De legende van Lyra vertelt het verhaal van Orpheus, die van de god Apollo een harp kreeg. De muziek van Orpheus was zoeter dan die van enig ander sterfelijk mens. Het kon elke wilde kalmeren, vreugde brengen in het hart van de vermoeiden. Er werd zelfs gezegd dat rivieren van koers veranderden om in de buurt van zijn schoonheid te blijven.
Orpheus trouwde met de mooie maagd Eurydice. Maar na hun bruiloft, toen zij met haar bruidsmeisjes liep, werd zij gebeten door een slang en stierf.
Orpheus was zo getroffen door verdriet dat hij naar de onderwereld reisde om haar terug te winnen. Zijn muziek verschafte hem niet alleen toegang tot Hades, maar zorgde er ook voor dat Pluto, de god van de onderwereld, zijn hart verzachtte en Orpheus’ wens inwilligde. Maar er was één voorwaarde: Eurydice zou Orpheus volgen, die niet mocht omkijken tot beiden de bovenwereld hadden bereikt. Orpheus volgde zijn instructies op — tot hij de oppervlakte bereikte. Voordat Eurydice de laatste stappen in het licht kon zetten, wendde hij zich tot haar en keek haar aan. Ze verdween, met slechts één woord aan haar geliefde: Vaarwel.
Koortsig van verdriet zwierf Orpheus over de heuvels van Griekenland tot hij werd vermoord. De Muzen begroeven hem, en Apollo plaatste zijn magische harp aan de hemel – als Lyra.
Lyra’s leidende licht, Vega, staat slechts 25 lichtjaar van ons vandaan en is daarmee een van onze naaste buren. Hij straalt zuiver wit, wat ons vertelt dat zijn oppervlak duizenden graden heter is dan dat van de zon.
Modellen van hoe sterren ouder worden geven aan dat Vega, net als de zon, ongeveer halverwege zijn “normale” levensduur is — de tijd waarin hij de waterstofatomen in zijn kern laat samensmelten tot helium. Maar stellaire levensduren zijn niet allemaal hetzelfde. Vega is waarschijnlijk ongeveer een tiende van de leeftijd van de zon, dus heeft hij nog maar een paar honderd miljoen jaar te gaan, tegen miljarden jaren voor de zon.
Het verschil is de massa van de twee sterren. Vega is meer dan twee keer zo zwaar als de zon, dus verbrandt hij zijn waterstof veel sneller dan de zon doet. Vega zal dus zijn waterstof opgebruiken, uitzwellen tot een rode reus, zijn buitenste lagen de ruimte in blazen en als een witte dwerg in de vergetelheid verdwijnen – en dat alles terwijl de zon blijft schijnen zoals ze nu doet.
De op een na helderste ster van het sterrenbeeld, Beta Lyrae, staat iets ten zuiden van Vega.
Beta Lyrae is een dubbelster, dus bestaat hij uit twee sterren die in een onderlinge baan om elkaar heen draaien. Beide sterren zijn groter, heter en helderder dan de zon. De ene ster is blauw, de andere wit. De sterren staan zo dicht bij elkaar dat de zwaartekracht van elke ster de andere vervormt, waardoor ze op eieren lijken.
De twee sterren staan zo dicht bij elkaar dat ze eens in de 13 dagen om elkaar heen draaien. En tijdens elke omloop passeert de ene ster de andere vanaf de aarde gezien, waardoor zijn licht wordt geblokkeerd. Je kunt deze verduisteringen zelfs met je ogen zien. Vergelijk de helderheid van Beta Lyrae eens met die van Gamma Lyrae, de ster die ernaast staat. Normaal zijn ze even helder. Maar tijdens een eclips lijkt Bèta vager, omdat je het licht van slechts één ster ziet in plaats van twee.
Bèta Lyra is de “radiant” van de Lyriden-meteorenregen, die elk jaar in april een hoogtepunt bereikt. Dat betekent dat als je hun pad langs de hemel volgt, de meteoren allemaal vanuit de richting van Lyra de atmosfeer van de aarde in lijken te “regenen”.