Op een mooie, warme middag keek ik naar een groep honden die aan het dollen waren in een hondenpark. Plotseling hoorde ik een hoge gil van een vrouw, gevolgd door het getrappel van mensenvoeten.
Honden springen in de lucht, ze klimmen op kussens en dekens, en ze staan klaar achter de hond van de buren, of ze vriendschap sluiten met het been van oom Joe, maar niet met dat van oom Albert. Opstijgen komt in vele contexten voor en is gericht op allerlei voorwerpen, zowel bezielde als onbezielde. Afgezien van het geven van domme bijnamen aan mounters zoals “de humping bean” of “Sir-humps-a-lot,” wat moeten we maken van al dit stoten en malen?
Praten over hondengedrag is als praten over politiek: iedereen heeft een mening. Volgens Cynthia Heyman uit Utah is haar drie jaar oude Deens-Zweedse boerderijhond, Jet, een speelspringer. “Jet is intact, en hij houdt ervan om te springen als hij speelt. Hij lijkt de jongens leuker te vinden dan de meisjes. Vorig weekend besprong hij een gecastreerde Aussie, die hem meteen terug besprong toen ze aan het spelen waren.”
Voor Margaret Duclos uit Seattle, Wash. heeft het bespringen van honden te maken met opwinding en opgewondenheid. “Een van mijn honden bespringt de andere soms als we in de auto stappen – meestal alleen als het een paar dagen geleden is dat we ergens heen zijn gegaan en hij bijzonder opgewonden is.”
GET THE BARK NEWSLETTER IN YOUR INBOX!
Schrijf je in en ontvang de antwoorden op je vragen.
Aan de andere kant van het spectrum schrijven sommigen het bespringen van honden toe aan dominantie. Brigitte Reed uit Salt Lake City, Utah, vertelt: “Mijn gesteriliseerde teef Snickers bespringt onze reu Kitna. De reden is dat zij alfa is en haar dominantie over hem laat gelden. Ze zet hem als het ware op zijn plaats.”
Wanneer een hond een neuker is, is er onvermijdelijk een eigenaar in de buurt met een verhaal, meestal een verhaal dat beschrijft wie of wat er wordt bespringt (het knuffeldier, de kat, andere honden) en de context waarin het bespringen plaatsvindt (wanneer er gasten over de vloer komen, bij de hondenren, tijdens gehoorzaamheidsoefeningen). Eigenaars stellen dat geslacht, ras, leeftijd, voortplantingsstatus en zelfs grootte informatie kunnen verschaffen over springers. De meeste van deze verhalen monden uit in vragen – “Waarom doet ze dit in hemelsnaam? Zijn dat niet de mannetjes?”- of indrukken, variërend van “Het is gewoon spelen” of “Zij is dominant” tot “Hij is nogal populair!”
Dieronderzoekers nemen notitie van springen
Zoals je zou verwachten, hebben onderzoekers van diergedrag veel te zeggen over dit onderwerp. Bij het onderzoeken van elk gedrag kunnen we ons wenden tot de inzichten van Nobelprijswinnaar en beroemd etholoog Niko Tinbergen. De “vier vragen” van Tinbergen bieden een betrouwbaar kader om te begrijpen waarom dieren zich gedragen zoals ze zich gedragen. Eén van Tinbergens vragen is bijzonder treffend: “Hoe ontwikkelt een gedrag zich tijdens het leven van een individu?” Gedrag komt immers niet zomaar uit de lucht vallen, landt op een hond en voilà! Montage! Al bijna net zo lang als ethologen honden bestuderen, hebben zij kennis genomen van de neiging van honden om buiten voortplantingssituaties te steigeren.
In het begin van de jaren zeventig begon etholoog Marc Bekoff, PhD van de Universiteit van Colorado, onderzoek te doen naar de ontwikkeling van sociaal gedrag bij hondachtigen. Bekoff observeerde de interacties van jonge hondachtigen, paren van drie tot zeven weken oude wolven, coyotes en honden. Vooral bij de hondenpuppy’s kwamen opstaan, omklemmen en bekkenstoten al vroeg in het spel voor. Mannetjes beklommen meer dan vrouwtjes, maar vrouwtjes vertoonden ook bepaalde aspecten van het gedrag. Dr. Sunil Kumar Pal, assistent-leraar aan de Katwa Bharati Bhaban School in West-Bengalen, India, verkreeg soortgelijke resultaten bij het onderzoeken van sociaal gedrag van jonge, vrij rondlopende huishonden. Na zes weken beklommen zowel mannelijke als vrouwelijke puppy’s elkaar, omklemden ze elkaar en duwden ze in hun bekken.
