Plantar Fasciitis and Heel Pain
Heelpijn wordt meestal veroorzaakt door plantar fasciitis, een aandoening die soms ook wel hielspoorsyndroom wordt genoemd als er sprake is van een hielspoor. Hielpijn kan ook andere oorzaken hebben, zoals een stressfractuur, peesontsteking, artritis, zenuwirritatie of, in zeldzame gevallen, een cyste. Omdat er verschillende mogelijke oorzaken zijn, is het belangrijk dat de hielpijn goed wordt gediagnosticeerd. Een voet-enkelchirurg kan een onderscheid maken tussen alle mogelijkheden en de onderliggende bron van uw hielpijn bepalen.
Wat is fasciitis plantaris?
Fasciitis plantaris is een ontsteking van de weefselband (de fascia plantaris) die zich uitstrekt van de hiel tot aan de tenen. Bij deze aandoening raakt de fascia eerst geïrriteerd en vervolgens ontstoken, met hielpijn als gevolg.
Oorzaken
De meest voorkomende oorzaak van fasciitis plantaris heeft te maken met een gebrekkige structuur van de voet. Mensen die bijvoorbeeld problemen hebben met hun voetboog, of het nu gaat om te platte voeten of hoog opgetrokken voeten, zijn vatbaarder voor het ontwikkelen van fasciitis plantaris.
Het dragen van niet-ondersteunend schoeisel op harde, vlakke oppervlakken oefent een abnormale druk uit op de fascia plantaris en kan ook leiden tot fasciitis plantaris. Dit is vooral duidelijk wanneer iemand voor zijn werk lange uren op de voeten moet staan. Zwaarlijvigheid kan ook bijdragen aan fasciitis plantaris.
Symptomen
De symptomen van fasciitis plantaris zijn:
- Pijn aan de onderkant van de hiel
- Pijn die meestal erger is bij het opstaan
- Pijn die over een periode van maanden toeneemt
Mensen met fasciitis plantaris beschrijven de pijn vaak als erger als ze ’s morgens opstaan of nadat ze lang hebben gezeten. Na een paar minuten lopen wordt de pijn minder, omdat lopen de fascia oprekt. Bij sommige mensen neemt de pijn af, maar komt weer terug na lange tijd op de been te zijn geweest.
Diagnose
Om tot een diagnose te komen, zal de voet- en enkelchirurg uw medische voorgeschiedenis inzien en uw voet onderzoeken. Tijdens dit proces sluit de chirurg alle mogelijke andere oorzaken van uw hielpijn uit dan fasciitis plantaris.
Daarnaast kan diagnostisch beeldvormend onderzoek, zoals röntgenfoto’s of andere beeldvormende modaliteiten, worden gebruikt om de verschillende soorten hielpijn te onderscheiden. Soms worden hielsporen aangetroffen bij patiënten met fasciitis plantaris, maar deze zijn zelden een bron van pijn. Als ze aanwezig zijn, kan de aandoening worden gediagnosticeerd als fasciitis plantaris/wielspoor syndroom.
Non-chirurgische behandeling
De behandeling van fasciitis plantaris begint met eerstelijnsstrategieën, waarmee u thuis kunt beginnen:
- Strekoefeningen.Oefeningen die de kuitspieren rekken, helpen de pijn te verlichten en helpen bij het herstel.
- Vermijd blootsvoets lopen.Als u zonder schoenen loopt, belast u uw plantaire fascia overmatig.
- IJs.Door meerdere keren per dag 20 minuten een ijspack op uw hiel te leggen, vermindert u de ontsteking. Leg een dunne handdoek tussen het ijs en uw hiel; leg het ijs niet direct op de huid.
- Beperk activiteiten. Beperk langdurige lichamelijke activiteiten om uw hiel rust te geven.
- Aanpassing van de schoenen. Het dragen van ondersteunende schoenen met een goede ondersteuning van de voetboog en een licht verhoogde hiel vermindert de stress op de plantaire fascia.
