Acten tot instelling van de provincies en gebieden van de Canadese Federatie
In 1867 verenigden drie kolonies in Brits Noord-Amerika, Canada, New Brunswick en Nova Scotia, zich tot een “Federale Unie” die Canada werd genoemd. In de loop der tijd sloten alle andere Britse bezittingen in Noord-Amerika zich aan bij of werden zij opgenomen in de Canadese federatie, onder voor elk van hen specifieke omstandigheden. Vandaag de dag omvat Canada tien provincies en drie territoria.
De meeste wetten waarbij de provincies en territoria van de Canadese federatie werden ingesteld, zijn wetten van het Britse parlement, aangezien de federale unie in 1867 niet de onafhankelijkheid van Canada van Groot-Brittannië markeerde. De ontwikkeling van Canada tot een onafhankelijke staat was een geleidelijk proces. Tot de belangrijkste fasen in deze ontwikkeling behoren 1) de ratificatie door het Britse parlement van het Statuut van Westminster van 1931, dat Canada volledige bevoegdheid verleende over zijn eigen buitenlands beleid, en 2) de ratificatie, opnieuw door het Britse parlement, van de Canada Act van 1982*, die met name voorzag in de “repatriëring” van de grondwet, waardoor Canada zijn politieke onafhankelijkheid verkreeg. Sinds 1982 zijn alle Canadese grondwettelijke besluiten afkomstig van het Canadese parlement.
Voor meer informatie:
- Brits Noord-Amerika vóór de Confederatie (1849)
- Canada sinds 1999
1867: British North America Act, 1867
Act van het Britse Parlement (een van Canada’s grondwettelijke besluiten) als reactie op de uitdrukkelijke wens van de wetgevende vergaderingen van drie koloniën – de provincie Canada (bestaande uit Canada Oost en Canada West), Nova Scotia en New Brunswick – om een “Federale Unie” op te richten bestaande uit vier provincies: Ontario (Canada West), Quebec (Canada Oost), Nova Scotia en New Brunswick.
Sectie 146 van de British North America Act, 1867 maakte het mogelijk dat de andere Britse bezittingen in Noord-Amerika – de koloniën (Newfoundland, Prince Edward Island, British Columbia), de landen van de Hudson’s Bay Company (Rupert’s Land), en de uitgestrekte gebieden aan de noordwestelijke rand van het continent (het Noordwestelijk Territorium) – die tot de federale unie zijn toegelaten bij besluit van de Britse Kroon op adressen van het Parlement van Canada en, in het geval van de koloniën, van hun respectieve wetgevende vergadering.
In 1982 kreeg de British North America Act, 1867 de naam Constitution Act, 1867.
Voor meer informatie:
- Canada in 1867
1870: Manitoba Act
Act van het Parlement van Canada (een van Canada’s constitutionele wetten) die een deel van de Northwest Territories (de huidige regio Winnipeg) inrichtte als een provincie die Manitoba moest gaan heten. In 1871 bevestigde een wet van het Britse parlement, de British North America Act, 1871, onder meer de bevoegdheid van het parlement van Canada om provincies in te stellen in gebieden die niet tot de provincies behoorden en om bepalingen voor bestuur en regering in die gebieden vast te stellen.
Voor meer informatie:
- Canada in 1870
1870: Order of Her Majesty in Council admitting Rupert’s Land and the North-Western Territory into the Union
Op verzoek van het parlement van Canada bekrachtigde deze algemene maatregel van bestuur van de Britse kroon (een van Canada’s constitutionele wetten) de annexatie van Rupert’s Land en het North-Western Territory bij Canada. Het geheel van deze gebieden zou vanaf dat moment de Northwest Territories worden genoemd.
Voor meer informatie:
- Canada in 1870
1871: Order of Her Majesty in Council admitting British Columbia into the Union
Op verzoek van het parlement van Canada en van de wetgevende vergadering van Brits-Columbia wordt bij deze algemene maatregel van bestuur van de Britse Kroon (een van Canada’s constitutionele wetten) de toelating van deze kolonie als provincie tot de Canadese federale unie goedgekeurd.
Voor meer informatie:
- Canada in 1871
1873: Order of Her Majesty in Council admitting Prince Edward Island into the Union
Op verzoek van het parlement van Canada en van de wetgevende vergadering van Prince Edward Island, bekrachtigde deze order van de Britse kroon (een van Canada’s constitutionele wetten) de toelating van deze kolonie als provincie tot de Canadese federale unie.
Voor meer informatie:
- Canada in 1873
1898: Yukon Territory Act
Door deze wet van het parlement van Canada werd het westelijke deel van de Northwest Territories, ten noorden van de 60e breedtegraad, georganiseerd in het Yukon Territory.
Voor meer informatie:
- Canada in 1898
1905: Saskatchewan Act en Alberta Act
Acts of the Parliament of Canada (twee van Canada’s constitutionele wetten) waarbij het grootste deel van de Northwest Territories ten zuiden van de 60e breedtegraad wordt georganiseerd in twee nieuwe provincies, Saskatchewan en Alberta genaamd.
Voor meer informatie:
- Canada in 1905
1949: British North America Act, 1949
Na twee referenda in de kolonie Newfoundland (die sinds 1934 geen wetgevende vergadering meer had gehad) en een toespraak van het parlement van Canada, keurde het Britse parlement de vereniging goed van het oudste Britse bezit in Noord-Amerika met de Canadese federale unie, als een provincie met behoud van de naam Newfoundland. Deze wet is een van Canada’s grondwettelijke wetten.
