Erica, destijds een eerstejaars studente, was een van de weinigen die niet verbaasd waren toen de ouders van haar beste vriendin, Marcy en Jim Blume (achternamen zijn veranderd), aankondigden dat ze gingen scheiden.
“Ze slapen al jaren niet meer in dezelfde slaapkamer,” vertelde Erica haar moeder – iets wat ze wist van een decennium van logeerpartijtjes bij haar vriendin thuis.
Marcy en Jim behoren tot een groeiend aantal langgetrouwde stellen die besluiten uit elkaar te gaan, maar wel bij elkaar blijven wonen. Er zijn een aantal redenen waarom mensen dit doen: Een van beiden kan niet in zijn eigen levensonderhoud voorzien, de scheiding zelf kan te duur zijn, of men is er emotioneel nog niet aan toe om formeel en definitief uit elkaar te gaan.
Terwijl sommigen proberen de regeling onder de pet te houden, zijn er genoeg anderen die er recht voor zijn raap over zijn. Op het werk, in de sportschool en op de country club vertellen mannen en vrouwen dat ze weliswaar emotioneel in Splitsville verblijven, maar fysiek nog steeds onder hetzelfde dak wonen.
Het fenomeen “gescheiden maar samen” is een nieuw soort normaal, vooral voor paren van boven de 50. Vaak zijn ze 20 jaar of langer getrouwd en bezitten ze samen een huis en andere waardevolle bezittingen, zegt Tina B. Tessina, psychotherapeute in Zuid-Californië en auteur van 13 boeken over relaties, waaronder Money, Sex and Kids: Stop Fighting About the Three Things That Can Ruin Your Marriage.
Of stellen nu bij elkaar blijven omdat ze (bewust of onbewust) wachten op een verzoening, of omdat ze het gevoel hebben dat ze het zich niet kunnen veroorloven om hun levensstijl alleen te handhaven, ze moeten rekening houden met een paar belangrijke zaken.
In veel staten moet een stel een bepaalde periode (vaak een jaar) fysiek uit elkaar leven voordat ze een echtscheidingsprocedure kunnen beginnen. In feite schoppen ze dus gewoon tegen de pot op. En soms kan bij elkaar blijven mensen zelfs geld kosten. Totdat een gerechtelijke procedure is begonnen, is elke partner aansprakelijk voor de schulden van de ander – zowel de schulden uit het verleden als de nieuwe. In extreme gevallen kan de ene persoon de gezamenlijke bankrekeningen leeghalen of het gedeelde eigendom op zijn of haar eigen naam zetten.
Gezien de piek in echtscheidingen na de leeftijd van 50 en de grimmige economische realiteit voor veel van deze mensen, moeten potentiële samenwonenden de voor- en nadelen van de regeling tegen elkaar afwegen. Als onder één dak blijven de meest aanvaardbare oplossing lijkt te zijn als scheiden niet haalbaar is, althans op de korte termijn, dan is het essentieel dat het stel een aantal basisregels opstelt zodat het samenwonen geen nachtmerrie wordt.
(MORE: Hoe vertel je je volwassen kinderen dat je gaat scheiden)
De banden die binden?
Volgens Tessina is geld het meest voorkomende wat mensen bij elkaar houdt – of beter gezegd, het gebrek daaraan. Een voorbeeld: De pensioenen en spaartegoeden die een gepensioneerd echtpaar zou moeten onderhouden, zijn niet toereikend voor twee afzonderlijke huishoudens met dezelfde levensstandaard. Andere mogelijkheden: college-uitgaven, schulden of simpelweg het onvermogen om alleen rond te komen.
De angst om haar huis te verliezen was Marcy Blume’s drijfveer. “Het klinkt gek, maar ik wist dat als Jim en ik echt zouden scheiden, ik nooit meer zo’n mooie keuken zou hebben, tenzij ik de lotto zou winnen,” vertrouwt ze me toe. “Ik was er niet klaar voor om dat op te geven.”
De nieuwe economische realiteit die een scheiding met zich meebrengt, gaat verder dan het hebben van een comfortabel huis. Als je een huwelijk beëindigt, heb je niet langer twee loonstrookjes – of twee volledige uitkeringen – die binnenkomen. In twee huizen wonen betekent ook twee keer de energierekening betalen en gescheiden mensen betalen vaak meer belasting. In veel staten worden alle bezittingen in een langdurig huwelijk – spaar- en beleggingsrekeningen, eerste (en tweede) huis, boten, waardevolle sieraden, bedrijven – verdeeld (vaak in tweeën) en moet de ene partner de andere mogelijk alimentatie betalen. En als er thuiswonende kinderen zijn, kan de last voor de hoofdvoogd alleen al ondraaglijk zijn.
