Reizigers naar India hebben al meer dan tweeduizend jaar commentaar op kaste. In de Indiase samenleving komt de groep op de eerste plaats, in tegenstelling tot onze eigen samenleving waarin zoveel belang wordt gehecht aan de individuele persoonlijkheid. Na iemands familie is de kaste de belangrijkste loyaliteit van het individu. Indiërs identificeren zich nog vaak met de gemeenschap waartoe zij behoren en kaste is nog steeds een factor bij de keuze van een huwelijk. Daarnaast heeft kaste talloze groepen die naar India zijn gemigreerd in staat gesteld een plaats te vinden en een belangrijke rol te spelen.
Het kaste-systeem, zoals het in India feitelijk werkt, wordt jati genoemd. De term jati komt in bijna alle Indiase talen voor en houdt verband met het idee van afstamming of verwantschapsgroep. Er zijn misschien meer dan 3000 jati in India en er is niet één geheel Indiaas systeem om ze in volgorde van status te rangschikken. Toch bestaat er in elk lokaal gebied een rangorde van jati’s die sterk verband houdt met zuiverheid en vervuiling. Elke jati heeft een unieke taak, maar niet iedereen in de jati vervult die. Zo zijn er kappers die zich niet scheren, timmerlieden die niet bouwen, en brahmanen die niet als priester optreden. Een jati wordt in een lokale omgeving geïdentificeerd door van wie de leden voedsel en water zullen aannemen en aan welke jati de leden voedsel en water zullen geven. De mensen zullen trachten hun zonen en dochters te huwen met leden van dezelfde jati en zullen hun grootste loyaliteit aan hun jati geven. Een jati wordt gewoonlijk georganiseerd in een biradari (een broederschap), en deze organisatie voert de zaken uit en houdt toezicht op de werking van de jati en heeft de macht om een overtreder uit te sluiten van de jati.
Het jati-systeem is niet statisch waarin alle groepen op dezelfde positie blijven. Er is mobiliteit in het systeem en jati’s zijn in de loop van de eeuwen van de Indiase geschiedenis van positie veranderd. De jati bewegen zich echter op de sociale schaal als groep en niet als individu. Een jati kan zijn positie in het klassensysteem verbeteren door economisch vooruit te komen en sociale groepen met geld en macht na te volgen. Tegelijkertijd kan een jati ook hogerop komen in de kastehiërarchie. Mobiliteit in het kastensysteem wordt door de geleerde M.N. Srinivas “Sanskritisering” genoemd. Om in dit proces een positie te verwerven kopieert een lagere jati de gewoonten en gedragspatronen van de dominante jati in het gebied. Dit kan betekenen dat een lagere jati zijn naam verandert in die van een hogere jati, vegetarisme aanneemt, meer orthodoxe religieuze praktijken in acht neemt, een tempel bouwt, en zijn vrouwen op een meer conservatieve manier behandelt. Het soort navolging zal afhangen van de gewoonten van de dominante jati die wordt nagevolgd. Als de jati aanvaarding kan krijgen voor haar nieuwe naam, nieuwe geschiedenis en nieuwe status, zal zij vervolgens haar dochters uithuwelijken aan leden van de jati waarvan zij lid wil worden. Na verloop van tijd zal de nieuwe positie op de sociale schaal worden verstevigd en geaccepteerd door andere jati. Deze praktijk is niet geheel anders dan die van immigrantengroepen die naar Amerika kwamen en de gewoonten kopieerden van de WASP’s die het voor het zeggen hadden. In je eigen gemeenschap kun je waarschijnlijk de meest prestigieuze groep mensen aanwijzen en zien hoe andere leden van de gemeenschap hun gedrag kopiëren op manieren als het sturen van hun kinderen naar danslessen en zomerkampen, en het zetten van een beugel op hun tanden.
De Indiase grondwet heeft de praktijk van onaanraakbaarheid verboden en de Indiase regering heeft speciale quota ingesteld op scholen en in het parlement om de laagste jatis te helpen. Kaste-discriminatie is niet toegestaan bij het verkrijgen van werk en toegang tot onderwijs en andere mogelijkheden. Maar dit betekent niet dat kaste onwettig is of is verdwenen. Kaste-groepen als politieke pressiegroepen werken zeer goed in een democratisch systeem. Kaste kan psychologische steun bieden die mensen nodig lijken te hebben. Economen en politicologen stellen vast dat kaste geen echte hinderpaal is voor economische ontwikkeling of politieke democratie.
Auteurs: Donald Johnson, Jean Johnson.