De Feniks is een vogel ter grootte van een zwaan met een rood en goudkleurig verenkleed, een gouden snavel en gouden klauwen. De XXXX-notering die aan dit zachtaardige wezen is gegeven, duidt niet op wreedheid, maar eerder op de zeldzaamheid van succesvolle pogingen om hem te domesticeren. De feniks wordt enorm oud, want hij regenereert uit as nadat hij in vlammen is uitgebarsten op zijn verbrandingsdag. De tranen van de feniks hebben helende krachten, hij kan immense gewichten tillen, en zijn lied is magisch. Hij leeft in ontoegankelijke berggebieden, waaronder waarschijnlijk de bergen van Nieuw-Zeeland (FB, QA).
Phoenixen hebben een grote betekenis voor Albus Perkamentus en zijn familie, waarbij de familietraditie zegt dat Albus’ betovergrootvader er een had en dat er een feniks zal verschijnen voor elk lid van de familie Perkamentus dat zijn hulp hard nodig heeft (CG). De feniks die de voorvader van Albus had of zou hebben gehad, is voor altijd weggevlogen toen zijn meester stierf (CG). Perkamentus heeft niet alleen een feniks als huisdier, Fawkes (CS12), maar zijn Patronus is ook een feniks (DH20, JKR), en het is het symbool van zijn duistere kunsten bestrijdende groep, De Orde van de Feniks (OP3). Fawkes verlaat de school na Perkamentus’ dood, maar zingt eerst een spookachtige klaagzang die de rouwenden binnen Zweinstein in vervoering brengt (HBP29). Op Perkamentus’ begrafenis, toen de witte tombe zich over zijn lichaam vormde, dacht Harry dat hij “een feniks vrolijk in het blauw zag vliegen” (HBP30).
Fawkes gebruikt zijn tranen om Harry bij verschillende gelegenheden te genezen. In de Geheime Kamer huilt Fawkes over de wond van de slagtand van de Basilisk, en geneest die vrijwel onmiddellijk (CS17). Volgens Hermelien zijn de tranen van Feniks het enige bekende tegengif tegen het gif van de Basilisk (DH6). Tijdens de Derde Taak van het Toverschool Toernooi is Harry gewond geraakt door een Acromantula in het doolhof; als hij terugkomt van het Riddle kerkhof met Cedric’s lichaam, geneest Fawkes de wond met zijn tranen (GF36).
Toen de twee feniks toverstokkernen van Harry en Voldemort met elkaar verbonden werden tijdens hun duel op het kerkhof en een Priori Incantatem effect creëerden, was de muziek om hen heen feniksgezang, en herinnerde Harry aan Perkamentus, en gaf hem hoop op overleving (GF34)
De Moutohora Ara’s (Nieuw Zeeland) hebben een feniks als mascotte. Zijn naam is, toepasselijk genoeg, Sparky (QA8).
De feniks werd genoemd in een liedje dat Newt Scamander en zijn vrienden hoorden in de speakeasy die bekend staat als de Blind Pig in 1926 in New York:
“De feniks huilde dikke tranen van parel
Toen de draak zijn beste meisje ontvoerde,
En de Billywig vergat te twirlen
Toen zijn liefje hem koud liet,
En de eenhoorn verloor zijn hoorn,
En het nijlpaard voelt zich helemaal verloren,
‘Cause their lady loves have upped and gawn,
Or that’s what I’ve been told-” (WFT)
Er stond een afbeelding van een feniks op de omslag van een boek met bewegende foto’s dat in het bezit was van Nicolas Flamel (CG).
Een vogel waarvan Credence had aangenomen dat het een ravenkuiken was, bleek een feniks te zijn als het genoeg ruimte kreeg in kasteel Nurmengard. Grindelwald gebruikt het verband tussen deze vogel en het verhaal dat een feniks naar een Perkamentus in nood zal komen om Credence te vertellen dat hij eigenlijk Aurelius Perkamentus is (CG).