En dan zijn er nog de vreemde kwesties waar je niet aan denkt tot ze zich aandienen. “Iets wat ons echt dwarszat, was wat te doen met de begraafplaatsen,” zegt Britt Danforth, die bijna twee jaar bleef samenwonen met haar vervreemde echtgenoot nadat hun emotionele band en seksuele leven eindigde.
Britt en haar voormalige echtgenoot, Peter, hadden twee van de laatst overgebleven begraafplaatsen gekocht op het kerkhof achter de historische Congregational kerk in het kleine stadje in New England waar ze beiden waren opgegroeid – en waar leden van hun families al meer dan 200 jaar waren begraven. Ze wilden niet langer naast elkaar begraven worden, maar geen van beiden wilde het aangrenzende perceel aan de ander verkopen.
“Uiteindelijk hebben we het verkocht aan iemand anders in het stadje, kregen een goede prijs en verdeelden het geld eerlijk,” zegt ze. “Maar zolang we die hindernis niet genomen hadden, wilde geen van ons het huis verlaten.”
(MORE: For the Sake of the Kids)
Separated but still Parents
Sommige vervreemde babyboomers blijven samenwonen “voor de kinderen,” zelfs nadat ze het nest uit zijn gevlogen. “We wilden dat de kinderen het gevoel hadden dat ze met Kerstmis naar huis konden komen,” zegt Ian Kent, wiens drie kinderen van in de twintig carrière maken in Los Angeles, een half continent verwijderd van hun ouderlijk huis in de voorsteden van Chicago. Ian en zijn ex-vrouw Karen bleven nog twee jaar in hun ruime huis wonen nadat ze besloten te scheiden.
Nu ze hertrouwd zijn, zegt Ian dat de regeling over het algemeen een succes was. “Het kostte Karen tijd om haar carrière als pr-man weer op de rails te krijgen, zodat we ons allebei een huis konden veroorloven waar we van hielden,” zegt hij. “We moesten ook wennen aan het idee dat, ook al was ons huwelijk mislukt en leefden we niet langer de droom van de voorsteden, we niet gefaald hadden als mensen en we niet gefaald hadden voor onze kinderen.”
De verborgen kosten
Hoewel veel “gescheiden” koppels besluiten bij elkaar te blijven omdat ze denken geld te besparen, is de realiteit soms precies het tegenovergestelde, zegt Nicole Sodoma, een familierechtadvocaat met een licentie in North Carolina en Washington. “In veel staten moeten echtparen een bepaalde tijd apart wonen – in North Carolina bijvoorbeeld een jaar en een dag – voordat de echtscheiding doorgang kan vinden,” zegt Sodoma.
In staten die een fysieke scheiding vereisen voordat een juridische scheiding wordt uitgewerkt, duurt het noodzakelijkerwijs langer voordat huwelijken worden ontbonden. En hoe langer mensen wettelijk getrouwd zijn, hoe langer ze moeten wachten op de verdeling van hun bezittingen door een gerechtelijke instantie – en dat ze opdraaien voor de schulden van de ander.
(MORE: Divorce After 50 Calls for Special Money Strategies)
Lauren Black, die scheidde van haar man van 27 jaar nadat ze ontdekte dat hij het grootste deel van hun huwelijk achter haar rug om prostituees had gezien, geloofde niet dat de man van wie ze al sinds de middelbare school hield – de vader van haar kinderen – nog meer kwaad kon doen. Dus toen hij smeekte om in hun kelderappartement te mogen wonen nadat ze hem eruit had geschopt, stemde ze toe.
Maar dat bleek een grote vergissing. “Op een dag kwam ik eerder thuis van mijn werk omdat ik me niet lekker voelde,” zegt Lauren. “En daar stond mijn ex, de sleutel van ons kluisje in zijn zak te steken waarin we de akte van het huis en de autotitels bewaarden. Ik heb meteen de politie gebeld.”
Lauren’s dramatische geval illustreert hoe een dreigende scheiding het slechtste in mensen naar boven kan brengen. Daarom raadt Sodoma mensen die ervoor kiezen om voor de scheiding samen te wonen aan om “een goede advocaat in de arm te nemen die hen – zo snel mogelijk – over hun mogelijkheden informeert.”
