Inleiding
Definitie: De nominale prijs van een goed is de waarde ervan in termen van geld, zoals dollars, Franse franken of yen. De relatieve of reële prijs is de waarde ervan in termen van een ander goed, een andere dienst of een andere goederenbundel. De term “relatieve prijs” wordt gebruikt om verschillende goederen op hetzelfde moment met elkaar te vergelijken. De term “reële prijs” wordt meestal gebruikt om een goed te vergelijken met een groep of bundel andere goederen over verschillende tijdsperioden, zoals van jaar tot jaar.
Voorbeelden:
Nominale prijs: Die cd kost 18 dollar. De Japanse uitgaven voor wetenschap en technologie kosten de belastingbetaler ongeveer 3 biljoen yen per jaar.
Relatieve prijs: Een jaar college kost ongeveer de waarde van een Toyota Camry. Die kaartjes voor Lady Gaga kosten me drie weken aan eten.
Echte prijs: De reële prijs van koffie is het afgelopen jaar gestegen, dus om een pond koffie te kopen moet ik nu een dag croissants overslaan of minder nummers kopen op iTunes. Mijn kosten van levensonderhoud zijn vorig jaar in reële termen met 2% gestegen.
Wanneer we zeggen dat de relatieve prijs van computers de afgelopen jaren is gedaald, bedoelen we dat de prijs van computers ten opzichte van of gemeten in termen van andere goederen en diensten – zoals tv’s, auto’s, kaartjes voor de Super Bowl, of het aantal uren dat je moet werken om een computer te kopen – is gedaald. De alternatieve kosten zijn gedaald.
Wanneer economen het over prijzen hebben, bedoelen ze altijd relatieve of reële prijzen, ook al gebruiken ze dollars om zich in een gesprek kort en bondig uit te drukken. Meestal kun je er vrij zeker van zijn dat als de nominale prijs van een zak chips stijgt van $1,00/zak naar $1,05/zak (dat wil zeggen met 5%), de relatieve prijs in vergelijking met andere goederen ook met 5% is gestegen. Economen geven meestal voorbeelden met nominale prijzen omdat nominale prijzen vertrouwd zijn en gemakkelijk te begrijpen. Nominale prijzen zijn het equivalent van relatieve prijzen, behalve in tijden van inflatie.
Hoewel de reële prijs van een goed of dienst gewoon een andere term is voor de relatieve prijs, kan de term “reële prijs” een beetje verwarrend zijn. De term wordt meestal gebruikt om groepen of bundels goederen en diensten in de tijd te vergelijken.
Let op: u gaat elke maand naar de winkel en koopt dezelfde groep dingen – laten we zeggen, 4 flessen frisdrank, 2 zakken chips, 1 pot salsa en 1 pak papieren borden. Je kunt de totale prijs van die bundel van maand tot maand vergelijken. Stel dat de bundel u gedurende een aantal maanden steeds $10 per maand kost. Misschien kost de ene maand de frisdrank iets meer en de chips iets minder, terwijl de volgende maand de chips iets meer kosten en de frisdrank iets minder, maar het totaal is altijd $10. Dat wil zeggen, de relatieve prijzen van frisdrank en chips veranderen van maand tot maand, maar de hele bundel kost elke maand hetzelfde bedrag.
Economen beschrijven dit veel voorkomende verschijnsel door te zeggen dat er geen verandering is in de werkelijke prijs van je bundel. Er verandert gemiddeld niets van maand tot maand.
Stel nu dat plotseling in een maand de prijs van de hele bundel stijgt en u $11 moet betalen. Economen beschrijven dit door te zeggen dat de reële prijs met 10% is gestegen (want /$10 = 10%). Als alternatief zeggen ze dat de bundel in reële termen met 10% is gestegen. In vergelijking met de vorige maand is diezelfde bundel goederen in prijs gestegen.
Als je toevallig genoeg goederen en diensten in de bundel opneemt, kun je ook zeggen dat er een inflatie van 10% was. Inflatie betekent dat de nominale prijzen van alle goederen en diensten in de economie gemiddeld stijgen. Een inflatie van 10% betekent dat de nominale kosten van een bundel van alles wat je in totaal koopt – dus ook je huur, buskaartjes, bioscoopkaartjes, eten, enzovoort – met 10% zijn gestegen. (Je kunt dit net zo goed beschrijven door te zeggen dat je kosten van levensonderhoud zijn gestegen.)
