Hoe troost je iemand niet. Hoe het wel moet, lees je in de tips hieronder.
Heb je ooit iemand gehad die huilend naar je toe kwam?
Misschien had je vriendin een zware dag op het werk en stortte ze in elkaar toen ze door de deur kwam.
Of je moeder ging door het lint terwijl ze herinneringen ophaalde aan je overleden vader.
Of je doorgaans stoïcijnse vriend is ingestort omdat zijn vriendin hem heeft gedumpt.
Interactie met iemand die verdrietig is en pijn heeft, kan ongemakkelijk zijn; je wilt er voor hem zijn, je medeleven tonen en je relatie versterken, maar het is moeilijk om te weten hoe je moet handelen en wat je moet zeggen. Veel van ons eindigen daar ongemakkelijk te zitten, het aanbieden van een aantal onhandige schouderklopjes, terwijl je zegt: “Daar, daar, het is oke.”
Ik weet dat veel jongens worstelen met dit scenario, want ik heb meer verzoeken gekregen om dit onderwerp te behandelen dan enig ander.
Ik hield het uit om dit te doen, want hoewel ik dacht dat ik zelf een vrij goed werk op dit gebied deed, wilde ik zien of er echt onderzoek naar de beste praktijken was. Gelukkig kwam ik onlangs een aantal geweldige tips tegen van Dr. John Gottman, een professor in de psychologie en aantoonbaar de belangrijkste relatie-expert van het land. Vandaag deel ik zijn advies, evenals de tips die ik uit eigen ervaring heb verzameld, over hoe je iemand die verdrietig is kunt troosten, zodat je hem kunt helpen in zijn tijd van nood en een betere zoon, vriend en echtgenoot/vriend kunt zijn.
Hoe troost je iemand die verdrietig is/huilt
“Getuig” van zijn gevoelens. Een van de moeilijkste dingen bij het troosten van iemand die pijn heeft, is het gevoel dat je niet weet wat je moet zeggen. Gelukkig zijn mensen meestal niet op zoek naar specifiek advies of parels van wijsheid; het meest troostende in de wereld is niet een inspirerende gemeenplaats, maar het gevoel dat iemand anders begrijpt wat je doormaakt, en dat je niet alleen bent in de wereld. Wat mensen het liefste willen als ze pijn hebben, is dat je fungeert als klankbord en begrip en empathie toont. Gottman noemt dit “getuige zijn” van het verdriet van je geliefde.
Dus om te beginnen met iemand te troosten, beschrijf je gewoon wat je ziet/voelt. Zeg iets als: “Ik weet dat je het hier zo moeilijk mee hebt,” of “Het spijt me dat je zo’n pijn hebt.”
Bevestig ook dat je hoort wat ze zeggen door het in je eigen woorden terug te zeggen.
Dus als je vriendin, die in tranen is, zegt:
“Mijn baas heeft me verteld dat ik niet geschikt ben voor mijn baan, en dat als ik nog één fout maak, hij me gaat ontslaan.”
Je zou terugzeggen:
“Het klinkt alsof je van streek bent omdat je het op je werk niet zo goed hebt gedaan als je zou willen, en je je zorgen maakt dat je je baan gaat verliezen. Is dat zo?”
Bevestig dat hun gevoelens logisch zijn. Je wilt niet alleen erkennen dat je de gevoelens van de persoon hoort, maar ook dat ze zinvol zijn voor jou. Het is eenzaam om het gevoel te hebben dat je iets uit het veld slaat.
Dus zou je tegen je vriend kunnen zeggen die een slechte relatie achter de rug heeft: “Natuurlijk ben je er kapot van. Ik ben ook maanden depressief geweest nadat Emily en ik het hadden uitgemaakt.”
Houd in gedachten dat het delen van je eigen ervaringen weliswaar empathie toont, maar dat je ervoor moet waken dat de focus van het gesprek op jou komt te liggen. Probeer de persoon niet te overtreffen met een verhaal over hoe jij het slechter hebt gehad, en ga niet door over je eigen ervaring. Vertel in plaats daarvan kort hoe jij iets soortgelijks hebt meegemaakt, en richt je dan weer op de ander door vragen te stellen en meer details uit te lokken (zie het volgende punt). Zelfs als je niet hetzelfde hebt meegemaakt, kun je nog steeds zeggen: “Dat is mij nooit overkomen, maar ik begrijp heel goed waarom je je zo voelt.”
Als de gevoelens van de persoon voor jou niet logisch zijn, maakt dat de volgende stap des te belangrijker.
