Journal of Gastroenterology and Hepatology Research

Mohammad K. Parvez, Sakina Niyazi

Mohammad K. Parvez, Afdeling Farmacognosie, King Saud University College of Pharmacy, Riyadh, Saudi-Arabië
Sakina Niyazi, Afdeling Biowetenschappen, Rani Durgavati University, Jabalpur, India
Correspondentie naar: Mohammad K. Parvez, PhD, Associate Professor, Department of Pharmacognosy, College of Pharmacy, King Saud University, P.O. Box 2457, Riyadh 11451, Saudi Arabia.
Email: [email protected]
Telephone: +96614677252
Fax: +96614677245
Received: 12 maart 2016
herzien: April 24, 2016
Accepted: April 28, 2016
Publicated online: August, 21, 2016

Het maagdarmkanaal is gekoloniseerd door triljoenen bacteriën en, elke verwonding van de darmbarrière veroorzaakt hun translocatie naar de lever en pathogenese, direct of indirect. De bacteriële infecties manifesteren zich als leverabces, acute hepatitis, granulomateuze hepatitis, levertuberculose, spontane peritonitis, spontaan empyema, syfilitische hepatitis, en leverbrucellose. De diagnose omvat standaardbepalingen voor een kweek van ontlasting en bloed, biochemie van de leverfunctie en radiologie. Chemotherapie met antibiotica volgens de internationale richtlijnen is de behandelingsoptie.

Key woorden: Leverziekten; Bacteriële infectie; Pyogeen leverabces; Bacteriële hepatitis; Syphilitische hepatitis

© 2016 De Auteurs. Gepubliceerd door ACT Publishing Group Ltd.

Parvez MK, Niyazi S. Bacterial Infection of Liver: A Bird’s Eye View. Journal of Gastroenterology and Hepatology Research 2016; 5(4): 2112-2114 Available from: URL: http: //www.ghrnet.org/index.php/joghr/article/view/1813

Liver verbindt het maagdarmkanaal en de algemene bloedsomloop, en speelt een centrale rol in het nutriëntenmetabolisme, de synthese van functionele eiwitten en de ontgifting van geneesmiddelen en xenobiotica. De lever is onderhevig aan verschillende metabolische, chemische of infectieziekten, die ontstekingsverschijnselen (acute of chronische hepatitis), niet-ontstekingsverschijnselen (hepatose) en cirrotische verschijnselen kunnen vertonen. Patiënten met chronische leveraandoeningen hebben een verzwakt immuunsysteem, dat in de loop van de tijd verergert naarmate de ziekte voortschrijdt, wat leidt tot risico’s op microbiële infecties. Het maagdarmkanaal herbergt het meest complexe menselijke microbiële ecosysteem, dat naar schatting wordt gekoloniseerd door meer dan een triljoen bacteriën van verschillende soorten. Beschadiging van de darmbarrière veroorzaakt intestinale translocatie en accumulatie van bacteriën en hun componenten (DNA en endotoxine) in de richting van hepatopathogenese, direct of indirect.

De bacteriële pathogenen die de lever infecteren, variëren naargelang de plaats van binnendringing, en kunnen enterisch en meestal polymicrobieel zijn. Het bacteriële of pyogene abces van de lever wordt dus ingedeeld volgens een van de routes van binnendringing, zoals het galwegenstelsel, de poortader en de leverslagader, of door directe uitbreiding. Streptococcus milleri, Escherichia coli, Streptococcus fecalis, Klebsiella pneumoniae en Proteus vulgaris infecties via de galwegen zijn de meest voorkomende oorzaak van leverabcessen. Klinische aandoeningen zoals gecompliceerde diverticulaire aandoeningen, appendicitis, peritonitis en pancreatitis kunnen portaalveneuze piënemie veroorzaken die tot pyogene leverabcessen leidt. Symptomen zijn onder meer pyrexie, pijn in het rechterbovenkwadrant, malaise en anorexie, en in sommige gevallen een gevoelige hepatomegalie. De serumbiochemie vertoont een verhoging van de bilirubine, alkalische fosfatase en transaminasen. De beschikbare chemotherapie omvat geschikte analgetica, antibiotische therapie en drainage van het abces.

Terwijl hepatotrische virussen de meest voorkomende oorzaken van acute hepatitis zijn, zijn bacteriële hepatitis relatief zeer zeldzaam. Patiënten met een positieve bloedkweek hebben hyperbilirubinemie en verhoogde alkalische fosfatase- en transaminasespiegels. Bloedstroominfectie en ernstige sepsis leiden tot leverischemie of acute hepatitis. Brucella abortus, Bartonela henselae, Coxiella bornetti, Leptospirai nterrogans, Yersinia pestis, Treponema pallidus enz. zijn in verband gebracht met gevallen van acute hepatitis. De meeste bacteriële infecties van de lever zijn echter secundaire hepatitis met slechts discrete klinische en laboratoriumbevindingen. Antibiotica volgens de internationale richtlijnen zijn de standaard behandelingsopties.

