De “Just Say No”-beweging was een onderdeel van de pogingen van de Amerikaanse regering om de Oorlog tegen Drugs te herzien en uit te breiden. Zoals de meeste anti-drugsinitiatieven, riep Just Say No – dat in de jaren ’80 een Amerikaanse slagzin werd – zowel steun als kritiek op bij het publiek.
De crack-epidemie van de jaren ’80
In het begin van de jaren ’80 werd voor het eerst een goedkope, zeer verslavende vorm van cocaïne ontwikkeld, bekend als “crack”.
De populariteit van crack leidde tot een toename van het aantal Amerikanen dat verslaafd raakte aan cocaïne. In 1985 steeg het aantal mensen dat zei dat ze routinematig cocaïne gebruikten van 4,2 miljoen naar 5,8 miljoen. Tegen 1987 was crack naar verluidt verkrijgbaar in alle staten op vier na.
Het aantal bezoeken aan de spoedeisende hulp voor cocaïne-gerelateerde incidenten verviervoudigde tussen 1984 en 1987.
De crack-epidemie verwoestte vooral de Afro-Amerikaanse gemeenschappen – de criminaliteit en het aantal opsluitingen onder deze bevolkingsgroep stegen in de jaren tachtig.
Reagan en de oorlog tegen drugs
Toen president Ronald Reagan in 1981 aantrad, beloofde hij het drugsmisbruik hard aan te pakken en de oorlog tegen drugs, die oorspronkelijk was begonnen door president Richard Nixon in het begin van de jaren zeventig, een nieuwe prioriteit te geven.
In 1986 tekende Reagan de Anti-Drugs Abuse Act. In deze wet werd 1,7 miljard dollar uitgetrokken om de oorlog tegen drugs voort te zetten en werden verplichte minimum gevangenisstraffen vastgesteld voor specifieke drugsdelicten.
Tijdens de Reagan-jaren schoten de gevangenisstraffen voor drugsdelicten omhoog, en deze trend zette zich nog vele jaren voort. Het aantal gedetineerden voor niet-gewelddadige drugsovertredingen steeg van 50.000 in 1980 tot meer dan 400.000 in 1997.
Zeg Nee tegen Drugs
De vrouw van president Reagan, Nancy Reagan, lanceerde de “Zeg Gewoon Nee”-campagne, die kinderen aanmoedigde om het experimenteren met of het gebruik van drugs af te wijzen door gewoon het woord “nee” te zeggen.”
De beweging begon in het begin van de jaren tachtig en ging meer dan een decennium door.
Nancy Reagan reisde het land door om de campagne te onderschrijven en verscheen in nieuwsuitzendingen op televisie, talkshows en openbare dienstmededelingen. De first lady bezocht ook afkickcentra om Just Say No te promoten.
Uit enquêtes blijkt dat de campagne wellicht heeft geleid tot een piek in de publieke bezorgdheid over het drugsprobleem in het land. In 1985 lag het percentage Amerikanen dat drugsmisbruik als het grootste probleem van het land zag tussen de 2 en 6 procent. In 1989 was dat aantal gestegen tot 64 procent.
D.A.R.E. Program
In 1983 startten het hoofd van de Los Angeles Police Department, Daryl Gates, en het Los Angeles Unified School District het Drug Abuse Resistance Education (D.A.R.E.) programma.
Het programma, dat vandaag de dag nog steeds bestaat, koppelt studenten aan lokale politieagenten in een poging drugsgebruik, bendelidmaatschap en geweld te verminderen. Leerlingen leren over de gevaren van drugsmisbruik en moeten een belofte afleggen om uit de buurt van drugs en bendes te blijven.
D.A.R.E. is in ongeveer 75 procent van de Amerikaanse schooldistricten ingevoerd.
Ondanks de populariteit van het programma hebben verschillende studies aangetoond dat deelname aan D.A.R.E. weinig invloed heeft op toekomstig drugsgebruik.
Een door het Ministerie van Justitie gefinancierde studie uit 1994 toonde aan dat deelname aan D.A.R.E slechts leidde tot een vermindering op korte termijn van het gebruik van tabak, maar geen effect had op het gebruik van alcohol of marihuana.
In 2001 plaatste de Surgeon General van de Verenigde Staten, Dr. David Satcher, D.A.R.E in de categorie van “ineffectieve primaire preventieprogramma’s.”
Voorstanders van D.A.R.E noemen sommige studies onjuist en zeggen dat uit enquêtes en persoonlijke getuigenissen blijkt dat het programma wel degelijk een positief effect heeft op toekomstig drugsgebruik.
In de afgelopen jaren heeft D.A.R.E een nieuw “hands-on” curriculum aangenomen, waarvan voorstanders geloven dat het betere resultaten laat zien dan meer verouderde benaderingen om drugsmisbruik te beteugelen.
Support en kritiek op de Anti-Drugsoorlog
Het hangt ervan af aan wie je het vraagt of de Oorlog tegen Drugs een succes of een mislukking was.
Supporters van de strenge drugsinitiatieven zeggen dat de maatregelen de misdaad verminderden, het publiek bewuster maakten en het aantal drugsmisbruikers verlaagden.
Sommig onderzoek suggereert inderdaad dat sommige aspecten van het strenge beleid hebben gewerkt. Uit een studie die werd gesponsord door het Amerikaanse ministerie van Volksgezondheid en Human Services bleek dat in 1999 14,8 miljoen Amerikanen illegale drugs gebruikten. In 1979 waren dat er nog 25 miljoen.
Critici zeggen echter dat de jaren ’80 versie van de War on Drugs te veel nadruk legde op afschrikkingstactieken en te weinig op drugsbehandeling en drugsmisbruikprogramma’s.
Een ander veelgehoord punt van kritiek is dat de wetten leidden tot massale opsluiting voor niet-gewelddadige misdrijven. Volgens het Prison Policy Initiative zitten momenteel meer dan 2,3 miljoen mensen vast in het Amerikaanse strafrechtsysteem. Bijna een half miljoen mensen zitten opgesloten vanwege een drugsdelict.
Velen vonden ook dat het beleid uit het Reagan-tijdperk oneerlijk gericht was op minderheden. Onderdeel van de Anti-Drug Abuse Act was een zwaardere straf, bekend als de “100-to-1-straffen ratio”, voor dezelfde hoeveelheid crack-cocaïne (meestal gebruikt door zwarten) als cocaïne in poedervorm (meestal gebruikt door blanken). Een minimumstraf van vijf jaar werd bijvoorbeeld gegeven voor 5 gram crackcocaïne of 500 gram cocaïne in poedervorm.
De gemeenschappen van minderheden werden zwaarder bewaakt en het doelwit, wat leidde tot een onevenredig hoge mate van criminalisering. Maar de Fair Sentencing Act (FSA), die in 2010 door het Congres werd aangenomen, verkleinde de discrepantie tussen crack- en poedercocaïnedelicten van 100:1 naar 18:1.
Er is misschien één ding waar zowel voor- als tegenstanders van de drugsoorlog van de jaren ’80 het over eens kunnen zijn: Het beleid en de wetten uit het Just Say No tijdperk creëerden een drugsgerichte politieke agenda die vandaag nog steeds een impact heeft op veel Amerikanen.