheid is, zoals zo vaak het geval is, veel genuanceerder. Ik zal er in dit artikel wat dieper op ingaan, zodat je de praktische verschillen tussen deze twee soorten camera’s kunt begrijpen en hopelijk kunt beslissen welke het beste bij je past.

Verschillend, niet beter

Voordat ik te diep op dit artikel inga, wil ik één ding duidelijk maken: noch crop, noch full-frame, noch middenformaat, noch micro-vier-derde zijn beter dan de anderen. Ze zijn allemaal verschillend, en elk formaat heeft zijn sterke en zwakke punten (ja, zelfs full-frame camera’s hebben zwakke punten!) en elk is bij uitstek geschikt voor verschillende soorten fotografie. Bovendien zijn alle soorten camera’s in staat om geweldige foto’s te maken. Zelfs mobiele telefoons, die in feite super-duper-ultra-crop sensor camera’s zijn, kunnen adembenemende bekroonde foto’s maken die niet alleen social media feeds sieren, maar ook billboards, muren, en pagina’s van tijdschriften over de hele wereld.

De term crop-sensor of full-frame verwijst alleen naar de grootte van de beeldsensor in een camera. Een full-frame sensor is even groot als een stuk 35mm-film, dat was, en is nog steeds, het meest gebruikte type film in analoge camera’s. De meest voorkomende maat waar de term crop-sensor naar verwijst staat bekend als APS-C, wat dezelfde maat is als een stukje film van het midden jaren negentig Advantix formaat (ook wel het Advanced Photo System of APS genoemd) uitgevonden door Kodak.

Hoe de kleinere sensor je foto’s beïnvloedt

Het gebruik van een kleinere sensor heeft interessante effecten op zaken als scherptediepte en de schijnbare brandpuntsafstand van lenzen, maar het is geen subjectieve maatstaf voor hoe goed of slecht een camera is. Zie het als naar een all-you-can-eat buffet gaan met borden van verschillende grootte. Fotograferen met een full-frame camera is alsof je een bord van normale grootte meeneemt naar het serveergedeelte, terwijl het gebruik van een crop-sensor camera is alsof je een bord gebruikt dat ongeveer 30% kleiner is. Met beide kan de klus worden geklaard, en beide zijn geschikt voor verschillende soorten mensen. Dus waar is al die ophef over? Inzicht in een aantal van de praktische verschillen tussen deze twee soorten platen … eh … camera’s zal u helpen te weten welk type het beste is voor jou.

Dus wat is al die ophef over? Als u een aantal praktische verschillen tussen deze twee soorten platen…eh…camera’s begrijpt, weet u welk type het beste bij u past.

ISO-prestaties

Jarenlang was een van de onwrikbare waarheden over fotograferen met een full-frame camera dat deze automatisch betere prestaties leverde bij hoge ISO-waarden. Hoewel dit vandaag de dag nog steeds het geval is, kan ook worden gezegd dat voor de meeste praktische scenario’s camera’s met een crop-sensor de verslapping hebben opgevangen en zich redelijk goed staande kunnen houden tegenover hun tegenhangers met een grote sensor.

Als je echter op zoek bent naar het ultieme in hoge ISO-prestaties, kun je die Canon Rebel beter weggooien en gaan rondkijken voor een 5D Mark IV of een 1DX. De reden voor dit verschil is te wijten aan de fysica. De pixels, oftewel de piepkleine lichtgevoelige stukjes op de beeldsensor van een camera, zijn meestal groter op een full-frame camera.

Grote emmers

Voorbeeld: het regent en je wilt het water opvangen dat vrij in je voortuin valt. Daartoe zet je 24 grote emmers (zo groot dat je ze mega-emmers noemt) naast elkaar en wacht je een paar minuten tot ze vol beginnen te lopen. Uw buurman ziet ondertussen uw plan en haast zich om hetzelfde te doen, maar gebruikt 24 ultramega-emmers die ongeveer 30% groter zijn dan die van u. Als de zon opkomt en de vogels beginnen te zingen, wie heeft dan meer water verzameld? Ik zal u een hint geven, u zult het niet zijn.

