Mogelijk maakt hij aanspraak op de beste dierennaam ooit, de Portugese oorlogsvogel (ook wel oorlogsvogel of blauwe fles genoemd) is eigenlijk helemaal niet één dier. Het is een kolonie van variaties van hetzelfde organisme dat gespecialiseerde taken uitvoert. Eén kolonie staat bekend als een enkel oorlogsschip. Meerdere drijvende kolonies samen noemen we een legioen! En je wilt zeker niet door een legioen zwemmen!
Individuen binnen de kolonie kunnen niet onafhankelijk van elkaar leven, dus je zou ze meer kunnen zien als een reusachtige groep van samengevoegde tweelingen. Elk individu is uniek, maar afhankelijk van de anderen om de kolonie als geheel te helpen.
Er zijn 4 hoofdtypen individuen in de kolonie (elk type wordt een zooide genoemd). Een is gespecialiseerd om het hoofd boven water te houden, een voor de spijsvertering, een voor de voortplanting, en een voor de jacht. De jagende zooiden zijn degenen waar we het meest mee te maken hebben. Zij zijn het die de stekende tentakels vormen!
Deze kolonies kunnen niet zwemmen en zijn dus overgeleverd aan de stromingen. Dat betekent dat ze weliswaar de voorkeur geven aan de open oceaan, maar dat ze onder bepaalde weersomstandigheden op de kust kunnen aanspoelen en dicht in de buurt komen van waar mensen vaak zwemmen.
Alle cnidariërs hebben tentakels met netelcellen. Ze vormen een groep die 11.000 soorten omvat, waaronder koralen, anemonen, hydrozoën en kwallen. De Portugese oorlogsvloot staat op onze lijst, niet omdat het de meest dodelijke zwevende kwal is (de dooskwal, die ik hierna behandel, krijgt die prijs), maar omdat hij elk jaar meer mensen steekt dan welke andere soort ook. In feite worden tienduizenden mensen per jaar door hen gestoken. Dit resulteert in lange, vaak open wonden op de huid, veroorzaakt door de irriterende giftige stoffen in de tentakels. Ze laten intens donkerpaarse sporen na, vaak in de exacte omtrek van de tentakels die de huid raken. De meeste blijven voor altijd.
Doden zijn zeldzaam, maar ik heb ten minste twee bevestigde gevallen gevonden – een in Florida en een in Italië. Beide lijken het gevolg te zijn van een anafylactische shock (een heftige allergische reactie).
Zelfs als de dood zeldzaam is, wil je wel weten hoe je uit hun buurt kunt blijven, en hoe je de steek van de tentakels niet erger kunt maken dan ze al zijn.
Waardoor worden de “angels” veroorzaakt?
De beste manier om hierover na te denken is dat de “jacht”-zoïden waaruit de tentakels bestaan, kleine bolvormige capsules bevatten die, wanneer ze worden geactiveerd, kleine pijltjes kunnen afvuren die gif injecteren. Deze capsules worden nematocysten genoemd, en het zijn ongelooflijk coole biologische gif-injecterende structuren die uniek zijn voor deze dierlijke phylum.
Dit systeem is ontworpen om snel een zwemmende prooi in de oceaan te vangen en uit te schakelen. Door deze nematocysten zijn het buitengewoon krachtige jagers.
Je kunt een nematocyste triggeren om zijn harpoenachtige gifpijl af te vuren door aanraking, elektriciteit of een verandering in het zoutgehalte.
De reden dat het belangrijk is om iets te weten over nematocysten en hoe ze afgaan, is dat de behandeling en preventie van steken te maken heeft met hoe je voorkomt dat ze afgaan. We zullen het hebben over het voorkomen van steken, maar laten we eerst eens kijken naar de behandeling als je gestoken wordt.
Behandeling van een Portugese Man o’ War steek
De behandeling is simpel. Haal de stekende tentakels van uw lichaam zonder dat er meer van de met gif gevulde nematocysten afgaan. Dat betekent…
- Wrijf ze er niet af. Door het wrijven gaan ze prikken.
- Spoel ze niet af met zoet water of alcohol. De verandering in zoutgehalte zal er ook voor zorgen dat ongebakken nematocysten meer gif afgeven.
- Plas er niet op: In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, is dit zowel vies als niet effectief. Het is vrij waarschijnlijk dat je plas de nematocysten zal doen ontvlammen.
- Spoel af met zout water of nog beter, azijn. Dit zal voorkomen dat de nematocysten ontbranden.
- Als u tentakels moet lostrekken, trek ze dan voorzichtig en voorzichtig los, waarbij u probeert ze niet in aanraking te laten komen met andere delen van uw huid.
- Het kan zijn dat u sommige tentakels of weerhaakjes die in uw huid vastzitten niet kunt zien. Daarom kunt u het gebied met scheerschuim bestrijken en vervolgens de huid scheren. Dit zal het hopelijk goed schoonmaken.