Granulomateuze leveraandoening is een van de belangrijkste manifestaties van bepaalde bacteriële infecties. Hepatische tuberculose, een zeldzame manifestatie van leverziekte veroorzaakt door Mycobacterium tubercolosis, kan zich presenteren als een abces of een meer diffuse vorm van granulomateuze hepatitis. De standaardbehandeling met antituberculamiddelen is in de meeste gevallen effectief, maar als de diagnose moeilijk te stellen is, kan chirurgie worden toegepast.

Patiënten in een gevorderd stadium van levercirrose hebben de neiging bacteriële peritonitis te ontwikkelen zonder duidelijke bron van infectie, spontane bacteriële peritonitis (SBP) genoemd. De gebruikelijke bacteriën die SBP veroorzaken zijn meestal Escherichia coli. De diagnose SBP wordt gesteld bij patiënten met levercirrose indien het aantal polymorfonucleaire cellen in ascites hoger is dan 250 cellen/μL, bij afwezigheid van andere vormen van peritonitis. Profylactische therapie is gebaseerd op de orale toediening van niet- of slecht resorbeerbare antibiotica om de belasting met Gram-negatieve bacteriën te elimineren of te verminderen zonder de Gram-positieve of anaërobe bacteriën te beïnvloeden. Profylaxe wordt aanbevolen bij hoogrisicopatiënten met een voorgeschiedenis van SBP, die zijn opgenomen met een gastro-intestinale bloeding, en met een laag totaal eiwitgehalte in ascitisch vocht. Cefalosporines, het antibioticum van de derde generatie, is de gevestigde behandeling voor SBP. Met name de ontwikkeling van infecties door quinolon- of methicillineresistente bacteriën is de belangrijkste complicatie van langdurige norfloxacine-profylaxe. Daarom moet SBP-profylaxe strikt worden beperkt en alleen worden overwogen bij hoogrisicopopulaties of bij patiënten die op levertransplantatie wachten.

Spontaan bacterieel empyema (SBEM) is een zeldzame spontane infectie van een reeds bestaande leverhydrothorax. De diagnose SBEM wordt gesteld bij patiënten met levercirrose na uitsluiting van een pneumonie. Escherichia coli en Klebsiella pneumoniae zijn de belangrijkste veroorzakers van SBEM. Cefalosporinen van de derde generatie vormen de eerstelijnsbehandeling.

Leverdysfunctie bij primaire of secundaire syfilis veroorzaakt door Treponema pallidum, aangeduid als “syphilitische hepatitis”, is zeldzaam. Dit wordt echter gezien bij congenitale en tertiaire syfilis die typisch het gevolg zijn van de gegeneraliseerde pathologische veranderingen die meerdere organen aantasten. Primaire en secundaire syfilis zijn goed te behandelen met penicilline, doxycycline, azithromycine of ceftriaxon.

Brucelloma is een leverabces dat wordt veroorzaakt door Brucella melitensis. Leverbrucelloom is een zeldzame complicatie van brucellose, die uiteenlopende klinische verschijnselen veroorzaakt. De omvang van de leverlaesie wordt gediagnosticeerd door radiologische en histologische beoordeling, en behandeld met gecombineerde antibiotische therapie.

Terwijl virale hepatitis en geassocieerde chronische leverziekten het meest voorkomen, is bacteriële leverziekte ook een belangrijk gezondheidsprobleem. De meest voorkomende microben die verantwoordelijk zijn voor leverinfecties zijn Gram-negatieve enterische en pneumokokken. Risicofactoren voor bacteriële infectie zijn onder meer gedecompenseerde alcoholische leverziekte, fulminant leverfalen, gastro-intestinale bloedingen, invasieve procedures en een verzwakt immuunsysteem. Translocatie en accumulatie van gastro-intestinale bacteriën veroorzaakt leverabces, acute hepatitis, granulomateuze hepatitis, levertuberculose, peritonitis, empyema, syfilitische hepatitis, en leverbrucellose. Hoewel chemotherapie met standaardantibiotica de behandelingsoptie is, moeten de ideale geneesmiddelen veilig, betaalbaar en effectief zijn en tegelijkertijd de anaerobe darmflora beschermen.

De auteurs verklaren dat zij geen belangenconflict hebben.

1Bajaj JS, O’Leary JG, Wong F, Reddy KR, Kamath PS. Bacteriële infecties bij leveraandoeningen in het eindstadium: huidige uitdagingen en toekomstige richtingen. Gut 2012; 61: 1219-25.