Ook al oogstten u en uw buurvrouw allebei regenwater met 24 mega-emmers, de hare waren groter van formaat en daardoor in staat om meer water op te vangen. Het is een beetje hetzelfde met camera’s: een model als de Nikon D5500 heeft een beeldsensor van 24 megapixels, wat hetzelfde is als een full-frame Nikon D750. Maar omdat de pixels op de D750 groter zijn, zijn ze gevoeliger voor licht. Dus wanneer er niet veel licht beschikbaar is, zoals in een situatie waarin je foto’s moet maken met ISO 6.400 of 12.800, kunnen ze het licht beter opvangen.

Technologische vooruitgang

Deze analogie valt al snel in duigen als je kijkt naar de vooruitgang in de moderne technologie. De meeste crop-sensor camera’s van vandaag de dag overtreffen hun voorgangers van slechts een paar jaar geleden aanzienlijk bij het fotograferen op ISO 3200 of 6400. De Fuji X-T1, een moderne crop-sensor camera, is ongeveer gelijk aan de full-frame Canon 5D Mark III in termen van hoge ISO prestaties. Toegegeven, de laatste is een paar jaar oud en is sindsdien overtroffen door andere full-frame camera’s, maar toch, het punt blijft dat de huidige crop-sensor camera’s niet onderdoen als het gaat om fotograferen bij hoge ISO-waarden.

Hoewel, als je het absolute beste wilt in termen van hoge ISO-gevoeligheid, is een moderne full-frame camera meestal je beste weddenschap. Het is echter geen nulsomspel, en er zijn veel andere praktische overwegingen om over na te denken. Tot slot: het feit dat een camera ISO 25.600 kan halen, wil nog niet zeggen dat hij de juiste is voor u.

Kosten en grootte

Er is een wiskundeprincipe dat modus ponens wordt genoemd en dat wordt gebruikt om aan te tonen dat iets waar is omdat het een logische ontwikkeling volgt. In principe is het een formele manier om te zeggen dat een ding P impliceert Q. Als P waar is, dan moet Q ook waar zijn.

Cameragrootte

Wanneer we deze regel toepassen op fotografie zien we meteen een nadeel van camera’s met grotere sensorgroottes. Het gaat als volgt; full-frame sensoren zijn groter dan bijgesneden beeldsensoren (d.w.z. conditie P). Grotere sensoren hebben grotere camerabody’s nodig om de toename in sensorgrootte te compenseren (d.w.z. voorwaarde Q). Daarom zijn camera’s met grotere sensoren groter dan camera’s met kleinere sensoren. Quod erat demonstrandum.

Prijs – $$

Dus kunnen we een ander belangrijk verschil zien tussen camera’s met verschillende sensorafmetingen, en het is iets om in gedachten te houden wanneer u overweegt welk type camera u gaat kopen. Beeldsensoren variëren van de grootte van een tic-tac-muntje tot die van een postzegel, een aardappelchip, en zelfs groter als je kijkt naar zeer gespecialiseerde beeldapparatuur zoals die bij de NASA wordt gebruikt. De productie van deze beeldsensoren is niet goedkoop, en daarom kunnen full-frame camera’s gemakkelijk twee keer zoveel kosten als hun tegenhangers met cropsensoren. Als je helemaal doorgaat tot middenformaat, met sensoren die aanzienlijk groter zijn dan full-frame, kun je gemakkelijk $10.000, $20.000, of meer uitgeven voor de camera alleen, zonder lenzen.

Camera’s met gewasbescherming zoals de Nikon D3300 of de Canon Rebel T6i zijn kleiner, goedkoper en ook draagbaarder dan hun full-frame tegenhangers. Als je op zoek bent naar een camera, geen waanzinnig hoge ISO-prestaties nodig hebt en ook je portemonnee niet wilt leegmaken, dan is een crop-sensor of micro-four-thirds camera (die een sensor heeft die ongeveer 25% zo groot is als een full-frame camera) heel geschikt voor jou.