Voor meer informatie:
- Canada in 1949
1993: Nunavut Act
Wet van het parlement van Canada waarbij het oostelijke deel van de Northwest Territories wordt georganiseerd in het Territory of Nunavut. De wet werd van kracht in april 1999.
Voor meer informatie:
- Canada in 1999
* Opmerking: Het gedeelte van de Canada Act van 1982 dat de gevolgen heeft van wat gewoonlijk de “repatriëring” van de Canadese grondwet wordt genoemd, is te vinden in Eindnoot 80 Constitution Acts, 1867 to 1982.
Verschil tussen Canadese provincies en territoria
De Northwest Territories, de Yukon en Nunavut zijn de drie territoria van Canada. Zij liggen hoofdzakelijk ten noorden van 60º breedtegraad. Hoewel ze 40% van Canada’s landmassa beslaan, vertegenwoordigen ze ongeveer 3% van de Canadese bevolking.
Er is een duidelijk constitutioneel onderscheid tussen provincies en territoria. Terwijl de provincies hun eigen constitutionele bevoegdheden uitoefenen, oefenen de territoria gedelegeerde bevoegdheden uit onder het gezag van het parlement van Canada.
Historisch gezien betekende dit gezag dat het noorden grotendeels werd bestuurd door federale ambtenaren. De afgelopen 40 jaar hebben zich echter grote veranderingen voorgedaan in het bestuur van de territoria. Bij federale wet zijn voor elk gebied een wetgevende vergadering en een uitvoerende raad ingesteld, en de regering van Canada draagt steeds meer bevoegdheden als die van een provincie over aan de territoriale overheden. Dit proces, dat bekend staat als “deconcentratie”, zorgt voor meer lokale besluitvorming en verantwoording.
Omwille van de economische, sociale en demografische realiteit die verband houdt met hun moeilijke geografische ligging, komt een aanzienlijk deel van de financiële middelen van de territoria van de federale overheid via een overdrachtsprogramma dat bekend staat als Territorial Formula Financing. Dankzij deze financiering hebben de bewoners van de territoria toegang tot een reeks openbare diensten die vergelijkbaar zijn met die van de provinciale overheden, tegen vergelijkbare belastingniveaus.
Andere federaties hebben territoria waarvan het bestuur verschilt van dat van hun andere gefederaliseerde entiteiten. Dat is bijvoorbeeld het geval in Australië en India.
Historische context
De territoria vóór 1870
Bron: Library and Archives Canada
Kort na de Confederatie in 1867 stemde de Hudson’s Bay Company in met de verkoop van Rupert’s Land en het North Western Territory aan Canada (1870), terwijl Groot-Brittannië de Arctische eilanden (1880) aan Canada afstond – zo’n 36.500 eilanden die samen een groot deel van Noord-Canada vormen.
Deze nieuwe gebieden stonden daarna bekend als de Northwest Territories. Zij hadden geen wetgevende vergadering en geen gekozen regering en werden rechtstreeks door de federale regering bestuurd. Zo werd in 1873 bij parlementaire wet de Royal Canadian Mounted Police (RCMP), destijds bekend als de North West Mounted Police, opgericht om de vrede en orde in de Northwest Territories te handhaven.
Canada, 1870
Bron: Library and Archives Canada
In de loop der jaren werden delen van de Northwest Territories provincies (Manitoba, 1871, Alberta en Saskatchewan, 1905) of werden geïntegreerd in provincies (Manitoba in 1881,1912; Ontario, 1869, 1874, 1889, 1912; Québec, 1898, 1912).
In 1898, na de goudkoorts, kreeg Yukon een apart territoriaal bestuur. In 1999 werd ook Nunavut, waarvan de bevolking voor meer dan 80 % uit Inuit bestaat, een apart territorium met een apart territoriaal bestuur.
Informatie over provincies en territoria
|
Provincies/Territoria
|
2015 Bevolking*
(100%) |
Premier
|
Regering
|
Legislatieve
Vergadering |
Begroting
|
|---|---|---|---|---|---|
| Ontario Hoofdstad: Toronto Provincie sinds 1867 |
13.792.100
(38.5%) |
 |
 |
|
 |
| Quebec Hoofdstad: Quebec Provincie sinds 1867 |
8.236.600
(23.0%) |
 |
 |
|
|
| Nova Scotia Hoofdstad: Halifax Provincie sinds 1867 |
943,000
(2.6%) |
 |
 |
|
|
|
753.900
(2.1%) |
 |
 |
|
|
|
|
1.293.400
(3.6%) |
 |
 |
|
|
|
| Brits Columbia Hoofdstad: Victoria Provincie sinds 1871 |
4.683.100
(13.1%) |
 |
 |
|
|
| Prince Edward Island Hoofdstad: Charlottetown Provincie sinds 1873 |
146,400
(0.4%) |
 |
 |
|
|
| Saskatchewan Hoofdstad: Regina Provincie sinds 1905 |
1.133.600
(3.2%) |
 |
 |
|
|
| Alberta Hoofdstad: Edmonton Provincie sinds 1905 |
4.196.500
(11.7%) |
 |
 |
|
|
| Newfoundland en Labrador Hoofdstad: St.John’s Provincie sinds 1949 |
527.800
(1.5%) |
 |
 |
|
|
| Noordwestelijke gebieden Hoofdstad: Yellowknife Territorium sinds 1870 |
44.100
(0.1%) |
 |
 |
|
|
|
37,400
(0.1%) |
 |
 |
|
|
|
| Nunavut Hoofdstad: Iqaluit Territorium sinds 1999 |
36.900
(0.1%) |
 |
 |
|
|
| * Statistics Canada, 2015 Schatting (CANSIM tabel 051-0001) | |||||