- Medicijnen.Orale niet-steroïde ontstekingsremmende geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen, kunnen worden aanbevolen om pijn en ontsteking te verminderen.
Als u na enkele weken nog steeds pijn hebt, ga dan naar uw voet- en enkelchirurg, die een of meer van de volgende behandelingsmethoden kan toepassen:
- Padding en strapping. Het plaatsen van kussentjes in de schoen verzacht de impact van het lopen. Riemen helpen de voet te ondersteunen en de druk op de fascia te verminderen.
- Orthese-apparaten. Op maat gemaakte orthesen die in de schoen passen, helpen de onderliggende structurele afwijkingen die de plantaire fasciitis veroorzaken, te corrigeren.
- Injectietherapie. In sommige gevallen worden corticosteroïde injecties gebruikt om de ontsteking te helpen verminderen en de pijn te verlichten.
- Uitneembaar loopgips. Een verwijderbaar loopgips kan worden gebruikt om uw voet een paar weken onbeweeglijk te houden, zodat deze kan rusten en genezen.
- Nachtspalk. Het dragen van een nachtspalk stelt u in staat om de plantaire fascia lang te rekken terwijl u slaapt. Dit kan helpen de ochtendpijn te verminderen die sommige patiënten ervaren.
- Fysiotherapie. Oefeningen en andere fysiotherapeutische maatregelen kunnen verlichting brengen.
Wanneer is chirurgie nodig?
Hoewel de meeste patiënten met fasciitis plantaris reageren op niet-chirurgische behandeling, kan bij een klein percentage van de patiënten een operatie nodig zijn. Als u na een aantal maanden niet-chirurgische behandeling nog steeds hielpijn hebt, wordt een operatie overwogen. Uw voet-enkelchirurg zal de chirurgische opties met u bespreken en bepalen welke aanpak voor u het gunstigst is.
Lange-termijnzorg
Hoe u ook behandeld wordt voor fasciitis plantaris, de onderliggende oorzaken die tot deze aandoening hebben geleid, kunnen blijven bestaan. Daarom zult u door moeten gaan met preventieve maatregelen. Het dragen van ondersteunende schoenen, rekoefeningen en het gebruik van op maat gemaakte steunzolen vormen de basis van de langetermijnbehandeling van fasciitis plantaris.
Wat is de Calcaneus?
De calcaneus, ook wel hielbeen genoemd, is een groot bot dat de basis vormt van het achterste deel van de voet. De calcaneus staat in verbinding met de talus en het os cuboideum. De verbinding tussen het sprongbeen en het hielbeen vormt het subtalaire gewricht. Dit gewricht is belangrijk voor een normale voetfunctie.
De calcaneus wordt vaak vergeleken met een hardgekookt ei, omdat het een dunne, harde schaal heeft aan de buitenkant en zachter, sponsachtig bot aan de binnenkant. Als de buitenste schaal breekt, heeft het bot de neiging in elkaar te zakken en versplinterd te raken. Om deze reden zijn calcaneusbreuken ernstige verwondingen. Als de breuk de gewrichten betreft, kan dat bovendien langdurige gevolgen hebben, zoals artritis en chronische pijn.
Hoe ontstaan calcaneusbreuken?
De meeste calcaneusbreuken zijn het gevolg van een traumatische gebeurtenis – meestal een val van een hoogte, zoals een ladder, of een auto-ongeluk waarbij de hiel tegen de vloerplaat wordt gedrukt. Calcaneusbreuken kunnen ook optreden bij andere soorten verwondingen, zoals een verstuiking van de enkel. Een kleiner aantal calcaneusfracturen zijn stressfracturen, veroorzaakt door overbelasting of herhaalde belasting van het hielbeen.