- Voor de pijn kunt u gedurende 45 minuten warmte van ongeveer 115 graden F toevoegen. Dat neutraliseert de gifstoffen die zich al in het lichaam bevinden. Ter referentie, dat is niet zo heet als een standaard verwarmingskussen wordt. Je wilt jezelf niet verbranden.
- Hydrocortisone kan ook worden gebruikt voor pijnbestrijding.
Hoeveel mensen sterven aan Portugese Man-o-Wars?
In 2010 overleed een vrouw die voor de kust van Sardinië zwom aan wat vermoedelijk een anafylactische shock was als gevolg van een ontmoeting met een man-o’ war. Een andere fatale steek vond plaats voor de Atlantische kust van Florida in 1987. In beide gevallen raakte een zwemmer verstrikt in de tentakels. Men kan alleen maar aannemen dat deze incidenten plaatsvonden bij zeer vatbare personen. Maar we kunnen het ook niet zeker weten. Sterfgevallen zijn zeldzaam. Misschien zijn er nog andere verhalen, maar dit zijn de weinige goed gedocumenteerde gevallen.
Scenario’s om te vermijden met kwallen
Portugese oorlogsbodems spoelen vaak aan op stranden. Omdat ze niet actief zwemmen, is dit een goede indicatie dat de weersomstandigheden zijn veranderd en ze naar ondiep water worden geblazen. Vermijd zwemmen zonder enige bescherming als het strand bezaaid is met ze. En raak zeker niet aangespoelde exemplaren aan.
Het belangrijkste is, als je zwemt en je wordt gestoken – stop, kijk om je heen, en probeer niet nog meer verstrikt te raken.
The Most Dangerous Man o war
Technisch gezien zijn er ~20 soorten mariene hydrozoën in de familie Physaliidae die we man o’ wars zouden kunnen noemen. Het aantal is niet precies bekend, omdat de meeste soorten in de open oceaan leven en niet goed bestudeerd zijn. De twee meest voorkomende zijn de Portugese oorlogsvaarder (Physalia physalis) en de Pacifische oorlogsvaarder (Physalia utriculus). Beide soorten lijken veel op elkaar, en worden vaak hetzelfde genoemd, dus ik breng ze hier samen onder dezelfde naam.
Hoe overleef je een steek van een Portugees oorlogsschip?
Als je toevallig in zee zwemt en je voelt je gestoken worden, stop dan. Probeer kalm te blijven. U wilt niet in paniek raken, want dan kan het erger worden. Als het een oorlogsschip is, kunnen de tentakels wel 165′ lang zijn. Ronddraaien zal de tentakels alleen maar om je heen wikkelen.
Nu, kijk om je heen. Laten we hopen dat je niet in een legioen zit (een groep oorlogsschip). Wat u probeert te doen is uit het water te komen en te voorkomen dat u te veel gestoken wordt, waardoor u in een anafylactische shock kunt raken. Volg de juiste eerste hulp zoals hierboven beschreven en zoek medische hulp als het niet beter wordt.
Als u er een op het strand ziet of vanaf een veilige afstand voorbij ziet drijven, stop dan even en bewonder de verbazingwekkende complexiteit van deze zeekolonie. Je kijkt naar iets dat relatief weinig grote zeedieren buiten zeeschildpadden en oceanische zonnevissen eten, en je kijkt ook naar een dier dat stekende tentakels produceert die een paar andere dieren in hun voordeel gebruiken. De blauwe zeeslak voedt zich met man ‘o war tentakels en neemt de stekende cellen op in zijn eigen weefsel. Andere vissen, zoals de herdervis (die gedeeltelijk immuun is voor het gif en samenleeft met het oorlogsschip), profiteren van de bescherming die de stekels bieden als ze tussen hen in zwemmen.
Al met al zijn het coole organismen om te zien, en ze spelen een belangrijke rol in het ecosysteem.
Waarom ik dit kwallenartikel heb geschreven:
Toen ik een kind was, ging mijn vader op vakantie naar Florida, en kwam terug met een afschuwelijk verhaal over wat hij beschreef als de meest pijnlijke steek die hij ooit had gezien.
Hij zwom in de branding van de kust toen hij plotseling werd overspoeld door een brekende golf die de tentakels van een kwal over zijn arm, middel en benen bracht. Onmiddellijk gierde de pijn door zijn lichaam. Terwijl hij vocht om los te komen raakte hij nog meer verstrikt in de kwal.
enmaal aan land kon hij naar beneden kijken en de overgebleven tentakels van zijn been afplukken. Er zaten al lange rode striemen op zijn huid. Hij voelde zich zwak, viel bijna flauw en had de neiging om over te geven. “Alsof mijn huid in brand stond”, legde hij me uit. Er op plassen hielp blijkbaar niet (en zoals we zullen zien, is dat een mythe die het eigenlijk erger maakt). In totaal duurde het bijna 6 uur van intense pijn voordat het een beetje minder werd. Tot op de dag van vandaag heeft hij nog steeds een klein litteken van dat incident. De dader, niemand minder dan de Portugese oorlogsvoerder.
Luistert u liever?
Ik heb een gesproken versie van dit artikel opgenomen om het toegankelijker te maken.