Tony Smythe wist dat hij geheimen zou vinden toen hij een boek kwam schrijven over zijn vader, de Everest pionier uit 1930, Frank Smythe. Maar hij had niet verwacht dat Frank’s ontdekking van George Mallory’s lichaam in 1936 daar deel van zou uitmaken. “Ik vond het achteraan in een dagboek,” zegt Smythe. “
Wat er met Mallory en zijn klimpartner Andrew “Sandy” Irvine gebeurd is, en of ze op de top geraakt zijn, bijna 30 jaar vóór Tenzing Norgay en Sir Edmund Hillary, is het meest blijvende mysterie in de geschiedenis van de exploratie, en Mallory één van de meest romantische figuren: de Galahad van Everest. Zijn door weer en wind aangetaste overblijfselen werden ontdekt door de Amerikaanse bergbeklimmer Conrad Anker in 1999.
De cruciale brief was gericht aan Edward Norton, de leider van de expeditie van 1924 toen Mallory en Irvine verdwenen, klaarblijkelijk op weg naar de top. Een ijsbijl, waarvan verondersteld werd dat die aan Irvine toebehoorde, werd in 1933 ontdekt door de vierde Britse expeditie naar de berg. Hij lag op een rots, alsof hij daar was neergelegd, op 27.760 voet, het enige spoor van een van beide mannen boven hun laatste kamp. Smythe – vaak omschreven als de Chris Bonington van zijn tijd – was er zeker van dat het de plaats van een ongeluk markeerde en vertelde Norton waarom. “Ik was vorig jaar vanuit het basiskamp het gezicht aan het scannen door een krachtige telescoop,” luidde zijn brief, “toen ik iets vreemds zag in een geul onder de puinhelling. Natuurlijk was het ver weg en erg klein, maar ik heb een gezichtsvermogen van zes/zes en geloof niet dat het een rots was. Dit voorwerp bevond zich precies op het punt waar Mallory en Irvine gevallen zouden zijn als ze over de puinhelling waren gerold.”
Smythe had ervaring uit de eerste hand met ongelukken in de bergsport – en wat een lange val kan doen met het menselijk lichaam. In 1934 zocht en vond hij de stoffelijke resten van twee Oxford studenten, Paul Wand en John Hoyland, die die zomer in de Alpen waren verdwenen. Hoyland was de neef van Everest-veteraan en zendeling-arts Howard Somervell en een van de knapste klimtalenten van zijn generatie.
Die episode stond in een van Smythe’s boeken over de bergen, maar zijn ontdekking van een lichaam op Everest bleef verborgen. “Er mag niet over geschreven worden,” zei Smythe tegen Norton, “want de pers zou er een onaangename sensatie van maken.” Smythe had gelijk zich zorgen te maken. Toen de Amerikaanse klimmer Conrad Anker Mallory in 1999 herontdekte, verschenen foto’s van zijn stoffelijk overschot op de voorpagina’s van kranten over de hele wereld.
Smythe zelf, die alleen klom nadat zijn partner Eric Shipton was teruggekeerd, bereikte in 1933 ongeveer 28.200 voet, en deelde zo het vooroorlogse hoogterecord. Tijdens de afdaling begon hij te hallucineren en was op de rand van totale uitputting toen hij de veiligheid bereikte. “Everest,” schreef hij in zijn dagboek, “wordt een levenstaak.”
Tony Smythe wist dat zijn vader geobsedeerd was door Everest, maar een ander geheim dat hij aan het licht bracht, onthult hoe ver hij bereid was te gaan voor nog een kans op de top. Na de poging van 1933 betwijfelde het Mount Everest comité of de Dalai Lama nog jarenlang een nieuwe expeditie zou toestaan. Frank bedacht een plan om in 1935 op eigen houtje een illegale poging te wagen met steun van zorgvuldig uitgekozen Sherpa’s. “Het was een alarmerende indicatie van Frank’s verlangen om de berg tegen bijna elke prijs te beklimmen,” zegt zijn zoon.
Een dergelijke poging zou, volgens Tony Smythe, zijn vader geruïneerd hebben. Hoewel lid van de Alpine Club, werd Frank met argusogen bekeken door het bergbeklimmers establishment, niet in de laatste plaats vanwege zijn succes als bestseller auteur.
“Ze waren bang om opschepperig gevonden te worden, maar Frank was dat niet,” zegt Tony Smythe. “Zijn uitgever Victor Gollancz heeft hem echt beïnvloed. Gollancz waarschuwde hem dat als hij alleen voor klimmers zou schrijven, hij nooit een fractie van zijn voorschot zou terugkrijgen. Frank zag dat. Hij aarzelde niet. Vanaf dat moment zei hij, krijg de kolere, ik ga mijn boeken uitgeven en krijg publiciteit en promoot mezelf.”
Frank had ook de neiging om vetes uit te lokken. Hij kreeg ruzie met de fysioloog Thomas Graham Brown, met wie hij zijn beroemdste beklimmingen in de Alpen deed. John Hunt, een vriend en leider van het Everest team uit 1953, beschreef Frank als “een gevoelige ziel, lichtgeraakt, impulsief en soms kleinzielig”. Tony Smythe is het daarmee eens: “
Tony Smythe’s boek, My Father, Frank, uitgegeven door Bâton Wicks – deels biografie, deels memoires – werd, zegt hij, “een reis van persoonlijke ontdekking. Ik raakte meer en meer geboeid in het ontdekken van deze man waar ik heel weinig van wist”. Zijn vader verliet zijn moeder Kathleen in 1938 voor Nona Guthrie, die Smythe ontmoette in het huis van zijn goede vriend Sir Francis Younghusband, de imperialistische avonturier. “Mijn moeder nam het hem helemaal niet kwalijk. Ze was een nogal zelfopofferend persoon die zich inzette voor anderen. We waren teleurgesteld dat we geen vader hadden, maar zo was het nu eenmaal en we gingen door met de dingen.”
Frank Smythe stierf aan cerebrale malaria aan het begin van een expeditie naar de Himalaya in 1949. Nona trouwde later met de graaf van Essex en verbrandde, geïrriteerd door eisen om toegang tot het archief van haar overleden man, zijn fotonegatieven en ander materiaal.
Tony Smythe twijfelt er niet aan wat zijn vader zou denken van de moderne Everest-scene, en van de strijd die dit voorjaar op de berg plaatsvond: “Hij zou het allemaal verschrikkelijk hebben gevonden – de razzmatazz en de grote aantallen die daar naar boven gaan. Ik ben laatst naar een lezing van Kenton Cool geweest. Een geweldige vent, enorm openhartig, dol op Everest, maar het tegenovergestelde van Frank in zijn kijk op de berg. Frank was iemand die de spirituele kant van de bergen zag en hij zou echt ontzet zijn geweest.”
{{topLeft}}
{{{bottomLeft}}
{topRight}}
{{bottomRight}}
{{/goalExceededMarkerPercentage}}
{{/ticker}}
{{heading}}
{#paragraphs}}
{.}}
{{/paragraphs}}{{highlightedText}}
- Deel op Facebook
- Deel op Twitter
- Deel via Email
- Deel op LinkedIn
- Deel op Pinterest
- Deel op WhatsApp
- Deel op Messenger