Laat de persoon zien dat je zijn of haar gevoelens begrijpt, en faciliteer het verdiepen van zijn of haar eigen begrip ervan. Soms willen mensen wel advies of een voorgestelde oplossing voor hun probleem, maar zelfs dan willen ze meestal eerst gewoon hun gevoelens luchten; zoals vaak is waargenomen, geldt dit vooral voor vrouwen. Ga dus in het begin niet in de probleemoplossingsmodus en luister gewoon. Zie het niet als je taak om te praten, maar om de ander aan het praten te krijgen, zodat ze zelf hun gevoelens kunnen ordenen; ze zijn misschien niet eens in staat om te verwoorden waarom ze zich down voelen, tenzij je het uit hen haalt.
Door je vriend(in)/partner/familielid zover te krijgen dat hij/zij zich openstelt, toon je je oprechte steun en belangstelling, vergroot je je begrip voor hun lijden, en laat je hen weten dat je weet waarom ze verdrietig zijn; zoals de filosoof Soren Kierkegaard (hij de pleitbezorger van indirecte communicatie) adviseert, is dat laatste belangrijk, zelfs als je denkt dat je het al begrijpt, en al weet hoe je hun probleem moet oplossen:
“Wil de poging om een ander tot een bepaald standpunt te brengen werkelijk succes hebben, dan moet men allereerst de moeite nemen die ander te vinden waar hij of zij is en daar beginnen. Dit is het geheim van de kunst om anderen te helpen. Wie dit niet beheerst, is zelf misleid wanneer hij voorstelt anderen te helpen. Om een ander doeltreffend te helpen, moet ik meer begrijpen dan hij – maar eerst en vooral moet ik zeker begrijpen wat hij begrijpt. Als ik dat niet weet, zal mijn groter begrip hem niet helpen. Als ik echter geneigd ben mij op mijn grotere kennis te beroemen, dan is dat omdat ik ijdel of trots ben, zodat ik in plaats van hem te helpen, in de grond bewonderd wil worden… Helpen betekent niet heerser zijn, maar dienaar… niet eerzuchtig zijn, maar geduldig.”
Of zoals dominee Fred B. Craddock het zo mooi zegt:
“Begrijpen wat begrepen wordt en hoe het begrepen wordt, betekent niet alleen dat jij het begrijpt, maar ook dat de toehoorder begrijpt dat jij het doet.”
Om dit uittekeningsproces te vergemakkelijken, raadt Gottman aan om “verkennende uitspraken en open vragen” te gebruiken, zoals:
- Vertel me wat er is gebeurd.
- Vertel me alles wat je dwarszit of waarover je je zorgen maakt.
- Vertel me al je zorgen.
- Vertel me alles wat hiertoe heeft geleid.
- Help me meer te begrijpen over wat je voelt.
- Wat heeft deze gevoelens in gang gezet?
- Wat is het ding dat je het meest zorgen baart?
- Wat is het ergste dat zou kunnen gebeuren? (Als je het gevoel hebt dat iemand aan het catastroferen is – gelooft dat iets veel erger is dan het is – probeer dan deze oefening met hem of haar door te nemen)
Gottman raadt af om ‘waarom’-vragen te stellen, omdat ze, hoe goed bedoeld ook, de neiging hebben om als kritiek over te komen:
“Als je vraagt: ‘Waarom denk je zo?’ zal de ander waarschijnlijk te horen krijgen: ‘Stop met zo te denken, je hebt het mis!’ Een succesvollere benadering zou zijn: ‘Waarom denk je dat?’ of: ‘Help me te begrijpen hoe je dat hebt besloten.'”
Door deze verkennende uitspraken en vragen te gebruiken, krijg je hopelijk niet alleen een beter begrip van het lijden van de persoon, maar help je hem ook om het zelf beter te begrijpen. Misschien komen ze met hun eigen oplossing, realiseren ze zich dat het allemaal zo slecht nog niet is, of voelen ze zich gewoon beter nu ze hun zorgen of verdriet van zich af hebben kunnen praten.
Denk niet te weinig aandacht aan hun pijn en probeer ze niet op te beuren. Als iemand in tranen uitbarst, is het normaal dat je hem of haar probeert op te vrolijken met een glimlach en een grapje, of door vol te houden dat wat hem of haar dwarszit “niet erg is”. Maar iemand die van streek is, wil je meenemen op een rondleiding door zijn melancholische landschap en je wijzen op de blauwgetinte herkenningspunten die hij ziet; het helpt niet om te zeggen: “Nee, er is daar niets!” of “Kijk, daar rijdt een hond op een eenwieler!” Iets voelt misschien niet als een big deal voor jou, maar wel als een big deal voor hen. Bagatelliseer hun ervaring niet, maar loop er samen met hen doorheen.