2Qin J, Li R, Raes J, Arumugam M, Burgdorf KS, Manichanh C, Nielsen T, Pons N, Levenez F, Yamada T, Mende DR, Li J, Xu J, Li S, Li D, Cao J, Wang B, Liang H, Zheng H, Xie Y, Tap J, Lepage P, Bertalan M, Batto JM, Hansen T, Le Paslier D, Linneberg A, Nielsen HB, Pelletier E, Renault P, Sicheritz-Ponten T, Turner K, Zhu H, Yu C, Li S, Jian M, Zhou Y, Li Y, Zhang X, Li S, Qin N, Yang H, Wang J, Brunak S, Doré J, Guarner F, Kristiansen K, Pedersen O, Parkhill J, Weissenbach J; MetaHIT Consortium, Bork P, Ehrlich SD, Wang J. Een menselijke microbiële genencatalogus voor de darm vastgesteld door metagenomische sequencing. Nature 2010; 464: 59-65.

3Tao X, Wang N, Qin W. Gut microbiota and hepatocellular carcinoma. Gastrointest Tumors 2015; 2: 33-40.

4Leber B, Spindelboeck W, Stadlbauer V. Infectieuze complicaties van acute en chronische leverziekte. Semin Respir Crit Care Med 2012; 33: 80-95.

5Wiest R, Lawson M, Geuking M. Pathologische bacteriële translocatie bij levercirrose. J Hepatol. 2014; 60: 197-209.

6Schnabl B, Brenner DA. Interacties tussen het intestinale microbioom en leverziekten. Gastroenterology 2014; 146: 1513-1524.

7Moore R, O’Shea D, Geoghegan T, Mallon PW, Sheehan G. Community-acquired Klebsiella pneumoniae leverabces: een opkomende infectie in Ierland en Europa. Infection 2013; 41: 681-686.

8Yaita K, Sameshima I, Takeyama H, Matsuyama S, Nagahara C, Hashiguchi R, Moronaga Y, Tottori N, Komatsu M, Oshiro Y, Yamaguchi Y. Leverabces veroorzaakt door multidrug-resistente Pseudomonas aeruginosa behandeld met colistine; een case report en review van de literatuur. Intern Med 2013; 52: 1407-1412.

9Siu LK, Yeh KM, Lin JC, Fung CP, Chang FY. Klebsiella pneumoniae leverabces: een nieuw invasief syndroom. Lancet Infect Dis 2012; 12: 881-7.

10Ben-Ari J, Wolach O, Gavrieli R, Wolach B. Infections associated with chronic granulomatous disease: linking genetics to phenotypic expression. Expert Rev Anti Infect Ther 2012; 10: 881-94.

11Sonika U, Kar P. Tuberculosis and liver disease: management issues. Trop Gastroenterol 2012; 33: 102-106.

12Falcone EL, Hanses S, Stock F, Holland SM, Zelazny AM, Uzel G. Streptokokkeninfecties bij patiënten met chronische granulomateuze ziekte: case report and review of the literature. J Clin Immunol 2012; 32: 649-52.

13Lutz P, Nischalke HD, Strassburg CP, Spengler U. Spontane bacteriële peritonitis: De klinische uitdaging van een lekkende darm en een cirrotische lever. World J Hepatol 2015; 7: 304-314.

14Ortiz J, Vila MC, Soriano G, Miñana J, Gana J, Mirelis B, Novella MT, Coll S, Sàbat M, Andreu M, Prats G, Solà R, Guarner C. Infecties veroorzaakt door Escherichia coli resistent tegen norfloxacine bij gehospitaliseerde cirrotische patiënten. Hepatology 1999; 29: 1064-1069.

15Tu CY, Chen CH. Spontaan bacterieel empyema. Curr Opin Pulm Med 2012; 18: 355-358.

16Albuquerque A, Macedo G. Spontaan bacterieel empyema bij een cirrotische patiënt als gevolg van Clostridium perfringens: case report and review of the literature. Gastroenterol Hepatol 2013; 36: 69-71.

17Young MF, Sanowski RA, Manne RA. Syphilitic hepatitis. J Clin Gastroenterol. 1992; 15: 174-6.

18Mulder CJ, Cho RS, Harrison SA, Cebe K, Francis JM. Syphilitic hepatitis: uncommon presentation of an old scourge. Mil Med 2015; 180: e611-613.

19Barutta L, Ferrigno D, Melchio R, Borretta V, Bracco C, Brignone C, Giraudo A, Serraino C, Baralis E, Grosso M, Fenoglio LM. Hepatisch brucelloma. Lancet Infect Dis 2013; 13: 987-993.

Peer reviewer: Nasser Hamed Mousa, Universitair hoofddocent, Tropische Geneeskunde en Hepatologie, Mansoura University, Mansoura City, 35516/20, Egypte.