Stelt u zich een wereld voor waarin fotografie een langzaam proces is dat onmogelijk onder de knie te krijgen is zonder jaren van studie of leertijd. Een wereld zonder iPhones of Instagram, waar één bedrijf oppermachtig is. Zo’n wereld bestond in 1973, toen Steven Sasson, een jonge ingenieur, ging werken voor Eastman Kodak.
Twee jaar later vond hij digitale fotografie uit en maakte hij de eerste digitale camera.
De heer Sasson, nog maar 24 jaar oud, vond het proces uit dat ons in staat stelt om foto’s te maken met onze telefoons, beelden in luttele seconden de wereld rond te sturen en ze te delen met miljoenen mensen. Hetzelfde proces ontwrichtte de industrie die werd gedomineerd door zijn werkgever in Rochester en leidde tot een decennium van klachten van beroepsfotografen die zich zorgen maakten over de ondergang van hun beroep.
Het begon onschuldig genoeg.
Nadat hij bij Kodak kwam, kreeg dhr. Sasson een schijnbaar onbelangrijke taak – om te zien of er een praktisch nut was voor een charged coupled device (C.C.D.), die een paar jaar eerder was uitgevonden.
“Bijna niemand wist dat ik hieraan werkte, omdat het niet zo’n groot project was,” zei de heer Sasson “Het was niet geheim. Het was gewoon een project om niet in de problemen te komen door iets anders te doen, denk ik.”
Hij bestelde er snel een paar en begon met het evalueren van de apparaten, die bestonden uit een sensor die een inkomend tweedimensionaal lichtpatroon opnam en omzette in een elektrisch signaal. De heer Sasson wilde er een beeld mee vastleggen, maar de C.C.D. kon dat niet vasthouden omdat de elektrische impulsen snel vervlogen.
Om het beeld op te slaan besloot hij gebruik te maken van wat toen een betrekkelijk nieuw proces was – digitalisering – waarbij de elektronische impulsen in getallen werden omgezet. Maar die oplossing leidde tot een andere uitdaging – het opslaan op RAM-geheugen, om het vervolgens op digitale magneetband te krijgen.
Het uiteindelijke resultaat was een Rube Goldberg-apparaat met een lens afkomstig van een gebruikte Super-8 filmcamera; een draagbare digitale cassetterecorder; 16 nikkel-cadmium-batterijen; een analoog/digitaal-omzetter; en enkele tientallen schakelingen – allemaal met elkaar verbonden op een half dozijn printplaten.
Het ziet er vandaag de dag vreemd uit, maar vergeet niet dat dit nog voor de personal computers was – het eerste zelfbouwpakket voor een Apple computer werd datzelfde jaar nog te koop aangeboden voor $666,66.
De camera alleen al was een historische prestatie, maar hij moest ook nog een afspeelsysteem uitvinden dat de digitale informatie op de cassetteband zou omzetten in “iets dat je kon zien” op een televisietoestel: een digitaal beeld.
“Dit was meer dan alleen een camera,” zei de heer Sasson, die geboren en getogen is in Brooklyn. “Het was een fotografisch systeem om het idee te demonstreren van een volledig elektronische camera die geen film en geen papier gebruikte, en helemaal geen verbruiksgoederen bij het vastleggen en weergeven van stilstaande fotografische beelden.”
De camera en het afspeelsysteem waren het begin van het tijdperk van de digitale fotografie. Maar de digitale revolutie kwam niet gemakkelijk op gang bij Kodak.
“Ze waren ervan overtuigd dat niemand ooit naar hun foto’s zou willen kijken op een televisietoestel.”
– Steven Sasson
De heer Sasson gaf een reeks demonstraties aan groepen leidinggevenden van de marketing-, technische en zakelijke afdelingen en daarna aan hun bazen en aan hun bazen. Hij bracht de draagbare camera in vergaderzalen en demonstreerde het systeem door een foto te nemen van mensen in de kamer.
“Het duurde slechts 50 milliseconden om het beeld vast te leggen, maar het duurde 23 seconden om het op de band op te nemen,” zei de heer Sasson. “Ik haalde het cassettebandje eruit, gaf het aan mijn assistent en hij stopte het in ons afspeelapparaat. Ongeveer 30 seconden later kwam het zwart-wit beeld van 100 bij 100 pixels tevoorschijn.”