Economen hebben geen tijd om je persoonlijke aankopen bij te houden, maar ze houden wel de prijzen bij van enkele zeer grote bundels goederen en diensten en maken zo schattingen van de inflatie. Zij gebruiken die schattingen om de inflatie te corrigeren. Als economen zeggen dat de reële, of voor inflatie gecorrigeerde prijs van chips is gestegen, bedoelen zij dat de prijs van chips meer is gestegen dan de totale inflatie. Als de prijs van chips stijgt van $1/zak naar $1,30/zak, en de inflatie of de gemiddelde prijs van goederen en diensten stijgt met 10%, dan is de voor inflatie gecorrigeerde stijging slechts $20 per zak (omdat het deel van de stijging dat te wijten is aan de algemene inflatie 10% of $.10 per zak meer bedraagt).
Definities en grondbeginselen
Reële versus nominale waarde, op Answers.com
In de economie is de nominale waarde van iets de geldwaarde ervan in verschillende jaren. De reële waarden worden gecorrigeerd voor verschillen in het prijsniveau in die jaren. Voorbeelden zijn een goederenbundel, zoals het bruto binnenlands product, en inkomen. Voor een reeks nominale waarden in opeenvolgende jaren kunnen verschillende waarden het gevolg zijn van verschillen in het prijspeil. Maar nominale waarden geven niet aan hoeveel van het verschil het gevolg is van veranderingen in het prijspeil. Reële waarden nemen deze dubbelzinnigheid weg. In reële waarden worden de nominale waarden omgerekend alsof de prijzen in elk jaar van de reeks constant waren. Eventuele verschillen in reële waarden worden dan toegeschreven aan verschillen in hoeveelheden van de bundel of verschillen in de hoeveelheid goederen die de geldinkomens in elk jaar zouden kunnen kopen….
National Income Accounts, from the Concise Encyclopedia of Economics
In de praktijk gebruikt BEA eerst de ruwe gegevens over de productie om schattingen te maken van het nominale BBP, oftewel het BBP in lopende dollars. Vervolgens worden deze gegevens gecorrigeerd voor inflatie om tot het reële BBP te komen. Maar BEA gebruikt de cijfers van het nominale BBP ook om de “inkomstenkant” van het BBP in de dubbele boekhouding te produceren. Voor elke dollar BBP is er een dollar inkomen. De inkomenscijfers geven ons informatie over de algemene tendensen in het inkomen van ondernemingen en particulieren. Andere agentschappen en particuliere bronnen melden stukjes en beetjes van de inkomensgegevens, maar de inkomensgegevens in verband met het BBP leveren een uitgebreide en consistente reeks inkomenscijfers voor de Verenigde Staten op. Deze gegevens kunnen worden gebruikt om belangrijke en controversiële kwesties aan te pakken, zoals het niveau en de groei van het besteedbaar inkomen per hoofd van de bevolking, het rendement van investeringen en het niveau van besparingen….
Reële vs. nominale rente: Rentevoeten, door Burton G. Malkiel. Concise Encyclopedia of Economics
De bereidheid van mensen om geld te lenen hangt deels af van het inflatiepercentage. Als de prijzen naar verwachting stabiel zullen blijven, leen ik misschien graag geld voor een jaar tegen 4 procent omdat ik verwacht aan het eind van het jaar 4 procent meer koopkracht te hebben. Maar stel dat de inflatie naar verwachting 10 procent zal bedragen. Dan zal ik, als alle andere dingen gelijk zijn, aandringen op een rentevoet van 14 procent, waarvan tien procentpunten mij compenseren voor de inflatie. De econoom Irving Fisher wees bijna een eeuw geleden al op dit feit en maakte een duidelijk onderscheid tussen de reële rente (4 procent in bovenstaand voorbeeld) en de nominale rente (14 procent in bovenstaand voorbeeld), die gelijk is aan de reële rente plus het verwachte inflatiepercentage.
