De eerste keer dat ik ooit van The Shining had gehoord, was omdat mijn oudere broer, die toen 12 jaar oud was, in ademloze paniek naar me toe kwam. Hij was op de bank in slaap gevallen terwijl hij Die Hard aan het kijken was, en het toeval wilde dat The Shining de volgende film was die draaide. Hij hoorde het gelach van een vrouw uit de TV komen, en zijn ogen schoten open. Op het scherm schuifelde een naakte, opgeblazen heks van een vrouw naar hem toe, hem spottend van het lachen terwijl ze in de camera staarde. Het was de dode badkuipdame uit The Shining. Hij rende geschrokken mijn kamer in, de tranen stroomden over zijn gezicht. Wat een verschrikking. Arme jongen, hij is er nooit overheen gekomen.
Ik kan me niet herinneren hoe we erachter kwamen dat de film The Shining heette – alleen dat ik er een punt van maakte om de film te kijken die mijn oudere broer de stuipen op het lijf joeg. Als jongere broer was het mijn plicht om die informatie te hebben, misschien om die op een dag in te ruilen voor een gunst.
Hoe dan ook, sinds die dag ben ik dol op The Shining. Wie niet? Het is een tijdloze klassieker. Jack Nicholson’s optreden als Jack Torrance is transcendent, en Shelley Duvall’s terreur is misschien wel de meest angstige die een mens ooit in een film heeft meegemaakt. Waarschijnlijk komt alleen Marilyn Burns uit Texas Chainsaw Massacre in de buurt van de geweldige paniek van de naderende sterfelijkheid zoals Duvall dat doet in The Shining.
De terreur van Helley Duvall is misschien wel de meest angstige die iemand ooit in een film heeft meegemaakt.
Ik wist altijd al dat de film gebaseerd was op een boek van Stephen King. Mijn moeder was een constante lezer. Zoveel weet ik nog. Ik wist ook dat de film anders was dan het boek. Vreemd genoeg, en dit zegt misschien veel over de domkop die ik toen was, kwam het nooit in me op om het boek te lezen. Niet één keer. Maar daarover later meer.
Ik zeg dit allemaal omdat er een scène is aan het eind van The Shining. Die bizarre scène waarin Wendy door de Overlook rent en wordt belaagd door al die hotelgriezels. Op een gegeven moment ziet ze een man in een hondenkostuum die fellatio geeft aan een heer met smoking in een van de kamers. Ze kijken allebei nonchalant naar haar op, alsof ze hen zojuist heeft onderbroken om hun bestelling te vragen.
Aangezien dit een film van Stanley Kubrick is, ging ik ervan uit dat het een of andere rare Kubrickiaanse shit was. Ik laat het speculeren over aan de gekken van de satirische maar verhelderende documentaire Room 237. Dus ik wist niet wat ik van de scène moest denken – dat heb ik nooit gedaan. Ik heb deze film meer dan vijftig keer gezien in mijn leven. Denk je dat ik een beetje nieuwsgieriger zou kunnen zijn? Ik heb er zelfs nooit aan gedacht om de film op te zoeken toen het internet een ding werd.
Wil je dit verhaal later lezen? Sla het op in Journal.
Dus wat die scène betreft. De hondenman is alleen bekend als Roger; de man die hij bediende is Horace Derwent. In het boek is Jack Torrance erg bezorgd over wie de eigenaar van het Overlook hotel is. Hij is er geobsedeerd over. Hij gaat zelfs zo ver dat hij Stuart Ullman, de man die hem aan het begin van het verhaal inhuurt, opbelt vanuit een telefooncel en dreigt hem te ontmaskeren als hij Jack niet de informatie geeft die hij wil hebben voor zijn nieuwe boekidee, een overzicht van het Overlook.
De eigenaar van het Overlook is in feite Horace Derwent; een mega-rijke ondernemer met een kwalijke reputatie. Hij bezat het hotel lang geleden, maar een reeks gruwelijke voorvallen dwong Horace Derwent in de schaduw en uit het publieke oog te verdwijnen.
Wat we weten is dat Mr. Derwent een korte rendez-vous had met Roger, onze in hondenkostuum gehulde vriend. Er staat dat hoewel de heer Derwent “AC/DC was, hij nooit terugging voor een tweede portie van zijn DC-kant.” King vertelt ons in wezen dat onze hond zijn tijd gehad heeft. Het kostuum komt uit een visioen van het verleden dat zich steeds weer in onze tijdlijn voegt. Roger in zijn kostuum, springend, rennend, blaffend, huilend, en zichzelf absoluut vernederend voor een keur aan feestvierders.
We leren dat Horace Derwent Roger vroeg om in dit kostuum naar het bal te komen. Het punt van Horace’s verzoek was wreedheid. Hij heeft macht over Roger en maakt daar misbruik van – om zijn dominantie te laten zien. Dit was een openbaring. Na zovele jaren in verwarring te zijn gebracht door deze bizarre scène (ter herinnering: niet genoeg in verwarring gebracht om het te googelen), kreeg ik eindelijk een antwoord.
Jack Nicholsons vertolking als Jack Torrance is transcendent
Mijn eerste gevoel was dat van ergernis. Kubrick gooide er schijnbaar een willekeurig moment van vreemdheid in zonder context. Context (niet verscheidenheid, pfft) is de specerij van het leven, kinderen, en laat niemand je iets anders vertellen. Toen drong het tot me door. Kubrick vertelde zijn verhaal op de enige manier die hij kon. Mijn eerste ongenoegen kwam van wat ik zag als de schrijver een bot toewerpen, om het zo te zeggen; Een geschenk, liefdadigheid. Dat zat me niet lekker. Kubrick had al genoeg aan het verhaal veranderd; waarom zo toegeven? In het beste geval was het een eerbetoon, maar dan wel een oppervlakkig eerbetoon.
Ik zeg je, ik ben niet de snelste van de groep. Maar uiteindelijk kom ik er wel. Een golf van helderheid kwam over me, en ik was in staat om te zweven. Kubrick gebruikte een scène van 2 seconden om uit te leggen wat King deed in 2 pagina’s. Hij vertelde de machtsdynamiek die er speelde met een insinuatie van een seksuele handeling. In dat korte moment zien we een hond die zijn baas bedient, net zoals Roger jankte en huilde in opdracht van meneer Derwent op het feest.
Dit is het briljante van Stanley Kubrick. Hij kan zo veel zeggen met zo weinig. En natuurlijk, de verbeelding van Stephen King voor het bedenken van zo’n idee in de eerste plaats. Ik weet dat King al eerder zijn ontevredenheid over de film heeft gedeeld, en zijn bezorgdheid is logisch. King zegt dat Kubrick er op uit was om de engste film ooit te maken, om de vaandeldrager te zijn voor horrorfilms in de toekomst, en King is het ermee eens dat hij het hoogtepunt van het genre heeft bereikt – maar het was nog steeds niet zijn verhaal. Daarin heeft hij geen ongelijk. Kubrick heeft veel veranderingen aangebracht, sommige kan ik begrijpen, maar andere lieten me verbijsterd achter.
Gezien het medium nam Kubrick een gruwelijk boek en boetseerde het tot een spectaculaire speelfilm, terwijl King deed waar hij het beste in is – een nachtmerrieachtig verhaal weven met details en nuance. Na al die jaren mijn genegenheid voor Kubrick’s klassieker te hebben aangescherpt, moet het nu plankruimte delen met King’s meesterwerk, en dat is een raar gevoel, maar ik kom er wel overheen. Mijn grootste zorg op dit moment is mijn broer overhalen het boek te lezen.