In 1996 werden voor het eerst genetisch gemodificeerde (GGO) gewassen commercieel geteeld, maar het debat woedt nog steeds over hun veiligheid en toxicologie en over hun milieu- en agronomische impact. En het lijkt niet uit te maken of je een voorstander of een tegenstander bent, je hebt een stapel wetenschappelijke studies die je kunt aanvoeren als bewijs van je standpunt.
Het bestaan van zoveel tegengestelde studies betekent zelfs dat dit debat waarschijnlijk tot ver in de nabije toekomst zal voortduren.
Hoe veel nieuwe studies er ook worden gedaan en hoeveel oude studies er ook worden herbeoordeeld, er zullen er altijd zijn die naar oud en zelfs achterhaald werk blijven verwijzen om hun standpunt te rechtvaardigen.
Dat zou ons ook niet moeten verbazen. Hoeveel mensen geloven immers nog steeds dat vaccinaties autisme kunnen veroorzaken vanwege een rapport uit 1998 in het medische tijdschrift The Lancet, waarin een verband werd gelegd tussen vaccinaties en autisme, ondanks het feit dat er slechts 12 kinderen in de studie waren beoordeeld, de studie gebrekkig bleek te zijn en de arts die verantwoordelijk was voor de studie werd beschuldigd van vervalsing van gegevens en uiteindelijk zijn vergunning verloor om in Groot-Brittannië geneeskunde uit te oefenen.
Of denk aan het feit dat sommige mensen nog steeds geloven dat de aarde plat is, of dat de aarde slechts een paar duizend jaar oud is, of dat evolutie een mythe is, ondanks alle wetenschappelijke kennis die is opgedaan in de eeuwen sinds deze ideeën gemeengoed waren en door de toenmalige wetenschappelijke gemeenschap werden gesteund.
Het beste waarop we in het GMO-debat kunnen hopen is een sterke consensus van de wetenschappelijke opinie, gebaseerd op de evaluatie van de vele studies naar de risico’s en voordelen van GMO’s. We moeten de gecombineerde resultaten van alle wetenschappelijke studies naar GGO’s, pro en contra, in overweging nemen in plaats van de GGO-technologie te steunen of te verwerpen op basis van één enkele studie.
Een team van vier onderzoekers, waaronder Elisa Pellegrino, Stefano Bedini, Marco Nuti, en Laura Ercoli van de Universiteit van Pisa in Italië hebben net een overzicht afgerond van alle peer-reviewed literatuur over genetisch gemanipuleerde (GE) maïs (maïs), gepubliceerd tussen 1996 en 2016.
Ze hebben 6.006 publicaties beoordeeld en de resultaten van alle studies die betrekking hadden op de agronomische, milieu- en toxicologische eigenschappen van GE-maïs samengevoegd. Hun meta-analyse was specifiek gericht op het onthullen van de impact die genetische manipulatie heeft gehad op de opbrengst en kwaliteit van maïs, op niet-doelorganismen, op de afbraak van biomassa in de velden, en op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen.
Hun bevindingen werden op 15 februari 2018 gepubliceerd in het online tijdschrift www.nature.com onder de titel “Impact of genetically engineered maize on agronomic, environmental and toxicological traits: a meta-analysis of 21 years of field data.”
Dit is een belangrijk overzicht gezien het feit dat ongeveer een derde van de maïs die nu in de wereld wordt verbouwd, is aangeplant met GGO-variëteiten. In 2015 werd er wereldwijd 53,6 miljoen hectare ggo-maïs verbouwd, waarvan 33 miljoen hectare in de VS en nog eens 17,4 miljoen hectare in Brazilië, Argentinië en Canada.
Doch verbieden 38 landen in de wereld, waarvan 19 in Europa, de teelt van ggo-maïs. Dus wie heeft er gelijk, de boeren die GMO-maïs verbouwen of de politici en consumenten in landen die de teelt van GMO-gewassen verbieden? Wat zijn de agronomische voordelen en risico’s van de teelt van GGO-maïs?
In de meta-analyse van Pisa werden vijf vragen behandeld, waaronder het effect van GGO’s op de opbrengst. De onderzoekers vonden: “Onze studie wees uit dat GE-maïshybriden de opbrengst met 10,1 procent verhoogden.” In de studie werd een breed scala aan opbrengstverhogingen gevonden, van 5,6 tot 24,5 procent, afhankelijk van de hybride en de GGO-eigenschappen ervan.
