Eerst iets: Waar komt het stigma van enig kind vandaan?
Zoals de meeste onjuiste aannames, wijten we dit aan archaïsche opvattingen over sekse en normaliteit.
“Het enig-kindsyndroom is een overgebleven stigma dat al meer dan honderd jaar kleeft aan kinderen zonder broers of zussen”, aldus Dr. Newman. “De maatschappij is nog steeds begraven in het idee dat het perfecte gezin bestaat uit ‘een jongen voor jou, een meisje voor mij’ en dat kinderen broers of zussen moeten hebben. Sommige mensen houden daar nog steeds aan vast, ook al blijkt uit onderzoek dat het krijgen van één kind of geen kinderen veel populairder wordt en gezinnen de mogelijkheid biedt om hun enige kinderen zoveel meer te geven. Het idee van het ‘enig kind syndroom’ gaat dus niet meer op, want enig kinderen zijn net zo gewoon en goed aangepast als kinderen met broers en zussen.”
Lopen enig kinderen het risico dat ze zonder broers en zussen geen belangrijke sociale vaardigheden leren?
Sommigen denken dat opgroeien in een eenkindgezin betekent dat kinderen op jonge leeftijd niet leren hoe ze moeten delen, communiceren of omgaan met andere kinderen. Maar dat is gewoon niet waar, volgens zowel de statistieken als de deskundigen.
“Alleenstaande kinderen hebben meestal veel mogelijkheden om te socialiseren, vooral als ze naar school gaan en ouder worden,” zegt Dr. Duval Tsioles. “Ze gaan de hele dag met andere kinderen om op school, tijdens buitenschoolse activiteiten en op verschillende andere leeftijdsgenoten en sociale functies. Voor jongere kinderen bieden speelafspraakjes, speelgroepen, voorschoolse programma’s, kampen en tijd doorbrengen in openbare gelegenheden zoals kindermusea, speelruimtes en kindgerichte evenementen, volop mogelijkheden voor sociale betrokkenheid.”
En de gegevens bewijzen dit. In een onderzoek getiteld “Good for Nothing: Number of Siblings and Friendship Nominations Among Adolescents,” gepubliceerd in het Journal of Family Issues, vroegen onderzoekers aan 13.500 kinderen om tien vrienden te noemen en ontdekten dat alleenstaande kinderen net zo populair waren als hun leeftijdsgenoten uit meer-kind gezinnen.
“Deze resultaten dragen bij aan de opvatting dat opgroeien zonder broers of zussen weinig risico’s met zich meebrengt, of dat broers en zussen misschien wel ‘nergens goed voor zijn’,” concludeerden de wetenschappers.
Met andere woorden, een maatje onder je dak is zeker leuk, maar het compenseert niet de enorme socialisatie die buiten het huis, in een niet-familiale omgeving, plaatsvindt.
Zijn alleenstaande kinderen eenzaam zonder ingebouwde speelkameraadjes?
Nee! Sterker nog, tijd alleen is behoorlijk cruciaal bij de vorming van de persoonlijkheid van een kind en kan zelfs leiden tot zelfverzekerde, gewenste eigenschappen bij je stressvrije kind. Volgens een studie gepubliceerd in het Personality and Social Psychology Bulletin, “kan eenzaamheid leiden tot ontspanning en verminderde stress wanneer individuen er actief voor kiezen om alleen te zijn.” Dus waarom zou je je kind dit voordeel niet gunnen zonder jezelf te stressen dat ze een levenslange eenling zal zijn zonder een broer of zus?
Daarnaast, zegt dr. Newman: “Uit onderzoek blijkt dat alleen kinderen evenveel vrienden hebben als kinderen met broers of zussen, en naarmate ze ouder worden, zijn kinderen zo verbonden met mobiele telefoons en sociale media, dat dit stigma van ‘eenzaamheid’ niet meer opgaat.”
Maar zijn broers of zussen niet je levenslange vrienden en vertrouwelingen?
