Inversie

Definitie van inversie

Als een literair apparaat, verwijst inversie naar de omkering van de syntactisch correcte volgorde van onderwerpen, werkwoorden, en voorwerpen in een zin. Dit type omkering is ook bekend als anastrophe, van het Grieks voor “omkeren”. In het Engels is er een vrij strikte volgorde waarin zinnen worden opgebouwd, over het algemeen onderwerp-werkwoord-voorwerp (veel andere talen staan meer rangschikkingen van de zinsdelen toe). Bijvoorbeeld, het is syntactisch correct om te zeggen, “Gisteren zag ik een schip.” Een inversie van deze zin zou kunnen zijn: “Gisteren zag ik een schip,” of “Gisteren zag ik een schip.”

Er is nog een andere, meer obscure definitie van inversie als een literaire term. Inversie kan ook verwijzen naar het schrijven in reguliere maatsoorten en het invoegen van een metrische voet die niet in dat patroon past. Als een dichter bijvoorbeeld in iambische pentameter schrijft en in een van de regels een trochee gebruikt in plaats van een iamb, zou dat als inversie worden beschouwd. De beroemdste regel uit William Shakespeare’s Hamlet is zo’n voorbeeld: “Te zijn of niet te zijn, dat is de vraag.” Er zijn vijf metrische voeten in deze regel, waarvan er vier iambs zijn. Shakespeare doorbreekt het jambische patroon met de nadruk op “dat” in plaats van “is”. Deze vorm van inversie wordt ook wel substitutie of anaclasis genoemd.

Algemene voorbeelden van inversie

We gebruiken inversie vrij vaak in het dagelijks spraakgebruik als we de nadruk op een bepaald woord willen leggen. Als iemand je bijvoorbeeld vraagt hoe je je voelt en je voelt je bijzonder goed, dan zou je kunnen zeggen: “Geweldig, zo voel ik me.” Hier zijn enkele andere voorbeelden van inversie die iemand zou kunnen zeggen:

• Geschokt was ik.
• Morgen zal de beslissing vallen.
• Hoe geweldig dit is.

U kunt ook vaak voorbeelden van inversie horen wanneer u naar sport kijkt en de sportverslaggevers hoort praten over de atleten. Bijvoorbeeld:

• Mooie swing heeft hij, Woods.
• Ziet er nu een beetje moe uit, Federer.
• Een uitstekende beslissing die ze daar maakte.

Het personage Yoda in Star Wars spreekt vaak inversies, zoals in de volgende citaten:

• “Krachtig ben je geworden, de duistere kant voel ik in je.”
• “Geduld moet je hebben, mijn jonge padawan.”
• “De dood is een natuurlijk deel van het leven. Verheug je op degenen om je heen die in de Kracht veranderen. Rouw niet om hen. Mis ze niet. Gehechtheid leidt tot jaloezie. De schaduw van hebzucht, dat is.”

Belang van inversie in de literatuur

Net als in het gewone spraakgebruik, gebruiken schrijvers in hun werk inversie om bepaalde woorden te benadrukken. Wanneer de natuurlijke stroom van taal wordt gemanipuleerd, neemt de lezer dit meer in acht. Omkering komt ook vaker voor in poëzie dan in proza, omdat de onnatuurlijkheid van omkering zich daar goed leent voor het creëren van een poëtische klank. Dichters kunnen er ook voor kiezen om inversie te gebruiken om een rijm te creëren of een maatsoort aan te houden die niet zou werken met de syntactisch correcte volgorde van woorden.

Voorbeelden van inversie in de literatuur

Voorbeeld #1

Soms schijnt het oog des hemels te heet,
En dikwijls is zijn gouden teint verduisterd,
En elke schone van schone vermindert eens,
Door toeval, of door de wisselende loop der natuur ongetrimd:

Zo lang als mensen kunnen ademen, of ogen kunnen zien,
Zo lang leeft dit, en dit geeft leven aan u.

(“Sonnet 18” van Wiliam Shakespeare)

William Shakespeare gebruikte in zijn toneelstukken en poëzie veel voorbeelden van inversie, zowel anastrophe als anaclasis. In dit beroemde sonnet verandert Shakespeare een deel van de woordvolgorde om de regels poëtischer en gestileerder te maken. We zien dit in de eerste regel van het fragment, “Somime too hot the eye of heaven shines.” In syntactisch correcte volgorde zou de regel luiden: “Soms schijnt het oog van de hemel te heet.” Door de regel te eindigen met “schijnt” kan Shakespeare een rijm creëren met “daalt”. De regel legt ook de nadruk op de parallel tussen “te heet” en “schijnt.” Er is ook inversie in het laatste couplet van het gedicht in de ongebruikelijke formulering, “Zo lang leeft dit.” Hierdoor ontstaat een mooie herhaling aan het begin van de twee regels van het couplet met “zo lang” en antimetabool van “leeft dit” met “dit geeft leven.”

