Ik ben er vrij zeker van dat bijna iedereen Harry Potter heeft gelezen, maar als je dat niet hebt gedaan moet je waarschijnlijk stoppen met lezen. De boeken zijn gewoon te goed om te verpesten! Zelfs als je de films hebt gezien – stop nu voor ik het einde verklap. Ik maak geen grapje.
***
Voor degenen die de boeken hebben gelezen, kunnen we het er waarschijnlijk allemaal over eens zijn dat Severus Snape vanaf het allereerste begin een spilfiguur in de Harry Potter-serie is geweest. Echter, zelfs vanaf het begin, was er altijd een gevoel van mysterie rond Sneep. Vroeg in de serie, J.K. Rowling maakte hem op een manier die ertoe leidde dat lezers direct een hekel aan Snape kregen en hem wantrouwden – door hem af te schilderen als donker, vettig, en koud. Snape heeft een openlijke hekel aan Harry en zijn vrienden vanaf het allereerste begin, waardoor Harry al vroeg in de eerste roman vraagtekens zet bij Snape’s loyaliteit. Dit wantrouwen blijft een thema in de romans tot het einde toe.
In het allereerste boek lijkt het erop dat Snape Harry probeert te vermoorden, maar later wordt onthuld dat Snape had geprobeerd Harry te redden. Maar waarom? Waarom zou Sneep de jongen proberen te redden die hij zo openlijk verafschuwt. Snape wordt de bliksemafleider voor al Harry’s verdenkingen in de volgende drie boeken. Elke keer als er iets mis gaat, lijkt Sneep er een hand in te hebben. Perkamentus zegt echter keer op keer dat hij Snape impliciet vertrouwt. Snape’s afschuwelijke gedrag jegens Harry maakt het hem onmogelijk te begrijpen hoe Perkamentus Snape zou kunnen vertrouwen. Afgezien van Voldemort was Sneep het schijnbaar kwaadaardige contrast met Harry. Hij was een bullebak, hatelijk en soms gewoon ronduit gemeen.
We leren allerlei nare dingen over Snape. Snape en Harry’s vader waren vijanden op school. Sneep was een Dooddoener. Sneep is de Halfbloed Prins die de gewoonte had nare spreuken in zijn toverdrankboek te schrijven. Snape is degene die de profetie doorgaf aan Voldemort die uiteindelijk zou leiden tot de dood van Harry’s beide ouders. Maar het mysterie blijft, want er zijn lichtpuntjes die erop wijzen dat Snape misschien toch loyaal is aan de Orde van de Fazant.
En dan doet Snape het ondenkbare: Hij doodt Albus Perkamentus. Op dit punt lijkt het vrij overtuigend dat Snape een schurk is met nul heroïsch potentieel.
Hoewel in het laatste boek presenteert J.K. Rowling wat misschien wel de grootste wending in de serie is. In Snape’s sterfmomenten, verandert onze hele perceptie van hem. De eerste belangrijke onthulling: Sneep heeft Perkamentus niet vermoord. Perkamentus had Sneep om twee redenen gevraagd hem te doden. Ten eerste had Perkamentus minder dan een jaar te leven als gevolg van een van Voldemorts vloeken. Ten tweede wilde Perkamentus niet dat Malfoy moest leven met de dood op zijn geweten – Perkamentus wilde dat Sneep Malfoy zou beschermen door in Malfoy’s plaats op te treden. Deze openbaring maakt duidelijk dat Sneeps loyaliteit bij de Orde en de ‘goede’ kant ligt, maar wat moeten we nu van hem denken? Dit verheft hem geenszins tot €˜held’ status.
Maar dit was niet de enige onthulling die gedaan werd in de momenten vlak voor zijn dood. J.K. Rowling had nog een troef achter de hand. Sneep was al zijn hele leven verliefd op Lily Evans Potter. Dit zorgt ervoor dat we al Snape’s daden uit het verleden opnieuw moeten evalueren in dit nieuwe licht. Snape’s haat tegen Harry kan een misplaatste zelfhaat zijn geweest. Harry was de fysieke belichaming van Sneeps fout in het verleden, die leidde tot de dood van de vrouw van wie hij altijd had gehouden. Er wordt ook onthuld dat dit de reden is dat Snape Harry gedurende de hele serie in veiligheid had gehouden, ook al waren zijn acties meestal achter de schermen. De hints waren zorgvuldig uitgezet gedurende de serie, maar nooit bij elkaar gebracht tot dit cruciale moment. Snape’s liefde voor Lily is wat hem ertoe bracht om van kant te wisselen en zijn leven keer op keer te riskeren om Harry te helpen zegevieren over Voldemort.
Snape is ongetwijfeld een van Rowling’s meest complexe personages, iets wat Rowling heeft toegegeven in meerdere interviews. Maar waren zijn motivaties egoïstisch of onbaatzuchtig?
Dit roept nu de belangrijke vraag op – Verdient Severus Snape de titel van held? Hij toonde onbetwistbare moed en loyaliteit aan het goede en het is aanvechtbaar dat zijn bijdragen direct verantwoordelijk zijn voor Harry’s triomf over Voldemort. Kunnen we zijn gebreken en vroegere daden over het hoofd zien in het licht van deze openbaring? Was het genoeg om zichzelf te verlossen tot het punt van heldendom?
Zowel Harry Potter als Albus Perkamentus vonden van wel, en uiteindelijk is dat voor mij meer dan genoeg om hem de titel te gunnen. Maar de discussie onder de lezers woedt nog steeds: heeft Sneep de verlossing gevonden en is hij als held gestorven, of zal hij voor altijd een schurk blijven?
Hieronder staat een volledig niet-educatieve, maar toch enigszins onderhoudende weergave van Sneeps verhaal in rapvorm. Als je eenmaal over de ietwat chipmunk-achtige stem heen bent, is het eigenlijk best grappig. Lees zeker de tekst!