Hoe verrassend het ook moge zijn voor niet-ingewijden, de islam ontmoedigt het gebruik van “heilige symbolen” op dezelfde manier als christenen het kruis gebruiken om hun geloof te symboliseren, of hoe het jodendom wordt vertegenwoordigd door de menora of de davidster. Vroege moslimautoriteiten verboden het gebruik van geometrische vormen om de islam te symboliseren. Dit is de reden waarom islamitische munten geen visuele symbolen droegen, maar in plaats daarvan bedekt waren met Arabisch schrift.
Kleur
Ondanks het verbod, vond symboliek toch zijn weg in veel islamitische dingen. Symbolen worden gebruikt om een associatie met islamitische tradities en geloofsovertuigingen over te brengen. Zo staat er in de Koran (Soera 18:31) dat “zij die het paradijs bewonen, groene gewaden van fijne zijde zullen dragen”. Dit specifieke vers is dus door de eeuwen heen geïnterpreteerd en de kleur groen wordt nu al heel lang (nooit officieel) geassocieerd met de islam. Korans worden daadwerkelijk bedekt met groene banden, moskeeën worden versierd met groen als overheersende kleur, soefi-heiligen hebben hun graven bedekt met groene zijde en de kleur groen figureert prominent in de vlaggen van veel moslimlanden.
De kleur wit staat universeel bekend als symbool voor vrede en zuiverheid. Veel moslims dragen wit voor het vrijdaggebed. Zwart is een symbool van rouw in vele culturen over de hele wereld, maar in de Islam symboliseert het bescheidenheid. Rood, hoewel niet bijzonder belangrijk voor moslims, komt vaak voor op de vlaggen van moslimlanden.
Deze vier kleuren groen, zwart, wit en rood zijn de dominante kleuren in de vlaggen van de meeste Arabische staten.
De ster en de sikkel
De ster en de sikkel is eigenlijk het bekendste symbool voor de islam. Het siert de top van moslimmoskeeën en is het belangrijkste element in veel islamitische vlaggen, zoals in de nationale vlaggen van Turkije en Pakistan. Veel historici wijzen erop dat dit symbool eigenlijk uit het Ottomaanse Rijk stamt en helemaal niet van islamitische oorsprong is. Het wordt beschouwd als een geval van culturele verspreiding. Toen de islam zich verspreidde onder de Ottomaanse Turken, die dit symbool op hun vlag gebruikten, begon het ook met de islam geassocieerd te worden. Deze controverse duurt tot op de dag van vandaag voort. De voorstanders van het gebruik van de sikkel als symbool van de islam halen bepaalde verzen in de Koran aan om hun standpunt te ondersteunen, en veel islamitische naties en organisaties nemen de sikkel tegenwoordig op in hun logo’s of vlaggen.
Andere islamitische symbolen
Een aantal woorden geschreven in Arabisch schrift worden beschouwd als visuele representaties van de islam, zoals het woord “Allah” of de islamitische geloofsbelijdenis, de “Shahada”. Het zwaard is ook een Shi’itisch symbool, geassocieerd met Imam Ali, die met dit zwaard voor de Islam zou hebben gevochten. Eén bepaalde plaats symboliseert ook “Janna” (paradijs) voor Moslims, de tuinen van het Mughal Rijk in India. Hoewel de Koran geen bepaalde kleur of symbool aanwijst om de Islam te vertegenwoordigen, zijn deze symbolen het resultaat van het begrip en de interpretaties van moslimdenkers, politici en kunstenaars door de eeuwen heen.
Rub el Hizb
Rub el Hizb is een belangrijk figuur dat geassocieerd is geraakt met de Islamitische religie. Het is een symbool dat bestaat uit twee overlappende vierkanten waarvan één vierkant 90 graden is gedraaid en zo een 8-puntige ster vormt. In het midden van de beide vierkanten bevindt zich ook een cirkel. In het Arabisch staat “Rub” voor kwart of eenvierde, terwijl de betekenis van “Hizb” een partij of een groep is. Het wordt in de Arabische kalligrafie gebruikt om het einde van een hoofdstuk aan te geven en komt in de Koran voor aan het einde van passages. De Koran is verdeeld in zestig ‘Hizb’, dat zijn zestig gelijke delen van gelijke lengte, die verder zijn verdeeld in ‘rub’ of kwartieren.
Het Rub el Hizb-symbool is te zien op verschillende vlaggen, emblemen en wapenschilden, zoals die van Marokko, Turkmenistan en Oezbekistan.