Zes regels voor niet-samenwonende paren
Samenwonen terwijl je van plan bent om te scheiden moet een tijdelijke situatie zijn, zegt Tessina. Ze raadt koppels sterk aan deze richtlijnen te volgen totdat de scheiding fysiek en juridisch wordt.
- Stel fysieke grenzen vast en respecteer ze. Aparte slaapkamers is een must – en idealiter aparte badkamers. Geef elkaar zo veel mogelijk privé-ruimte. Een woordje van wijsheid: Wijs jezelf planken toe in de koelkast en de voorraadkast. En probeer te vermijden dat jullie samen tijd doorbrengen in dezelfde kamers. Dus niet koken voor de ander, niet samen eten of tv-kijken, enzovoort.
- Maak een financiële afspraak. Scheidende paren moeten elke dollar die ze uitgeven bijhouden om te zorgen voor een meer billijke verdeling van onroerend goed wanneer advocaten beginnen met het evalueren van activa. De persoon die bijvoorbeeld een dakreparatie heeft betaald, moet krediet krijgen bij het verdelen van de waarde van het huis. Wijze raad: De financiën van het huishouden mogen niet het werk zijn van slechts één ex-partner. Beiden moeten volledige toegang hebben tot alle gedeelde financiële rekeningen en dossiers met betrekking tot gezamenlijk eigendom, schulden en inkomende rekeningen totdat een advocaat een overeenkomst heeft uitgewerkt.
- Verdeel verantwoordelijkheden. Wees duidelijk over wie wat doet. Gebruik een schema om huishoudelijke taken aan te geven, vergelijkbaar met de schema’s die worden gebruikt door kamergenoten op de universiteit en leraren op de basisschool. Een woordje van wijsheid: Als je je financiën uit elkaar haalt, gooi dan de gezamenlijke rekening weg. Wissel rekeningen af volgens uw afspraken. Houd een goede administratie bij. En draag het beheer van gezamenlijke spaarrekeningen en andere activa zo snel mogelijk over aan een advocaat.
- Slaap niet samen. Tessina waarschuwt dat als een vervreemd stel seks heeft, een van de partners de daad kan verwarren met een ouverture van verzoening. Zelfs platonisch slapen in hetzelfde bed kan grenzen doen vervagen. Een woordje voor de wijze: Tessina zegt dat als je denkt dat er hoop is op een verzoening, maak het dan niet ingewikkelder met seks. Geef jezelf voldoende tijd en ruimte om te zien of jullie er samen uit kunnen komen. Dan kun je de romantiek weer aanwakkeren.
- Maak huisregels. Is het OK om te daten? Hoe zit het met het meebrengen van een date naar huis? Koppels moeten bespreken hoe ze van plan zijn met dit soort situaties om te gaan voordat ze zich voordoen. Woord aan de wijze: Spreek af om na een paar weken of maanden opnieuw te onderhandelen. Iets wat in het begin van een “apart maar samen” relatie goed voelt, kan vervelend of pijnlijk blijken te zijn.
- Trek de sociale lijnen. Praat ook voordat situaties zich voordoen over de vraag of je je nog steeds op je gemak voelt om samen evenementen bij te wonen, wat er zal gebeuren tijdens familievakanties, en wat je van plan bent om je vrienden en collega’s te vertellen. Een woordje van wijsheid: Ja, mensen zullen achter je rug om praten als je bekend maakt dat je van plan bent om voor de scheiding samen te gaan wonen. Als je open kaart speelt met vrienden en familie, hoef je geen smoesjes te verzinnen, leugens te vertellen of iemand van streek te maken die jou of je aanstaande ex met een date ziet, zegt Tessina.
Het belangrijkste is dat mensen die van plan zijn om in hetzelfde huis te blijven terwijl ze hun huwelijk ontbinden, duidelijk moeten zijn over hun motieven. “Een grote reden waarom mensen scheiden is het falen om te communiceren, en helaas vereisen regelingen zoals deze veel communicatie om te werken,” merkt Tessina op. In de echtelijke woning blijven kan op korte termijn een oplossing zijn voor de hoge kosten van een scheiding, maar op lange termijn kan het een emotionele tol eisen die door geen enkele juridische overeenkomst kan worden opgelost.