“Dat doen honden nu eenmaal. Het is een volkomen normaal gedrag,” verklaart Carolyn Walsh, PhD, universitair hoofddocent psychologie aan de Memorial University of Newfoundland, die de nuances van hondengedrag in hondenparken bestudeert. “Zowel mannetjes als vrouwtjes bestijgen elkaar, ongeacht of ze seksueel intact zijn of niet.” Celeste Pongrácz, een Mudi fokker in Hongarije, vindt dat het opstijgen kan veranderen met hormonale verschuivingen. “Op dit moment leven we met zeven teven, en wanneer iemand loops wordt of loops is, willen sommige honden zich bespringen, en anderen ‘vragen’ om bespringen. Hoe dan ook, het gaat altijd om de loopse teef.” Studies hebben uitgewezen dat castratie van reuen het bespringen kan verminderen, maar het zeker niet stopt. Er is tenslotte meer aan de hand dan hormonen. (Helaas is in geen enkele studie vermeld of Barry White liedjes op de achtergrond speelden op het moment dat het gedrag werd vertoond.)
De complexiteit van het opstijgen van honden
Van staart kwispelen tot blaffen, hondengedrag is doorspekt met nuances. Een kwispelende staart van een hond kan overbrengen “Ik ben nogal bang” of “Dit is de beste dag ooit!” Net als kwispelen is hondengedrag veel complexer dan het lijkt, en er is niet één simpele verklaring voor. Maar er zijn een aantal waarschijnlijke kandidaten.
In veel gevallen is het bespringen gerelateerd aan een golf van emotie, zoals zich angstig voelen of opgewonden zijn (in deze context betekent “opgewondenheid” algemene stimulatie). In een recent onderzoek naar hondenparkgedrag, ontdekten Walsh en haar student, Lydia Ottenheimer Carrier, dat de honden die het meest opstonden, ook het meest speelden. Walsh legt uit: “Hondenparken kunnen heel stimulerend zijn, en voor degenen die fysiologisch zeer opgewonden zijn, kan er gemakkelijk springgedrag naar boven komen. Er kan zo’n opeenhoping zijn van sociale motivatie en het verlangen om zich aan te sluiten dat een deel van die energie overslaat naar het seksuele motivatiesysteem. Je ziet seksueel gedrag naar buiten komen, maar het is meestal buiten de context.”
De algemene opwinding of angst van een hond is niet beperkt tot het hondenpark. Prikkeling vertaalt zich gemakkelijk naar alledaagse situaties: een nieuw persoon komt langs, een nieuwe hond wordt geïntroduceerd of een hond zit de hele dag opgesloten in huis. “Een van mijn honden stoot de andere aan wanneer ik de riemen vastpak, of op een andere manier dingen aan het doen ben die aangeven dat ik ergens heen ga,” zegt Duclos.
Dawn Cleary, eigenaar van Blue Cerebus Dog Boutique in Madison, Ind., schrijft het opstaan van een van haar Golden Retrievers toe aan opwinding. “Wanneer mijn frisbee kampioen de frisbee vangt, houdt mijn kleinste ervan om naar haar toe te rennen en haar te bespringen. Het is de enige keer dat ze het doet… alsof ze wil delen in de glorie van de frisbee die gevangen is.” (Is dit het hondachtige equivalent van je gezicht verven en naar de Super Bowl kijken?)
Dus waarom bespringen honden? Peter Borchelt, PhD, en Certified Applied Animal Behaviorist (CAAB) in New York City, herinnert ons eraan: “Er zijn slechts zo veel gedragingen waartoe een hond toegang heeft, en honden doen wat deel uitmaakt van hun soort-typisch gedrag. Het is iets wat ze weten hoe te doen.” Aangezien hun opties enigszins beperkt zijn, zou een hond, in plaats van het lezen van de grappige pagina’s tijdens de vrije tijd, geneigd kunnen zijn om een knuffeldier een beetje beter te leren kennen.
Is Dog Humping Dominance Driven?