In het nieuws en voorbeelden
Hoeveel dagen werken tot u uw belastingen hebt betaald? Dag van de belastingvrijheid. TaxFoundation.org
De Dag van de Belastingvrijheid valt dit jaar op 12 april, de 102e dag van 2011. Dat betekent dat Amerikanen ruim drie maanden van het jaar zullen werken, van 1 januari tot 12 april, voordat ze genoeg geld hebben verdiend om de belastingverplichtingen van dit jaar op federaal, staats- en lokaal niveau te betalen.
Interest, door Paul Heyne. Concise Encyclopedia of Economics
De reële rente op geldleningen is het vermelde (of nominale) tarief minus het verwachte inflatiepercentage. In landen waar de hoeveelheid beschikbaar geld snel toeneemt, zullen de rentetarieven zeer hoog zijn. Maar dit zullen geen hoge reële rentetarieven zijn. In plaats daarvan zullen het hoge nominale rentetarieven zijn. Als de verwachte inflatie bijvoorbeeld 10 procent is en de reële rentevoet 5 procent, dan is de nominale rentevoet 15 procent. Maar iemand die een jaar lang geld uitleent tegen 15 procent, zal aan het eind van het jaar niet worden terugbetaald met 15 procent meer middelen. Integendeel, de uitlener krijgt 15 procent meer geld terug en kan dat geld gebruiken om slechts 5 procent meer middelen te kopen. …
Een beetje geschiedenis: Primaire bronnen en referenties
Irving Fisher, uit de Concise Encyclopedia of Economics
Fisher was ook de eerste econoom die een duidelijk onderscheid maakte tussen reële en nominale rentetarieven. Hij wees erop dat de reële rentevoet gelijk is aan de nominale rentevoet (de rentevoet die wij waarnemen) min het verwachte inflatiepercentage. Als de nominale rente bijvoorbeeld 12 procent is, maar men verwacht een inflatie van 7 procent, dan is de reële rente slechts 5 procent. Nogmaals, dit is nog steeds het basisbegrip van moderne economen….
Vroegere inzichten in nominale versus reële/relatieve prijsveranderingen op goud- en zilvermarkten. Hoofdstuk 5. English Currency Controversies, 1825-1865, door Jacob Viner, uit Studies in the Theory of International Trade
In Hume’s account spelen veranderingen in prijsniveaus dus de overheersende rol in het tot stand brengen van de noodzakelijke aanpassing van handelsbalansen, en worden zij alleen bijgestaan door schommelingen in wisselkoersen, die als een factor van ondergeschikt belang worden beschouwd. De laatste jaren hebben een aantal schrijvers, met name Ohlin, betoogd dat een dergelijke benadering een belangrijke evenwichtsfactor buiten beschouwing laat. Deze schrijvers benadrukken dat een groot deel, of zelfs alle, van de evenwichtsversterkende activiteit die gewoonlijk aan relatieve prijsveranderingen wordt toegeschreven, in werkelijkheid wordt uitgeoefend door de rechtstreekse effecten op de handelsbalansen van de relatieve verschuiving, zoals tussen de twee regio’s, van de bedragen van de betalingsmiddelen of van de geldinkomsten; dat, wanneer zich verstoringen van de internationale evenwichten voordoen, het herstel van het evenwicht zal of kan plaatsvinden zonder relatieve prijsveranderingen of slechts vergezeld van geringe relatieve prijsveranderingen; en dat dergelijke veranderingen, indien zij zich voordoen, niet van het type zullen zijn, of waarschijnlijk niet zullen zijn, of noodzakelijkerwijs niet behoeven te zijn – welke van deze veronderstellingen het feit wordt geacht te zijn, wordt niet altijd duidelijk gemaakt – van het type dat wordt gepostuleerd in de latere klassieke leer, zoals uiteengezet door J. S. Mill of Taussig. S. Mill of Taussig. Hoewel geen van deze schrijvers zijn doctrine schijnt te hebben toegepast op een monetaire storing zoals door Hume gepostuleerd, waar de behoefte aan ten minste tijdelijke prijsveranderingen van de een of andere soort het duidelijkst zou lijken, mag niettemin worden aangenomen dat zij Hume’s analyse van het mechanisme ontoereikend zouden achten zelfs wanneer deze tot dergelijke gevallen wordt beperkt….