National Snow and Ice Data Center

Weer- en klimaatpatronen in het Noordpoolgebied kunnen van invloed zijn op weer en klimaat in de hele wereld, met name op het noordelijk halfrond.

Klimaateffecten

Het Noordpoolgebied fungeert als een warmteput voor de aarde: het Noordpoolgebied verliest meer warmte aan de ruimte dan het van de zonnestralen absorbeert. De lagere breedtegraden daarentegen krijgen meer warmte van de zon dan zij aan de ruimte afstaan. Warme lucht en water verplaatsen zich naar het Noordpoolgebied vanuit tropische en gematigde streken, en koude lucht en water verplaatsen zich vanuit het Noordpoolgebied naar lagere breedtegraden; de constante luchtverplaatsing komt tot uiting in de dagelijkse veranderingen in weerpatronen. Over een heel jaar genomen, en als we naar de aarde als geheel kijken, wordt de warmtetoename in de lagere breedtegraden gemiddeld gecompenseerd door het warmteverlies in de poolgebieden.

Weereffecten

Wanneer een winterse sneeuwstorm of koudegolf de gematigde streken treft, noemen mensen de ijskoude temperaturen soms “Arctisch”. Koude lucht verplaatst zich inderdaad van het noordpoolgebied naar andere gebieden, net zoals warme lucht uit het zuiden naar de poolgebieden verplaatst. Stormen hebben de neiging zich te vormen op de grenzen tussen koude en warme lucht. Koude lucht die vanuit het noorden naar beneden komt, wordt ervaren als een koufront. Arctische sneeuwstormen kunnen white-outs veroorzaken, waardoor mensen en dieren het leven moeilijk wordt gemaakt.

Enkele recente studies hebben aangetoond dat langetermijnveranderingen in het zee-ijs en het klimaat van het Noordpoolgebied gevolgen kunnen hebben voor weerpatronen in andere delen van de wereld, maar tot dusverre heeft het onderzoek nog weinig uitsluitsel gegeven.

Laatst bijgewerkt: 4 mei 2020