Wat kan er nog meer aan opstijgen ten grondslag liggen? Voor sommige baasjes staat het opstijgen van honden gelijk aan dominantie en controle, woorden die suggereren dat u niet wilt dat uw viervoeter dit gedrag vertoont.
Maar wat is dominantie, en waar past opstijgen in dit plaatje? Volgens Carlos Drews, PhD, is dominantie geen eigenschap, maar eerder een beschrijving van interacties tussen twee individuen. “Dominantie is een kenmerk van het patroon van herhaalde, agonistische interacties tussen twee individuen, gekenmerkt door een consistente uitkomst in het voordeel van hetzelfde dyadelid en een standaard toegevende reactie van zijn tegenstander in plaats van escalatie … Dominantie is een relatieve maat en geen absolute eigenschap van individuen.” De American Veterinary Society of Animal Behavior definieert het als “een relatie tussen individuele dieren die tot stand komt door dwang/agressie en onderwerping, om te bepalen wie prioritaire toegang heeft tot meerdere hulpbronnen zoals voedsel, voorkeur rustplaatsen en paren.”
Is opstijgen geassocieerd met dominantie? Niet noodzakelijkerwijs. Becky Trisko, PhD, gedragstherapeut en eigenaar van Unleashed in Evanston, Ill., bestudeerde hond-hond interacties in de hondendagopvang setting. Het opzetten werd niet geassocieerd met status-gerelateerd (“agonistisch”) gedrag zoals agressie en onderwerping, maar was in plaats daarvan gecorreleerd met spel en ander verwant gedrag. Bijvoorbeeld, een hond die een andere hond een muilkorfklik geeft – een gedrag dat vaak wordt geassocieerd met “Laten we vrienden zijn. Vind me leuk! Vind me leuk!” – kan diezelfde hond ook bespringen. Als opstijgen zou duiden op status of een dominantie relatie, dan zouden we verwachten dat opstappers onderdanigheid van andere honden zouden ontvangen, maar dat is niet wat we vinden. Ook probeert een hond waarschijnlijk niet het hondenbed te domineren dat hij zojuist besteeg.
Meervoudige motieven achter het opstijgen
Opstijgen komt voor in een verscheidenheid van contexten en kan worden omgeven door veel verschillende gedragingen. Bespringen kan een assertief gedrag zijn dat te maken heeft met sociale banden in plaats van competitie voor middelen of status. In vriendschappelijke contexten kan het opstijgen van honden een aandachttrekkend gedrag zijn om een interactie op gang te brengen. Trisko legt uit: “Onder favoriete speelpartners (wetenschappelijk jargon voor vrienden) lijkt het bijna een manier te zijn om de ander aan het spelen te krijgen. Een hond kan een speelboog maken, blaffen en pootje geven aan een andere hond. Als de tweede hond niet echt reageert, wordt de hond vaak geprikkeld door het opstaan, en dan gaan ze spelen.”
Trisko suggereert ook dat opstaan onder vrienden wordt geassocieerd met het testen van de band. “Dit is het idee dat honden potentieel vervelend gedrag vertonen, zoals bespringen, om de sterkte van de investering van de ontvanger in de relatie te testen. Het is alsof je zegt: ‘Hoeveel wil je verdragen?’ ‘Hoeveel vind je me echt leuk?'” Omdat paren lijkt voor te komen in relatie-, niet in agressieve of status-gerelateerde contexten, is dit een provocatieve mogelijkheid.
Op hetzelfde moment is paren niet altijd gerelateerd aan vriendschap. Aimee Moore, CPDT, van Dog’s Best Friend Training in Madison, Wisc, zegt: “Ik denk niet dat er een eenvoudige verklaring voor is, maar met onbekende honden, of vaak zelfs met eigenaren, kan het behoorlijk grof zijn en gerelateerd aan status.”
Zoals Borchelt, die al meer dan 30 jaar gedragsproblemen behandelt, opmerkt: “Opstijgen kan deel uitmaken van een reeks gedragingen die geassocieerd worden met agressie, zoals een hoge lichaamshouding, het bewaken van bronnen, direct staren, en dreigen en omver staan. Maar opvallen op zich wijst niet op een statusprobleem. Op zichzelf betekent het bestijgen misschien niet veel.”