Voorbeeld #2

GLOUCESTER: Nu is de winter van onze ontevredenheid
Glanzende zomer geworden door deze zon van York;
En alle wolken die ons huis omwoelden
In de diepe boezem van de oceaan begraven.

(Richard III van William Shakespeare)

Dit is een voorbeeld van inversie als anaclasis. In deze beroemde toespraak uit William Shakespeare’s Richard III, heeft de allereerste regel die Gloucestor uitspreekt een geval waarin de klemtoon op een onverwachte plaats ligt. Hoewel het grootste deel van de regels in jambische pentameter staat, is de allereerste metrische voet een trochee (één beklemtoonde lettergreep gevolgd door één onbeklemtoonde lettergreep). Deze omkering legt dus een bijzondere nadruk op het woord “Nu.”

Voorbeeld #3

Hoor het luiden van de klokken-
Iron bells!
Wat een wereld van plechtige gedachten dwingt hun monodie af!

(“The Bells” door Edgar Allen Poe)

Er is een eenvoudig voorbeeld van inversie als anastrofe in de derde regel van dit fragment uit Edgar Allen Poe’s “The Bells.” In plaats van de syntactisch correcte formulering, “Their monody compels a world of solemn thought,” kiest Poe ervoor de klemtoon te verleggen. Hij doet dit zowel om het rijmschema van “bells” met “compels” te behouden als ook om de nadruk te leggen op de “wereld van plechtige gedachten.”

Voorbeeld #4

Ik vier mezelf, en zing mezelf,
En wat ik aanneem zult u aannemen,
Voor elk atoom dat mij toebehoort als goed behoort u toe.

(“Song of Myself” van Walt Whitman)

Dit is een ander eenvoudig inversievoorbeeld. Dit uittreksel van Walt Whitman bevat de eerste drie regels van zijn gedicht, “Song of Myself.” In de derde regel schrijft Whitman: “Voor elk atoom dat mij toebehoort zoals het goede jou toebehoort.” Als iemand dat op een niet-poëtische manier zou zeggen, zou hij of zij kunnen zeggen: “Elk atoom dat mij toebehoort, behoort ook jou toe.” Whitmans omkering van “als goed” in het midden van die zin in plaats van aan het eind, creëert een mooie parallel tussen de twee zinnen met “behoren” en “behoort”. Als hij “even goed” aan het eind had geplaatst, zou de nadruk daar hebben gelegen in plaats van op de belangrijkere parallel tussen de “ik” en “jij” in het gedicht.

Voorbeeld #5

Wiens bos dit is, denk ik te weten.
Hun huis staat echter in het dorp;
Hij zal niet zien dat ik hier stop
om te kijken hoe zijn bos zich vult met sneeuw.

(“Stopping by Woods on a Snowy Evening” van Robert Frost)

Dit is een geval van inversie uit Robert Frosts “Stopping by Woods on a Snowy Evening” dat ook uit het allereerste begin van het gedicht komt. De syntactisch correcte formulering van de openingsregel zou zijn: “Ik denk dat ik weet wiens bos dit is.” Maar daarmee gaat de nadruk op het bos zelf volledig verloren. Door te eindigen met het woord “weet”, kan Frost in het gedicht ook een rijmschema opzetten van AABA, BBCB, CCDC, DDDD.

Test je kennis van Inversie

1. Welke van de volgende uitspraken is geen inversie-definitie?
A. Een stijlfiguur waarbij de volgorde van woorden wordt omgedraaid om een bepaald woord te benadrukken.
B. Het invoegen van een metrische voet die niet op zijn plaats is in de rest van het metrum van een regel.
C. De vervanging van een woord door zijn tegendeel.

2. Is het volgende voorbeeld van inversie uit William Shakespeare’s “Sonnet 130” een voorbeeld van anastrophe (het veranderen van de volgorde van woorden) of anaclasis (het invoegen van een vreemde metrische voet)?

But no such roses see I in her cheeks

A. Anastrofe
B. Anaclasis
C. Beide

3. Beschouw het volgende fragment uit Edgar Allen Poe’s gedicht “The Raven:”

Toen werd mijn ziel sterker; toen aarzelde ik niet langer,
“Heer,” zei ik, “of mevrouw, waarlijk, ik smeek u om vergeving;
Maar ik lag te slapen, en u kwam zo zachtjes aankloppen,
En u kwam zo zachtjes aankloppen, kloppend aan mijn kamerdeur,
Dat ik er nauwelijks zeker van was dat ik u hoorde”-hierop opende ik de deur wijd;-
Donker daar en niets meer.

Welke regel bevat een inversievoorbeeld?
A. “Heer,” zei ik, “of mevrouw, waarlijk, ik smeek u om vergiffenis;
B. En zo vaag kwam u tikken, tikken aan mijn kamerdeur,
C. Duisternis daar en niets meer.