Types van calcaneusfracturen
Fracturen van de calcaneus kunnen al dan niet de subtalaire en omliggende gewrichten betreffen. Breuken waarbij de gewrichten betrokken zijn (intra-articulaire breuken) zijn de ernstigste calcaneusbreuken, en omvatten schade aan het kraakbeen (het bindweefsel tussen twee botten). De vooruitzichten op herstel zijn afhankelijk van hoe ernstig de calcaneus was verbrijzeld op het moment van het letsel.
Breuken waarbij geen gewricht betrokken is (extra-articulaire breuken) zijn onder meer:
- Door trauma, zoals avulsiefracturen (waarbij een stuk bot van de calcaneus wordt getrokken door de achillespees of een gewrichtsband) of verbrijzelingsletsels waarbij meerdere breukfragmenten ontstaan.
- Stressfracturen, veroorzaakt door overbelasting of licht letsel.
De ernst en behandeling van extra-articulaire fracturen hangen af van hun plaats en grootte.
Tekenen en symptomen
Calcaneusfracturen geven verschillende tekenen en symptomen, afhankelijk van of het om traumatische of stressfracturen gaat.
De verschijnselen van traumatische fracturen kunnen zijn:
- Plotselinge pijn in de hiel en het onvermogen om gewicht op die voet te dragen
- Zwelling in het hielgebied
- Bruisingen van de hiel en enkel
De verschijnselen van stressfracturen kunnen zijn:
- Geraliseerde pijn in de hielstreek die zich meestal langzaam ontwikkelt (over meerdere dagen tot weken)
- Zwellen in de hielstreek
Diagnose
Om een calcaneusfractuur te diagnosticeren en evalueren, zal de voet- en enkelchirurg vragen stellen over hoe het letsel is ontstaan, de getroffen voet en enkel onderzoeken, en röntgenfoto’s bestellen. Daarnaast zijn vaak geavanceerde beeldvormende onderzoeken nodig.
Behandeling
De behandeling van calcaneusfracturen wordt bepaald door het type fractuur en de omvang van het letsel. De voet-enkelchirurg bespreekt met de patiënt wat de beste behandeling voor de breuk is – chirurgisch of niet-chirurgisch.
Voor sommige breuken kunnen niet-chirurgische behandelingen worden toegepast. Deze omvatten:
- Rust, ijs, compressie en elevatie (R.I.C.E.) Rust (wegblijven van de gewonde voet) is nodig om de breuk te laten genezen. IJs vermindert de zwelling en pijn; leg een zak ijs bedekt met een dunne handdoek op het getroffen gebied. Compressie (de voet in een elastisch verband wikkelen of een compressiekous dragen) en elevatie (de voet op of iets boven de harthoogte houden) verminderen ook de zwelling.
- Immobilisatie. Soms wordt de voet in een gipsverband geplaatst om te voorkomen dat het gebroken bot beweegt. Er kunnen krukken nodig zijn om gewichtstrekken te voorkomen.
Voor traumatische fracturen bestaat de behandeling vaak uit een operatie om het gewricht te reconstrueren, of in ernstige gevallen, om het gewricht te laten vergroeien. De chirurg zal de beste chirurgische benadering voor de patiënt kiezen.
Revalidatie
Of de behandeling voor een calcaneusfractuur nu chirurgisch of niet-chirurgisch is geweest, fysiotherapie speelt vaak een belangrijke rol bij het herwinnen van kracht en het herstellen van de functie.
Complicaties van calcaneusfracturen
Calcaneusfracturen kunnen ernstige verwondingen zijn die levenslange problemen kunnen opleveren. Artritis, stijfheid en pijn in het gewricht komen vaak voor. Soms geneest het gebroken bot niet in de juiste positie. Andere mogelijke gevolgen op lange termijn van calcaneusbreuken zijn een verminderde enkelbeweging en mank lopen door het inzakken van het hielbeen en het verlies van lengte in het been. Patiënten hebben vaak een aanvullende operatie nodig en/of langdurig of permanent gebruik van een brace of een orthese (steunzool) om deze complicaties op te vangen.