Een gelegenheidsgids voor de woorden en namen in het nieuws van Jo Kim van de BBC Pronunciation Unit.
Het 18e Partijcongres van de Communistische Partij van China is ten einde gelopen en China heeft een nieuwe generatie leiders aangesteld. Het nieuwe Politburo Permanent Comité, dat bestaat uit de top van de Communistische Partij, werd als klap op de vuurpijl geleid door de nieuw benoemde secretaris-generaal van de CPC, Xi Jinping.
Hier zijn onze aanbevelingen voor het uitspreken van de namen van de leden van het Permanent Comité. In tegenstelling tot Engelse namen, staan Chinese namen niet in de westerse volgorde, d.w.z. voornaam eerst. Chinese namen komen, net als Koreaanse, Vietnamese en Hongaarse namen, in de oorspronkelijke taal eerst met de familienaam. Beklemtoonde lettergrepen worden in hoofdletters weergegeven, -uh als ‘a’ in sofa.
Xi Jinping: SHEE jin PING (-sh als in schip, -j als in Jack, -i als in zitten, -ng als in zingen)
Li Keqiang: LEE kuh chee-AANG (-ee als in straat, -aa als in vader, -ch als in kerk, -ng als in zingen)
Zhang Dejiang: JAANG duh jee-AANG (-j als in Jack, -aa als in vader, -ng als in zingen)
Zhang Gaoli: JAANG gow LEE (-j als in Jack, -aa als in vader, -ng als in zingen, -ow als in nu)
Wang Qishan: WAANG chee SHAN (-aa als in vader, -ng als in zingen -ch als in kerk)
Liu Yunshan: LYOH yuen SHAN (-ly als in miljoen, -oh als in nee, -ue als in Franse vu)
Yu Zhengsheng: YUE jung SHUNG (-ue als in Franse vu, -j als in Jack, -u als in bun, -ng als in sing)
De adviezen van de Uitspraakeenheid worden geangliciseerd, zodat elk woord, naam of zinsdeel, in welke taal dan ook, door omroeporganisaties kan worden uitgesproken en voor het publiek begrijpelijk is. In sommige van onze vorige blogberichten hebben we besproken waarom het Mandarijn Chinees uitdagingen biedt bij het angliciseringsproces. Niet alleen heeft het Mandarijn Chinees een aantal klinkers en medeklinkers die in het Engels niet bestaan en geen voor de hand liggend equivalent hebben, maar het is ook een toontaal. Het Mandarijn Chinees heeft vier tonen – hoge toon, hoge stijgende toon, dalende toon, dalende toon (en een vijfde nultoon) – die net als klinkers en medeklinkers van vitaal belang zijn om betekenis te onderscheiden.
Vele lezers zullen het beroemde voorbeeld van de vier ‘ma’s’ kennen: afhankelijk van de toon kan deze lettergreep ‘moeder’, ‘hennep’, ‘paard’ of ‘uitschelden’ betekenen. Het Engels is geen toontaal en van Engelse omroeporganisaties wordt niet verwacht dat zij dit niveau van fonetisch detail in het Chinees, of in alle talen van de wereld, herkennen, laat staan reproduceren. Daarom worden in de systematische manier waarop de Pronunciation Unit Chinese lettergrepen angliciseert, geen tonen weergegeven.
De discrepantie tussen het Engelse en het Mandarijnse Chinees levert ook problemen op voor Chineessprekenden die proberen Engelse woorden en namen uit te spreken. Het Mandarijn Chinees kent niet de klinker die voorkomt in het Engelse woord cup en London, in Vereenvoudigd Chinees geschreven als 伦敦, wordt door Mandarijnsprekers uitgesproken als luun duun (-uu als in boek) met een stijgende toon op de eerste lettergreep en een hoge toon op de tweede lettergreep.
Ik moet hier aan toevoegen dat, hoewel het Engels geen toontaal is en veel moedertaalsprekers van het Engels het daarom zo moeilijk vinden om toontalen te leren, Engelssprekenden soms toon en toonhoogte in woorden gebruiken om de betekenis te onderscheiden, hoewel niet op dezelfde manier als het Mandarijn Chinees lexicale toon gebruikt.
Stellen we ons twee Britten voor die aan weerszijden door een smalle deuropening proberen te lopen. De een zegt een plichtmatig “sorry!”, maar zo zachtjes dat de ander haar niet helemaal hoort. “Sorry?” vraagt de tweede vrouw. “Sorry!” zegt de eerste vrouw, zich ernstig verontschuldigend omdat ze niet hard genoeg heeft gesproken. Als je Brits Engels als moedertaal hebt, heb je misschien wel eens meegemaakt dat je al deze verschillende sorries zegt, sorries die een toonhoogteverhoging hebben als een vraag, sorries die verontschuldigingen zijn en een grote toonhoogteverlaging hebben.
Hanyu Pinyin, het officiële transliteratiesysteem van het Mandarijn Chinees in de Volksrepubliek China, kan ook verwarring (en, in mijn geval, een zekere mate van wanhoop in de eerste week van het leren van Pinyin) veroorzaken voor mensen die niet bekend zijn met het systeem vanwege de schijnbare discrepantie tussen de spelling en de uitspraak: het grafeem ‘i’ staat voor de klanken -ee (als in straat), zoals in Pinyin ‘xi’, -uh (als ‘a’ in ago), zoals in Pinyin ‘shi’ en -i (als in pin), zoals in Pinyin ‘jin’.
Het verband tussen spelling en uitspraak in Hanyu Pinyin is echter niet zo willekeurig als het lijkt, omdat het in feite gebaseerd is op lettergrepen; de lettergreep xi wordt altijd uitgesproken als shee (-sh als in ship, -ee als in meet), of het nu in Xí Jìnpíng of móxī (de Chinese naam voor Mozes) is. Vergeleken met de grote variatie die je vindt voor de Engelse lettergreep she in de woorden shed, she, fishes en masher, kan het uitspreken van Pinyin ineens veel aangenamer systematisch en ongecompliceerd lijken.
U kunt de gids voor tekstspelling van de BBC Pronunciation Unit downloaden.
- Bookmark met:
- del.icio.us |
- Digg |
- – What’s this?