Bijna iedereen die ooit een röntgenfoto heeft laten maken, of een programma heeft gezien waarin een arts de röntgenfilm in het verlichte kastje legt, heeft zich afgevraagd hoe het beeld gelezen moet worden. Het lezen van een röntgenfoto is eenvoudiger dan u denkt.
Röntgenstralen maken gebruik van elektromagnetische straling, een soort straling. Een röntgenapparaat zendt deze stralen uit, die door het menselijk lichaam gaan om een röntgendetector aan de andere kant van de persoon te bereiken. De röntgendetector absorbeert de elektromagnetische stralen om een beeld te creëren. Röntgenstralen gaan rechtstreeks door het menselijk lichaam, maar botten en weefsel vertragen of blokkeren de elektromagnetische stralen, waardoor de weg van de röntgenstralen naar de detector wordt onderbroken. De onderbreking van de röntgenstraling creëert “schaduwen”, wat resulteert in lichte en donkere gebieden op het beeld.
Als röntgenstralen ononderbroken door uw lichaam gaan, zou het beeld volledig zwart zijn. Als iets de elektromagnetische stralen volledig zou blokkeren, zou het beeld helemaal wit zijn.
Lichamen en weefsel onderbreken de elektromagnetische stralen door straling te absorberen terwijl de röntgenstraling door het lichaam gaat. Op basis van hun dichtheid absorberen verschillende weefsels verschillende hoeveelheden straling. Dichter weefsel, zoals bot, absorbeert meer röntgenstraling dan waterig weefsel. Het calcium in uw botten absorbeert bijvoorbeeld de meeste röntgenstraling, waardoor botten er wit uitzien op een röntgenfoto. Vet en andere zachte weefsels absorberen minder, dus zien ze er grijs uit. Lucht absorbeert de minste straling, zodat de longen er bijna zwart uitzien.
Kijken naar specifieke röntgenfoto’s
Röntgenfoto’s van de borstkas
Terwijl veel mensen het gebruik van röntgenfoto’s associëren met botbreuken, zijn röntgenfoto’s van de borstkas de meest uitgevoerde röntgenfoto, volgens RadiologyInfo.org. Röntgenfoto’s van de borstkas, ook wel röntgenfoto’s van de borstkas genoemd, maken beelden van het hart, de longen, de luchtwegen, de bloedvaten, de ribben en andere botten van de borstkas en de ruggengraat. Röntgenfoto’s van de borstkas zijn nuttig bij de diagnose van longontsteking, longkanker, hartfalen en andere hartproblemen.
Een typische röntgenfoto van de borstkas toont uw longen, ribben, hart en middenrif. De ribben zijn helder wit, de longen zijn grote zwarte gebieden aan de linker- en rechterkant van het beeld, het hart is een grijs gebied dat in de zwarte ruimte van de rechterlong ligt, en het middenrif is een grijs gebied aan de onderkant van het beeld. Zeer donkere zwarte gebieden kunnen wijzen op een aanzienlijk gasoverschot, terwijl witte vlekken kunnen wijzen op een abnormale groei.
Fracturen
Omdat botten op een röntgenfoto te zien zijn als witte gebieden en lucht zwart lijkt, zal een röntgenfoto van een gebroken bot overwegend wit zijn met een scherpe zwarte lijn die over de lengte van de breuk loopt. Haarscheurtjes zijn te zien als een dun zwart lijntje, terwijl een grote breuk veel zwarte ruimte tussen de witte botten laat zien.
In sommige gevallen houdt de zwelling de stukjes van de gebroken botten zo dicht bij elkaar dat de breuk niet te zien is; de breuk kan te zien zijn op röntgenfoto’s die worden gemaakt nadat de zwelling is afgenomen.
Mammogrammen
Mammogrammen maken ook gebruik van röntgenstralen om borstkanker op te sporen. Normaal vetweefsel in een gezonde borst is relatief donkergrijs met enkele witte gebieden. Dicht borstweefsel, met inbegrip van structuren zoals kanaaltjes en kwabben, is iets witter. Bindweefsel en klieren zijn ook wit. Tumoren zijn meestal veel dichter dan gezond borstweefsel, zodat ze wit oplichten.
Mammogrammen variëren sterk, zelfs bij vrouwen met gezond borstweefsel, zodat er veel ervaring nodig is om röntgenfoto’s van mammografieën te lezen. Veel vrouwen hebben bijvoorbeeld dicht borstweefsel, zodat witte gebieden op een mammogram niet altijd op kanker wijzen. Dicht borstweefsel kan het ook moeilijker maken om tumoren te zien.
Alle metalen in het lichaam, zoals metalen onderdelen van gewrichtsprotheses, zijn op röntgenfoto’s te zien als zuiver wit. Dit komt doordat metaal bijna alle straling absorbeert. Andere vreemde voorwerpen, zoals pacemakers, defibrillatoren, elektroden en draden, zijn ook op röntgenfoto’s te zien.
Bij het lezen van een röntgenfoto kijkt de radioloog naar de dichtheid, oftewel de hoeveelheid zwart en wit in het beeld. De radioloog kijkt ook naar de randen van de röntgenfoto, wat betekent dat hij of zij bepaalt of de botten en organen een bepaalde grootte en vorm hebben; abnormale randen kunnen de aanwezigheid van een gezwel betekenen.
Röntgenfoto’s van een gebied kunnen er anders uitzien, afhankelijk van de hoek waaronder ze zijn genomen. De meeste röntgenfoto’s van de borst worden gemaakt met een posteroanterior (PA) borstbeeld, waarbij de röntgenstralen door de rug van de patiënt heen op de film komen. In sommige gevallen geeft de arts opdracht tot anteroposterior (AP) röntgenfoto’s, waarbij het lichaam van voren naar achteren wordt doorgenomen. Bij laterale röntgenfoto’s dringen de elektromagnetische golven aan de rechter- of linkerkant van het lichaam binnen.
Voor meer informatie over het begrijpen van wat u op een röntgenfoto ziet, spreekt u met uw arts of radioloog.