Voor veel fotografen is de grootte van hun camera echter van weinig belang, en zij vinden de toename in grootte, gewicht en kosten die gepaard gaan met het wagen op full-frame gebied geen probleem. Weet alleen dat groter niet altijd beter is, vooral omdat met grotere sensoren ook grotere lenzen komen die erop moeten passen.

Lensgrootte en -selectie

Bij het overwegen van een camerasysteem, of het nu een crop-sensor of full-frame is, is het niet alleen de grootte van de camera waar je rekening mee moet houden, maar ook de grootte en prijs van de bijbehorende lenzen. Objectieven die zijn ontworpen voor kleinere sensoren zijn over het algemeen kleiner en minder duur dan objectieven voor full-frame camera’s. Een 70-200mm f/2.8 lens voor full-frame camera’s, wat voor veel fotografen vrij standaard is, kost al gauw meer dan $1500. Terwijl een vergelijkbaar stuk glas als de Sigma 50-100mm f/1.8 lens voor crop-sensor camera’s je ongeveer $1000 zal kosten. Het wordt zelfs nog beter als je kijkt naar het micro four thirds-systeem, waar lenzen aanzienlijk kleiner en vaak minder duur zijn dan vergelijkbare full-frame modellen.

Een voordeel van een full-frame systeem is echter de enorme hoeveelheid en verscheidenheid aan objectieven die je tot je beschikking hebt. Aangezien alle 35mm-filmcamera’s die ooit zijn gemaakt full-frame zijn, kun je de meeste van die lenzen gebruiken op moderne camera’s en soms heb je niet eens een adapter nodig. Veel moderne full-frame camera’s kunnen ook autofocus gebruiken met oudere lenzen, waardoor het gemakkelijk is om glas van hoge kwaliteit te vinden dat aan uw behoeften voldoet als u niet per se gloednieuw hoeft te kopen. Er is een groeiende selectie lenzen voor crop-sensor camera’s, met name in het micro-four-thirds ecosysteem. Maar als je toegang wilt tot het grootst mogelijke assortiment lenzen, dan is een full-frame camera misschien wel je beste keus.

Lensprestaties: Scherptediepte en brandpuntsafstand

Op dit punt klinkt het misschien alsof ik minder enthousiast ben over full-frame camera’s, maar ik beloof je dat dat niet het geval is. Ik fotografeer met zowel crop-sensor als full-frame apparatuur. Er is een reden waarom full-frame camera’s en lenzen zeer gewild zijn, ondanks hun grotere omvang, zwaardere gewicht, en hogere kosten. Het meeste glas dat voor full-frame systemen is gemaakt, kost meer en weegt zwaarder omdat het van hogere kwaliteit is. Ze leveren ook superieure resultaten in vergelijking met sommige van de goedkopere lenzen voor kleinere camera’s. (Let wel, ik zei de meeste, niet alle. Zeker, er zijn veel uitstekende objectieven voor APS-C en micro-four-thirds camera’s. Maar het is veilig om te zeggen dat lenzen die zijn gemaakt voor full-frame camera’s, voor het grootste deel uitstekende resultaten zullen opleveren.)

Er is ook het feit dat wanneer je full-frame fotografeert, je het voordeel hebt van een kleinere scherptediepte. Portretfotografen geven bijvoorbeeld vaak de voorkeur aan een geringe scherptediepte. Wanneer je fotografeert met een grote sensor en een 70-200mm f/2.8 lens, kun je resultaten bereiken die moeilijk te evenaren zijn met crop-sensor apparatuur. Het is een beetje lastig rekenen, maar een onderwerp fotograferen op 200 mm met een diafragma van f/2.8 op een full-frame camera levert heel andere resultaten op dan met een crop-sensor camera.