Gezaïsche hybriden die zowel onkruid- als insectenresistentie bieden, leverden de hoogste opbrengstverhogingen op. Dit hoeft niet te verbazen, aangezien insecten naar schatting verantwoordelijk zijn voor een opbrengstverlies van 31,2 procent en onkruid de opbrengst van maïs wereldwijd met 10,5 procent verlaagt.
Ten tweede bleek uit de studie dat GGO’s de kwaliteit van maïskorrels daadwerkelijk verbeterden. Mycotoxinen waren 29 procent lager, fumonisine 31 procent lager en thricotecens 37 procent lager.
GGO maïs had 59,6 procent minder beschadigde aren door insectenaanvallen, wat waarschijnlijk de reden is voor de verminderde infectieniveaus. Aangezien mycotoxinen giftig en kankerverwekkend zijn, concludeerde de studie: “Het lagere mycotoxinegehalte in (GGO) maïskorrels kan helpen om de blootstelling van de mens aan gezondheidsbedreigende toxines via de voeding tot een minimum te beperken.”
Ter derde, over de kwestie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, bleek uit de studie dat de toepassing van GGO-herbicidentolerante gewassen vooral heeft geleid tot een verschuiving in het gebruik van herbiciden, terwijl de GGO-insectenresistente technologie het aantal toepassingen van insecticiden effectief heeft verminderd.
De auteurs merkten op dat deze bevinding vergelijkbaar was met eerder werk van andere auteurs, waaruit bleek dat GMO in maïs het gebruik van herbiciden met 10,1 procent en van insecticiden met 45,2 procent heeft verminderd.
Vier, uit de studie bleek dat genetische manipulatie voor insectenresistentie zeer effectief is. De studie concentreerde zich op de bestrijding van de westelijke maïswortelboorder en kwam tot de bevinding dat deze plaag 89,7 procent beter werd bestreden dan bij niet genetisch gemodificeerde maïs.
Belangrijk is dat de studie uitwees dat GGO’s geen significante invloed hadden op de meeste families van niet-doelorganismen.
Ten slotte werd in de meta-analyse gekeken naar het effect van GGO-technologie op de afbraak van biomassa. Dit is belangrijk omdat de afbraak van plantenresten de bodemkwaliteit en de plantenvoeding beïnvloedt. De studie vond geen verandering tussen GE-maïs en hun isolijnen.
Beperkingen van de analyse
Het is belangrijk op te merken dat in deze studie alleen naar GGO-maïs is gekeken. Er is geen analyse gemaakt van andere belangrijke ggo-gewassen, zoals sojabonen, canola en katoen.
Ten tweede heeft de analyse zich geconcentreerd op de landbouwkundige aspecten van ggo-maïs. Er werd vooral gekeken naar de voordelen en risico’s die deze technologie de boeren biedt.
Veel voorstanders van GGO’s hebben beweerd dat deze technologie door de industrie aan de boeren is opgedrongen. Deze studie levert echter wetenschappelijk bewijs van de voordelen die deze technologie de boeren biedt. Deze voordelen zijn waarschijnlijk de reden waarom boeren GGO’s hebben ingevoerd en waarom 12 procent van het akkerland wereldwijd nu is beplant met GGO-gewassen.
Dit is de eerste meta-analyse die GGO’s vanuit agronomisch oogpunt evalueert.
In hun conclusie stellen de auteurs dat 21 jaar analyse van veldgegevens aantoont dat GGO-maïs boeren een hogere graanopbrengst, een betere graankwaliteit en minder insectenschade biedt. Zij noteren ook een bescheiden of geen effect op het aantal niet-doelwit insecten. Ze ontdekten dat het telen van GMO-maïs de gevaarlijke mycotoxineniveaus in granen verlaagt.
Kortom, het planten van GMO-maïs kan leiden tot een verhoging van het inkomen van de boeren en een verlaging van de gezondheidsrisico’s voor de consumenten van maïs.
Zoals ik al eerder zei, zullen er altijd verschillende standpunten zijn en zelfs tegengestelde wetenschappelijke studies. Maar door alle collegiaal getoetste studies tezamen te bekijken, krijg je een evenwichtige consensus over de voordelen en risico’s. In deze analyse van duizenden GMO-maïsstudies is de wetenschappelijke consensus duidelijk. Genetische manipulatie levert agronomische, milieu- en toxicologische voordelen op voor de boer (en indirect voor de consument door een groter aanbod van veiliger maïs van hogere kwaliteit).
Dit is een boodschap die GGO-maïstelers moeten overbrengen aan de consument. De wetenschappelijke consensus is duidelijk. GMO-maïs is een technologie die we verstandig kunnen gebruiken.