Maar wat als iemands reden om zich verdrietig te voelen echt geen big deal is? Als je denkt dat hun afkeurende gevoelens over een gebeurtenis, of zichzelf, niet terecht zijn, vraag dan: “Kun je enig bewijs bedenken dat in strijd is met de conclusie die je hebt getrokken?” Als ze dat niet kunnen, vraag dan of je je eigen bewijs mag aandragen en deel een alternatieve manier om dingen te zien (het is goed om hier toestemming te vragen, omdat het ongevraagd aanbieden van een tegengestelde mening de neiging heeft om kritisch en antagonistisch over te komen).
Als iemands gevoelens gewoonlijk irrationeel zijn en in geen verhouding staan tot hun doel, of als het een constante klager is die overal boos over wordt, dan is dat waarschijnlijk iemand met wie je het contact zo veel mogelijk wilt beperken.
Bied lichamelijke genegenheid aan als dat gepast is. Soms willen mensen niet praten, en willen ze ook niet dat jij praat – ze willen gewoon in stilte worden vastgehouden. Maar een van de dingen waar jongens denk ik mee worstelen als ze iemand proberen te troosten, is weten hoeveel fysieke genegenheid ze moeten bieden. De gebaren die je maakt moeten over het algemeen overeenkomen met wat je de persoon op een normale basis geeft. Als je de persoon die je troost nog nooit hebt geknuffeld, ga dan niet verder dan een hand op zijn schouder leggen, of een arm eromheen. Als het iemand is die je regelmatig omhelst, geef hem dan een omhelzing. Als jullie intieme partners zijn, bied dan een knuffel aan.
Nou dit geldt alleen voor gebaren die jij initieert; bij het peilen van de mate van benodigde fysieke genegenheid, moet je de ander echt het voortouw laten nemen – misschien leunen ze wel naar die arm die je over hun schouder legt, en als ze dat doen, moet jij dat ook doen.
Wees wel voorzichtig met de boodschappen die je uitzendt; als een meisje huilt omdat je het uitmaakt, of ze heeft net gevoelens opgebiecht die niet worden beantwoord, dan kan fysieke genegenheid een gemengde boodschap uitzenden. Als je je affectie te sensueel maakt in plaats van troostend, kunnen ze beledigd zijn dat je probeert seks te krijgen, terwijl ze een moeilijke kwestie proberen op te lossen.
Suggest action steps. Zoals hierboven vermeld, zijn er momenten waarop mensen alleen maar gehoord en getroost willen worden, en geen oplossing willen voor hun gevoelens van verdriet (vaak is er geen oplossing; je kunt je overleden vader niet terugbrengen – verdriet is gewoon verdriet). In dergelijke gevallen, na het doorlopen van de bovenstaande stappen, voelt de persoon zich meestal beter omdat hij de last op zijn hart heeft gedeeld, en het verdriet neemt zijn beloop. Vraag of er nog iets is dat hij of zij je wil vertellen. Als het nacht is, wanneer deze gevoelens meestal naar buiten komen, stel dan voor dat ze naar bed gaan; iedereen voelt zich ’s morgens beter.
Anders voelt de overstuurde persoon zich nog steeds onopgelost, en wil hij advies over wat te doen. Vraag hem eerst of hij ideeën heeft om de situatie te verbeteren – de kans is groter dat oplossingen worden overgenomen als de persoon ze zelf bedenkt. Als ze grote, macro-ideeën hebben, help die dan om te zetten in actiestappen.
Als iemand verdrietig is, niet vanwege een op zichzelf staande gebeurtenis, maar omdat hij of zij aan een depressie lijdt, praat dan zo snel mogelijk over een actiestap, of nodig hem of haar uit om naast het praten iets anders te gaan doen – bijvoorbeeld samen een wandeling maken of een eindje gaan rijden. Overmatig piekeren is niet alleen ineffectief bij het verlichten van depressieve gevoelens, het kan ze zelfs verergeren.
Bevestig uw steun en betrokkenheid. Als een op troost gericht gesprek ten einde loopt, laat de persoon dan weten dat u begrijpt wat hij of zij doormaakt, dat het u spijt dat hij of zij dit doormaakt, en dat uw schouder altijd beschikbaar is om op te huilen.