BOSTON – Veel mensen hebben last van geïmpacteerde derde kiezen, ook wel bekend als verstandskiezen. Maar er zijn ook een paar gelukkigen die een of twee verstandskiezen missen (of zelfs alle vier). Waarom hebben sommige mensen verstandskiezen en anderen niet?
Het antwoord, dat ten dele wordt gesuggereerd in nieuw onderzoek dat hier tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van de American Association for the Advancement of Science wordt gepresenteerd, zou ook kunnen verklaren waarom bepaalde etnische groepen, zoals de Eskimo’s, bijzonder weinig verstandskiezen hebben.
Zo’n duizenden jaren geleden ontstond er een toevallige mutatie die de vorming van verstandskiezen onderdrukte, een eigenschap die zich vervolgens verspreidde en nu verantwoordelijk is voor het ontbreken van verstandskiezen bij sommige moderne mensen, aldus Alan Mann, onderzoeker aan de Princeton University.
De oudste fossielen zonder derde kiezen komen uit China en zijn zo’n 300.000 tot 400.000 jaar oud, wat suggereert dat de eerste mutatie daar kan zijn ontstaan, vertelde Mann aan LiveScience.
Net als de meeste zoogdieren hadden de voorouders van de mens vier sets van drie kiezen (in totaal 12, waarvan zes in zowel de boven- als onderkaak) die werden gebruikt om te helpen bij het kauwen en malen van voedsel. In tegenstelling tot andere zoogdieren heeft de mens echter een evolutieperiode doorgemaakt waarin de hersenen sterk in omvang toenamen, aldus Mann. Dit creëerde een architectonisch probleem; met een veel grotere hersenkast, moest de kaak smaller worden zodat deze nog steeds kon aansluiten op het onderste deel van de schedel, aldus Mann.
De genen die de hoeveelheid tanden bepalen, evolueren echter onafhankelijk van de genen die de hersenontwikkeling bepalen, zo heeft Manns onderzoek aangetoond. Dit leidde tot een mismatch, waarbij de menselijke kaak in veel gevallen niet groot genoeg meer was om verstandskiezen de ruimte te geven om door het tandvlees heen door te komen.
Geïnfecteerde derde kiezen (tanden die niet uit het tandvlees komen) kunnen geïnfecteerd raken, wat tot ernstige gezondheidsproblemen kan leiden. Nog vaker echter veroorzaken verstandskiezen hevige pijn. Dit feit alleen al zou kunnen helpen verklaren hoe het ontbreken van verstandskiezen is geëvolueerd, aldus Mann: De pijn zou ervoor kunnen zorgen dat men zich minder snel voortplant. Dat zou gunstig zijn voor mensen met de mutatie, die minder pijn lijden, voegde hij eraan toe.
“Stel je een scenario voor waarbij iemand op een avond ernstige pijn heeft door een geïmpacteerde derde kies,” zei Mann. “Hun partner komt naar hem toe en zegt: ‘Wat dacht je van een potje voortplanting?’ En de persoon zegt: ‘Vanavond niet, schat, mijn kaken doen pijn.'”
Misschien 10 tot 25 procent van de Amerikanen van Europese afkomst mist ten minste één derde kies, aldus Mann. Bij Afro-Amerikanen en Aziatische Amerikanen is dat respectievelijk 11 en 40 procent, zei hij. Maar de Inuit, een groep mensen die leven in de Arctische gebieden van Canada, Groenland en Alaska, hebben de minste verstandskiezen; ongeveer 45 procent van hen mist een of meer derde kiezen, zei hij.
Er zijn waarschijnlijk een paar redenen voor. Ten eerste komt deze groep oorspronkelijk uit Azië, waar de oudste fossielen zonder verstandskiezen zijn gevonden, aldus Mann. Ten tweede hebben de Inuit, net als andere Aziaten, meestal een platter gezicht (in vergelijking met Europeanen en Afrikanen), wat betekent dat ze nog smallere kaken hebben, waardoor er minder ruimte is voor tanden, zei hij. Ten derde zijn de tanden van de Inuit ook groter dan gemiddeld, wat betekent dat deze mutatie in deze populatie nog voordeliger zou zijn, aldus Mann.
Reach Douglas Main op [email protected]. Volg hem op Twitter @Douglas_Main. Volg LiveScience op Twitter @livescience. We zitten ook op Facebook& Google+.
Recent nieuws