Voorbeelden

Ik heb de bovenstaande foto op 200 mm gemaakt met mijn full-frame camera, maar hij zou er heel anders uitzien als ik hem met mijn crop-sensor camera had gemaakt. Een 200mm lens gedraagt zich als een 300mm lens wanneer hij op een APS-C camera is gemonteerd. Dat betekent dat ik veel verder naar achteren had moeten gaan om dezelfde compositie te krijgen en dus de scherptediepte aanzienlijk zou hebben vergroot. De achtergrond zou niet zo wazig zijn geweest, en de pilaar achter de jongen zou ook scherper zijn geweest.

85mm lens op full-frame versus crop-sensor

Hier is een foto die ik heb gemaakt met mijn crop-sensor D7100, met een 85mm lens op f/4.

Nadat ik die foto had genomen, zette ik dezelfde 85mm lens op mijn full-frame D750 en terwijl ik op dezelfde plek stond, nam ik de volgende foto:

Het lijkt alsof ik heb uitgezoomd, maar in feite gebruikte ik exact dezelfde lens, maar dan op een full-frame camera. Om een foto te krijgen zoals die ik in eerste instantie heb geschoten, moest ik naar voren bewegen, waardoor de achtergrondelementen veranderden en ik ook een kleinere scherptediepte kreeg met een achtergrond die meer onscherp was.

De reden hiervoor is dat je met de eerstgenoemde een foto krijgt die de werkelijke brandpuntsafstand van een lens nauwkeurig weergeeft, terwijl je op een camera met een cropsensor een bijgesneden versie te zien krijgt van wat de lens ziet.

Breedhoek

Deze foto van de Edmond Low Library op de campus van de Oklahoma State University is gemaakt met mijn 35-mm objectief op mijn Nikon D7100 (crop-sensor).

De volgende foto nam ik zittend op exact dezelfde plek op het grasveld van de bibliotheek, met letterlijk exact dezelfde 35mm-lens gemonteerd op mijn full-frame Nikon D750.

Niets veranderd hier, behalve de camera waarop de lens was gemonteerd. De opname van de bibliotheek op mijn crop-sensor camera is, in zeer reële zin, een bijgesneden versie van wat je ziet op een full-frame camera. De implicaties hiervan zijn ingrijpend omdat het betekent dat een 35mm lens op een crop-sensor body zich in feite meer gedraagt als een 55mm lens. (De exacte waarde varieert een beetje afhankelijk van of je Nikon of Canon fotografeert, die elk een iets andere cropfactor gebruiken.)

Implicaties – hoe beïnvloedt het jou

Dus wat zijn de praktische implicaties van dit fenomeen? Het betekent dat als je vooral geïnteresseerd bent in landschappen, architectuur, of andere opnamen die geschikt zijn voor grotere brandpuntsafstanden, een full-frame camera over het algemeen een goede keuze zal zijn. Als je echter graag wilde dieren of sport fotografeert, kan een crop-sensor camera je veel extra bereik geven met je lenzen en effectief een 300mm telelens veranderen in een 450mm vogelobservatie, doelpunt scorende krachtpatser.

Het laatste woord

Na het bestuderen van diverse verschillen tussen crop- en full-frame camera’s, hoop ik dat het duidelijk is dat geen van beide inherent beter is. Beide zijn uniek geschikt voor verschillende soorten fotografische taken.

Ik ben altijd benieuwd naar de mening van de dPS community over onderwerpen als deze, en als je gedachten hebt die je wilt delen over dit onderwerp laat ze dan achter in de reacties hieronder. Welk systeem gebruikt u en waarom? Bent u tevreden, of overweegt u over te stappen?

Heeft u na het lezen van dit artikel nog vragen? Plaats een reactie en in de tussentijd, ongeacht het type camera dat u hebt, vergeet niet om naar buiten te gaan en hem te gebruiken om foto’s te maken waarvan u geniet.