Soms wel. We kennen tenslotte allemaal die zussen die elkaar 19 keer per dag aan de telefoon spreken en elkaars zinnen afmaken. Maar net zo vaak is een broer-zus relatie beladen met kleingeestige ruzies, pesterijen of zelfs afstandelijkheid en minachting.
“Een van de voordelen van enig kind zijn is dat er geen rivaliteit tussen broers en zussen is, geen mishandeling van broers en zussen en geen verbale agressie tussen broers en zussen,” zegt Dr. Newman. “Dit gebeurt in een onevenredig aantal gezinnen, waar dit negatieve contact levenslange gevolgen kan hebben. Broers en zussen vinden elkaar niet altijd aardig, zelfs niet tot op volwassen leeftijd.”
Zijn enig kinderen inherent egoïstisch?
“De stereotypen die mensen hebben over enig kinderen hebben eigenlijk meer te maken met temperament dan met het niet hebben van broers en zussen,” legt dr. Duval Tsioles uit. “Sommige kinderen -alleen kinderen en kinderen met broers en zussen- worden geboren met een gevoeliger, intenser, reactiever temperament. Deze kinderen hebben meer gevoel en reageren sneller. Dus als er iets gebeurt of niet gaat zoals zij denken dat het zal gaan, hebben zij de neiging om sterker te reageren, en dit kan zich voordoen als egoïsme. Wanneer ze enig kind zijn, wordt dit temperament of deze persoonlijkheid vaak toegeschreven aan hun status van enig kind, zonder dat er rekening wordt gehouden met hun temperament.”
Voeg daarbij een recent artikel in Scientific American waarin staat dat enig kind zijn geen negatieve of “minder gezonde” manier van opgroeien is, maar gewoon een andere manier, en we hebben te maken met een doorgeslagen stereotype.
Dus is het eigenlijk wel gunstig om enig kind te zijn?
Ja!
“Enige kinderen hebben vaak een sterke relatie met hun ouders, deels omdat ze de volledige tijd en aandacht krijgen van verzorgers die hun emotionele en fysieke energie op slechts één kind kunnen richten,” zegt Dr. Duval Tsioles. “Alleenstaande kinderen hebben soms meer mogelijkheden om betrokken te zijn bij activiteiten buitenshuis omdat ouders niet met meerdere agenda’s hoeven te jongleren. Ze hebben ook meer mogelijkheden om verschillende levenservaringen op te doen, omdat het minder duur is om je die met maar één kind te veroorloven.”
Kinderen die zonder broers of zussen opgroeien, zijn vaak ook supercreatief en worden mondiger als volwassenen, aldus Dr. Duval Tsioles. Ze leren van jongs af aan voor zichzelf op te komen en zijn minder geneigd op anderen te vertrouwen om gelukkig te zijn.
Nog meer bewijs nodig? Hier zijn een paar succesvolle enige kinderen voor je: Leonardo DiCaprio, Alicia Keys en Frank Sinatra.
Betekent dit dat het hebben van broers en zussen een nadeel is?
Natuurlijk niet. Net zo min als de negatieve stereotypen die geassocieerd worden met enig kind zijn, gaat een breed oordeel over gezinnen met meerdere kinderen op.
“Elk stigma dat kleeft aan enig kind kan op elk kind worden geplakt,” stelt Dr. Newman.
Met andere woorden, alle kinderen kunnen eikels of engelen zijn (of, waarschijnlijker, een combinatie) en dat heeft weinig te maken met het aantal broers of zussen dat ze wel of niet hebben. Dat gezegd hebbende, zijn er manieren voor ouders om een enig kind te koesteren, zodat het opgroeit om te gedijen – met name door gedragsverwachtingen te stellen.
“Kinderen die opgroeien zonder broers of zussen maken nog steeds deel uit van familiesystemen,” zegt Dr. Duval Tsioles. “Leren delen met ouders, leren compromissen te sluiten over beslissingen en regels in het gezin, en grenzen stellen helpt ook. Wijk gewoon niet af van het plan of geef niet toe aan een driftbui en iedereen wint.