Af in de jaren zeventig werden zwaar aangepaste pick-uptrucks populair en de sporten mud bogging en truck pulling werden steeds populairder. Verschillende vrachtwagenbezitters hadden hun trucks opgetild om mee te doen aan dergelijke evenementen, en al snel ontstond er een competitie om de titel van “grootste truck”. De trucks die de meeste nationale aandacht kregen waren Bob Chandler’s Bigfoot, Everett Jasmer’s USA-1, Fred Shafer en Jack Willman Sr.’s Bear Foot, en Jeff Dane’s King Kong. In die tijd hadden de trucks banden met een diameter van 1,2 m.
In april 1981 reed Bob Chandler met Bigfoot over afgedankte auto’s in wat vaak wordt beschouwd als de eerste monstertruck die auto’s verpletterde. Chandler reed met Bigfoot over een paar auto’s in een veld als een test van het vermogen van de truck, en filmde het om te gebruiken als een promotie-instrument in zijn four-wheel drive performance winkel. Een promotor van een evenement zag de video van het auto-ongeluk en vroeg Chandler om het voor een publiek te doen. Aanvankelijk aarzelend vanwege het “destructieve” imago dat met Bigfoot geassocieerd zou kunnen worden, stemde Chandler uiteindelijk toe. Na enkele kleinere shows, voerde Chandler de prestatie uit in de Pontiac Silverdome in 1982. Op deze show debuteerde Chandler ook een nieuwe versie van Bigfoot met 66-inch banden. Op een eerder evenement in de vroege jaren 1980, toen Bigfoot nog op 48-inch banden reed, zou Bob George, een van de eigenaren van een motorsport promotiebedrijf genaamd Truck-a-rama – later bekend als de United States Hot Rod Association (USHRA) – de term “monster truck” hebben bedacht toen hij verwees naar Bigfoot. De term “monster truck” werd de algemene naam voor alle trucks met oversized banden.
King Kong en Bear Foot volgden elk Bigfoot naar 66-inch-diameter (1,7 m) banden, en al snel werden andere monster trucks, zoals King Krunch, Maddog, en Virginia Giant gebouwd. Deze vroege trucks werden gebouwd op stock chassis die zwaar werden versterkt, gebruik maakten van bladveer vering, een stock body, en zware assen van militaire-specificatie voertuigen om de banden te ondersteunen.
Voor het grootste deel van de vroege jaren 1980, monster trucks uitgevoerd voornamelijk tentoonstellingen als een side show aan truck pulling of modder bogging evenementen. In augustus 1983 streden Bigfoot en USA-1 in de eerste zij-aan-zij monster truck race, die werd gefilmd voor het televisieprogramma That’s Incredible. Tegen 1985 raceten grote promotors, zoals de USHRA en TNT Motorsports, op regelmatige basis met monstertrucks. In 1988 creëerde TNT Motorsports een serie om het eerste nationale kampioenschap in monstertruckraces op te zetten; USA-1 en beginnend coureur Rod Litzau versloeg Bigfoot, bestuurd door Rich Hoosier, voor de titel.
Om de regels voor truckconstructie en veiligheid te standaardiseren, vormden Bob Chandler, Braden en George Carpenter in 1988 de Monster Truck Racing Association (MTRA). De MTRA stelde standaard veiligheidsregels op voor monstertrucks. De organisatie speelt nog steeds een belangrijke rol in de ontwikkeling van de sport in de VS en de EU.
Nadat racen voorrang kreeg, begonnen verschillende teams op nieuwe manieren na te denken over hoe de trucks gebouwd konden worden. Tegen het einde van 1988 debuteerden Gary Cook en David Morris met Equalizer, een truck met een combinatie van schroefveren en schokdempers als belangrijkste bron van vering in plaats van de standaard van bladveren en schokdempers. In 1989 debuteerde Jack Willman Sr., nu met zijn eigen truck, Taurus, een nieuwe truck die gebruik maakte van een solid axle ophangingssysteem bestaande uit parallelle vier-link ophangingen en coilovers die samen bijna 4.100 kg wogen. De grootste innovatie kwam echter van Chandler, ook in 1989, toen de CAD-ontworpen Bigfoot #8 debuteerde met een volledig buisvormig chassis en een long-travel veersysteem bestaande uit driehoekige vier-link ophangingen, bump stops, limit straps, cantilevers, en schokdempers gevuld met stikstof gas. De truck zorgde voor een revolutie in de manier waarop monstertrucks werden gebouwd, en binnen een paar jaar bouwden de meeste top-level teams vergelijkbare voertuigen.
In 1991 werd TNT gekocht door de USHRA en werden hun punten series samengevoegd. Het Special Events kampioenschap begon aan populariteit te winnen bij de teams omdat het open kwalificatieplekken had, wat het USHRA kampioenschap, dat alleen voor genodigden was, niet had. De Special Events series verloren hun Pendaliner sponsorschap in 1997. De kortstondige ProMT serie startte in 2000.
Ondanks dat racen als competitie de boventoon voerde, begonnen USHRA evenementen al in 1993 met freestyle tentoonstellingen. Deze tentoonstellingen werden ontwikkeld toen coureurs, met name Dennis Anderson van de zeer populaire Grave Digger, begonnen te vragen om tijd om naar buiten te komen en op te treden als ze verloren in de vroege ronden van het racen. Promoters begonnen de populariteit van freestyle onder de fans op te merken, en in 2000 begon de USHRA met het houden van freestyle als een gejureerde competitie op evenementen, en kent nu zelfs een freestyle kampioenschap toe.