Hoewel de kwaliteit slecht was, vertelde de heer Sasson dat de resolutie snel zou verbeteren naarmate de technologie voortschreed en dat het op de consumentenmarkt zou kunnen concurreren met 110 film en 135 film camera’s. In een poging om het te vergelijken met reeds bestaande consumentenelektronica, stelde hij voor dat ze “het zouden zien als een HP rekenmachine met een lens”. Hij sprak zelfs over het verzenden van beelden via een telefoonlijn.
Hun reactie was op zijn best lauw.
“Ze waren ervan overtuigd dat niemand ooit naar hun foto’s zou willen kijken op een televisietoestel,” zei hij. “Afdrukken worden al meer dan 100 jaar gebruikt, niemand klaagt over afdrukken, ze zijn erg goedkoop, dus waarom zou iemand naar zijn foto op een televisietoestel willen kijken?”
De belangrijkste bezwaren kwamen van de marketing- en zakelijke kant. Kodak had een virtueel monopolie op de Amerikaanse fotomarkt, en verdiende geld aan elke stap van het fotografische proces. Als je het verjaardagsfeestje van je kind wilde fotograferen, gebruikte je waarschijnlijk een Kodak Instamatic, Kodak-film en Kodak-flitsblokjes. Je liet de foto verwerken bij de drogist op de hoek of stuurde de film naar Kodak en kreeg afdrukken terug die met Kodak-chemie op Kodak-papier waren gemaakt.
Het was een uitstekend bedrijfsmodel.
Toen Kodak-directeuren vroegen wanneer digitale fotografie kon concurreren, gebruikte de heer Sassoon de Wet van Moore, die voorspelt hoe snel digitale technologie vooruitgaat. Hij zou twee miljoen pixels nodig hebben om te kunnen concurreren met 110-negatieve kleurenfilm, dus hij schatte 15 tot 20 jaar. Kodak bood 18 jaar later zijn eerste consumentencamera’s aan.
“Als je met een stel bedrijfsjongens praat over 18 tot 20 jaar in de toekomst, terwijl geen van die jongens nog in het bedrijf zal zitten, raken ze er niet al te enthousiast over,” zei hij. “Maar ze stonden me toe om te blijven werken aan digitale camera’s, beeldcompressie en geheugenkaarten.”
De eerste digitale camera werd in 1978 gepatenteerd. Het werd de elektronische fotocamera genoemd. Maar de heer Sasson mocht er niet in het openbaar over praten of zijn prototype aan iemand buiten Kodak laten zien.
In 1989 maakten de heer Sasson en een collega, Robert Hills, de eerste moderne digitale spiegelreflexcamera (S.L.R.) die eruitzag en functioneerde als de huidige professionele modellen. Het had een 1,2 megapixel sensor, en maakte gebruik van beeldcompressie en geheugenkaarten.
Maar de marketingafdeling van Kodak was er niet in geïnteresseerd. Sasson kreeg te horen dat ze de camera konden verkopen, maar dat ze dat niet zouden doen – omdat het ten koste zou gaan van de filmverkoop van het bedrijf.
“Toen we die camera bouwden, was de ruzie voorbij,” zei Sasson. “Het was slechts een kwestie van tijd, en toch heeft Kodak er niet echt iets van omarmd. Die camera heeft nooit het daglicht gezien.”
Toch heeft het octrooi op de digitale camera, totdat het in 2007 in de Verenigde Staten verliep, Kodak miljarden opgeleverd, omdat Kodak – en niet de heer Sasson – er eigenaar van was, waardoor de meeste fabrikanten van digitale camera’s Kodak betaalden voor het gebruik van de technologie. Hoewel Kodak uiteindelijk zowel professionele als consumentencamera’s op de markt bracht, omarmde het digitale fotografie pas volledig toen het te laat was.
“Elke digitale camera die werd verkocht, nam een filmcamera weg en we wisten hoeveel geld we verdienden aan film,” zei de heer Sasson. “Dat was het argument. Natuurlijk is het probleem dat je binnenkort geen film meer kunt verkopen – en dat was mijn standpunt.”
Vandaag is de eerste digitale camera die de heer Sasson in 1975 maakte, te zien in het Smithsonian’s National Museum of American History. President Obama kende Mr. Sasson de National Medal of Technology and Innovation toe tijdens een ceremonie in het Witte Huis in 2009.
Drie jaar later vroeg Eastman Kodak faillissement aan.
Volg @JamesEstrin en @nytimesphoto op Twitter. Lens is ook te vinden op Facebook en Instagram.