Speekselklierstenen, ook wel sialolieten genoemd, zijn afzettingen van mineralen in de kanalen, of buizen, die de speekselklieren draineren. Wanneer de kanalen geheel of gedeeltelijk door deze kleine calciumrijke steentjes worden geblokkeerd, ontstaat er speekselophoping die pijn en zwelling kan veroorzaken.
Terwijl het bij oudere volwassenen vaker voorkomt, kunnen steentjes bij kinderen leiden tot een pijnlijke infectie van een speekselklier. De infectie, sialadenitis genoemd, kan worden veroorzaakt door stafylokokken of streptokokken. Sialadenitis kan ook optreden bij baby’s tijdens de eerste paar weken van hun leven.
De precieze oorzaak van speekselklierstenen is onbekend, maar ze kunnen verband houden met:
- Dehydratie, waardoor het speeksel dikker wordt
- Een verminderde voedselinname, waardoor de vraag naar speeksel daalt
- Medicijnen die de speekselproductie verminderen, waaronder bepaalde antihistaminica, bloeddrukmedicijnen en psychiatrische medicijnen
Speekselkanaalstenen zijn een van de meest voorkomende speekselklieraandoeningen. Speekselklierstenen doen zich meestal voor in de ondermandibulaire klieren, die zich onder de kaak bevinden en leeglopen achter de onderste voortanden. Ze kunnen ook de oorspeekselklieren aantasten, die zich in het bovenste deel van beide wangen bevinden, dicht bij de oren. Het kanaaltje van elke oorspeekselklier komt uit aan de binnenkant van de wang, vlakbij de bovenste achtertanden. Minder vaak komen ze voor in de sublinguale klieren, die onder de tong liggen en speeksel afgeven op de mondbodem.
Andere veel voorkomende speekselklieraandoeningen zijn ranula’s en speekselkliertumoren.