Hij is ook van mening dat het zelfs problematisch kan zijn om het etiket “dominantie” toe te kennen aan een hond die een bestijder is. “Als je een hond als dominant ervaart omdat hij opstijgt, zou je kunnen denken dat je stappen moet ondernemen om ervoor te zorgen dat de hond niet dominant is tegenover jou – misschien moet je de hond altijd laten hielen, wat zou kunnen bezuinigen op snuffelen, lichaamsbeweging en hond-hond interacties, of intimidatie gebruiken om de hond expliciete regels te laten volgen. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de relatie.”
Maar er is meer aan de hand dan de meller. Niet alle honden vinden het leuk om te worden bereden. Jessie Nelson van New York City merkt op dat haar hond Gracie, een straathond die meer lijkt op Falkor de Luckdragon uit The Never Ending Story dan op een lid van Canis familiaris, haar relatie met opstijgen veranderde toen ze ouder werd. Zoals Nelson zich herinnert, “Gracie liet zich vroeger door andere honden bespringen, en dan speelden ze verder. Nu wordt ze gek van honden die haar bespringen.”
Wat te doen aan uw hond die bespringt?
Training en communicatie tussen hond en eigenaar kan een hond die bespringt helpen om vriendelijke interacties met zowel honden als mensen te onderhouden. Moore stelt verschillende trainingstechnieken voor. “Ik zou werken aan gehoorzaamheid, zodat ik de aandacht van mijn hond kan krijgen als ze zich op een andere hond begint te richten. Ik zou ook werken aan call-aways – hond begroet en snuffelt op de juiste manier, roep haar dan terug en versterk voor dat gedrag. Op deze manier betrap je haar voordat ze opstijgt.” Omdat opstijgen vaak geassocieerd wordt met opwinding, raadt Moore bij het werken aan opstijgen aan om ontspanningsprotocollen te gebruiken, haar te laten liggen of haar een alternatief gedrag aan te leren. Angela Limburg uit Chicago, Ill., probeert haar hond om te leiden. “Mijn jongen bespringt zijn beddengoed … Het lijkt te gebeuren wanneer hij overprikkeld is. We proberen hem om te leiden – meestal werkt het door hem kaas of koekjes aan te bieden.”
Maar uiteindelijk is opstaan nog steeds een lastig gedrag om uit te zoeken. “Opstijgen is een van die gedragingen waar je niet één antwoord op wilt hebben,” legt Borchelt uit, en Bekoff is het daarmee eens. “Het is complex, en we willen niet zeggen dat opstijgen altijd dit of altijd dat is. Wat we leren over dierengedrag is dat we heel voorzichtig moeten zijn met algemeenheden. Honden begroeten elkaar niet altijd door aan de anogenitale streek te snuffelen, en ze cirkelen niet altijd voordat ze gaan liggen.”
Het is niet ongewoon dat eigenaren zeggen: “Ik schaam me diep dat mijn hond bespringt.” Sommigen voelen afkeuring van andere eigenaren: “Ik voel een sociale verplichting om te stoppen met zijn stoten.” Deze gevoelens zijn begrijpelijk, want voor velen dragen honden niet alleen haar bij aan onze favoriete zwarte broek; het zijn onze gezinsleden en beste vrienden. Wat betekent dat sommige van onze beste vrienden humpers.
“Ik denk dat het gevoel van schaamte niet goed geplaatst is,” merkt Walsh op. Gezien het feit dat bespringen een normaal onderdeel is van het gedragsrepertoire van een hond, kunnen eigenaren een deel van de stress en angst wegnemen door zich te verdiepen in het bespringen van hun individuele hond.
Als je achter een bepaald gedrag probeert te komen (woordspeling bedoeld), raadt Bekoff aan om een thuis-etholoog te worden. “Pak papier en potlood, en kijk en noteer wat er gebeurt voor en na het gedrag van je interesse. Dit kan je meer vertellen over het gedrag zelf.” Deze techniek kan u helpen bepalen wanneer een gedrag moet worden beheerd en wanneer het gewoon goed is.
Als honden konden praten – en dat zijn ze eigenlijk met hun gedrag – zouden ze ons vragen om montage niet te klonteren in één universele betekenis. Dus wat vertelt het gedrag van uw hond u?
Al met al, als we een gedrag proberen te doorgronden, zijn we beter gediend met observatie en begrip van de wortels ervan dan met de verhalen die we onszelf en anderen vertellen.