Imperfecte Concurrentie

Wat is Imperfecte Concurrentie?

Imperefecte concurrentie bestaat wanneer een markt, hypothetisch of reëel, in strijd is met de abstracte leerstellingen van neoklassieke perfecte concurrentie. In deze omgeving verkopen bedrijven verschillende producten en diensten, stellen ze hun eigen individuele prijzen vast, vechten ze om marktaandeel en worden ze vaak beschermd door barrières voor markttoegang en -uittreding.

Imperfecte concurrentie

Inzicht in imperfecte concurrentie

Perfecte concurrentie is een reeks veronderstellingen in de micro-economie die worden gebruikt om de theorieën over consumenten- en producentengedrag, vraag en aanbod, en marktprijsbepaling wiskundig hanteerbaar te maken, zodat ze nauwkeurig kunnen worden gedefinieerd en beschreven. In de welvaartseconomie en de toegepaste economie voor het overheidsbeleid wordt zij soms ook gebruikt als maatstaf om de doeltreffendheid en doelmatigheid van reële markten te meten.

In een omgeving van volkomen concurrentie moet aan de volgende criteria worden voldaan:

• Bedrijven verkopen identieke producten zonder productdifferentiatie
• De markt bestaat uit een voldoende groot aantal kopers en verkopers, zodat geen enkel bedrijf invloed kan uitoefenen op de prijs die het berekent en alleen de consumenten de prijs bepalen die zij bereid zijn aan elk bedrijf te betalen
• Alle marktdeelnemers en potentiële deelnemers beschikken over vrije en perfecte informatie over vroegere, huidige en toekomstige omstandigheden, voorkeuren en technologieën
• Alle transacties kunnen worden uitgevoerd zonder kosten
• Bedrijven kunnen de markt betreden of verlaten zonder kosten te maken

Het is meteen duidelijk dat maar heel weinig bedrijven in de echte wereld op deze manier werken, op misschien een paar uitzonderingen na, zoals verkopers op een vlooienmarkt of boerenmarkt. Als en wanneer niet aan de hierboven opgesomde krachten wordt voldaan, wordt gezegd dat de concurrentie onvolmaakt is – dit wordt zo genoemd omdat differentiatie ertoe leidt dat bepaalde bedrijven een voordeel hebben ten opzichte van andere, waardoor zij meer winst kunnen maken dan hun concurrenten, soms ten koste van de klanten.

In een omgeving met imperfecte concurrentie verkopen bedrijven verschillende producten en diensten, stellen ze hun eigen individuele prijzen vast, vechten ze om marktaandeel en worden ze vaak beschermd door barrières voor markttoetreding en -uittreding, waardoor het voor nieuwe bedrijven moeilijker is om hen uit te dagen. Imperfecte concurrerende markten zijn wijdverspreid en kunnen worden aangetroffen in de volgende soorten marktstructuren: monopolies, oligopolies, monopolistische concurrentie, monopsonieën en oligopsonieën.

Geschiedenis van Imperfecte Concurrentie

De behandeling van modellen van perfecte concurrentie in de economie, samen met moderne opvattingen over monopolie, werd opgericht door de Franse wiskundige Augustin Cournot in zijn boek uit 1838, Onderzoeken in de wiskundige beginselen van de theorie van de rijkdom. Zijn ideeën werden overgenomen en gepopulariseerd door de Zwitserse econoom Leon Walras, die door velen wordt beschouwd als de grondlegger van de moderne mathematische economie.

Vóór Walras en Cournot hadden wiskundigen het moeilijk om economische verhoudingen te modelleren of betrouwbare vergelijkingen op te stellen. Het nieuwe model van perfecte concurrentie vereenvoudigde de economische concurrentie tot een zuiver voorspellende en statische toestand. Hierdoor werden veel problemen vermeden die in reële markten bestaan, zoals onvolmaakte menselijke kennis, belemmeringen voor markttoegang en monopolies.

De wiskundige benadering kreeg een wijdverbreide academische acceptatie, vooral in Engeland. Elke afwijking van het nieuwe model van perfecte concurrentie werd beschouwd als een hinderlijke inbreuk op het nieuwe economische inzicht.

Een Engelsman in het bijzonder, William Stanley Jevons, nam de ideeën van perfecte concurrentie over en stelde dat concurrentie niet alleen het nuttigst was wanneer er geen prijsdiscriminatie was, maar ook wanneer er in een bepaalde bedrijfstak een klein aantal kopers of een groot aantal verkopers was. Dankzij de invloeden van Jevons werd in de Cambridge traditie van de economie een geheel nieuwe taal ingevoerd voor potentiële verstoringen in de economische markten – sommige reëel en sommige slechts theoretisch. Onder deze problemen waren oligopolie, monopolistische concurrentie, monopsonie en oligopsonie.

Beperkingen van Imperfecte Concurrentie

De toewijding van de school van Cambridge aan het scheppen van een statische en mathematisch berekenbare economische wetenschap had zijn nadelen. Ironisch genoeg zou een volmaakte concurrerende markt de afwezigheid van actieve concurrentie vereisen.

Alle verkopers in een volmaakte markt moeten precies dezelfde goederen tegen identieke prijzen verkopen aan precies dezelfde consumenten, die allemaal dezelfde volmaakte kennis bezitten. Er is geen ruimte voor reclame, productdifferentiatie, innovatie, of merkidentificatie in een volmaakte concurrentie.

Geen enkele echte markt kan of zou de kenmerken van een volmaakte concurrerende markt kunnen bereiken. Het zuivere concurrentiemodel negeert vele factoren, waaronder de beperkte inzet van fysiek kapitaal en kapitaalinvesteringen, ondernemersactiviteit, en veranderingen in de beschikbaarheid van schaarse hulpbronnen.

Andere economen hebben meer flexibele en minder mathematisch rigide theoretische constructies aangenomen, zoals Mises’ gelijkmatig roterende economie. De taal van de Cambridge-traditie overheerst echter nog steeds het vakgebied – zelfs vandaag de dag zijn de basisgrafieken en -vergelijkingen in de meeste Economics 101-lesboeken afkomstig van deze wiskundige afleidingen.