Sommige vormen van leverkanker kunnen worden opgespoord door mensen te testen die een verhoogd risico lopen en geen symptomen hebben (screening), maar de meeste vormen van leverkanker worden gevonden omdat ze symptomen veroorzaken. Als u mogelijke tekenen of symptomen van leverkanker hebt, ga dan naar uw arts, die u zal onderzoeken en eventueel enkele tests zal bestellen.
Medische voorgeschiedenis en lichamelijk onderzoek
Uw arts zal naar uw medische voorgeschiedenis vragen om meer te weten te komen over uw symptomen en mogelijke risicofactoren. Uw arts onderzoekt u ook op tekenen van leverkanker en andere gezondheidsproblemen, waarbij hij waarschijnlijk speciale aandacht besteedt aan uw buik en uw huid en oogwit controleert op geelzucht.
Als de symptomen en/of de resultaten van het lichamelijk onderzoek erop wijzen dat u leverkanker zou kunnen hebben, worden waarschijnlijk nog meer onderzoeken gedaan. Hierbij kan het gaan om beeldvormend onderzoek, laboratoriumonderzoek en/of biopsieën van leverweefsel.
Beeldvormend onderzoek
Beeldend onderzoek maakt gebruik van röntgenstralen, magnetische velden of geluidsgolven om foto’s van de binnenkant van uw lichaam te maken. Beeldvormend onderzoek kan om een aantal redenen worden gedaan, zowel voor als na de diagnose leverkanker, waaronder:
- Om verdachte gebieden te vinden die kanker zouden kunnen zijn
- Om een arts te helpen een biopsienaald in een verdacht gebied te leiden om een monster te nemen
- Om te weten te komen hoe ver de kanker zou kunnen zijn uitgezaaid
- Om te helpen bepaalde behandelingen in de lever
- Om te helpen bepalen of de behandeling werkt
- Om te zoeken naar mogelijke tekenen dat de kanker na de behandeling terugkomt
Ultrasound
Ultrasound is vaak het eerste onderzoek dat wordt gebruikt om de lever te bekijken. Hierbij worden geluidsgolven gebruikt om een beeld op een computerscherm te maken. Deze test kan tumoren aantonen die in de lever groeien, die vervolgens zo nodig op kanker kunnen worden onderzocht.
Computed tomography (CT)
De CT-scan is een röntgenonderzoek dat gedetailleerde beelden van uw lichaam maakt. Een CT-scan van de buik kan helpen bij het vinden van vele soorten levertumoren. Het kan specifieke informatie geven over de grootte, vorm en plaats van tumoren in de lever of elders in de buik, evenals over de nabijgelegen bloedvaten. CT-scans kunnen ook worden gebruikt om een biopsienaald precies in een vermoedelijke tumor te leiden (dit wordt een CT-geleide naaldbiopsie genoemd). Als wordt vastgesteld dat u leverkanker hebt, kan ook een CT-scan van uw borstkas worden gemaakt om te kijken of de kanker mogelijk is uitgezaaid naar de longen.
Magnetic resonance imaging (MRI)
Net als CT-scans geven MRI-scans gedetailleerde beelden van zachte weefsels in het lichaam. Maar bij MRI-scans worden radiogolven en sterke magneten gebruikt in plaats van röntgenstralen. MRI-scans kunnen zeer nuttig zijn bij het bekijken van levertumoren. Soms kan een goedaardige tumor worden onderscheiden van een kwaadaardige tumor. Ook kunnen bloedvaten in en rond de lever worden bekeken om eventuele verstoppingen te zien, en kan worden aangetoond of leverkanker is uitgezaaid naar andere delen van het lichaam.
Angiografie
Een angiogram is een röntgenonderzoek waarbij de bloedvaten worden bekeken. Er wordt contrastmiddel, of kleurstof, in een slagader gespoten om de bloedvaten af te tekenen terwijl röntgenfoto’s worden gemaakt.
Angiografie kan worden gebruikt om de slagaders te laten zien die de leverkanker van bloed voorzien, wat artsen kan helpen beslissen of de kanker kan worden verwijderd en bij het plannen van de operatie. Ook kunnen bepaalde niet-chirurgische behandelingen, zoals embolisatie (zie embolisatie bij leverkanker), worden gestuurd.
Angiografie kan ongemakkelijk zijn omdat een kleine katheter (een flexibele holle buis) in de slagader naar de lever moet worden gebracht om de kleurstof in te spuiten. Meestal wordt de katheter in een slagader in uw lies ingebracht en vervolgens omhoog geschoven naar de leverslagader. U moet heel stil blijven liggen terwijl de katheter op zijn plaats zit. Vaak wordt een plaatselijk verdovingsmiddel gebruikt om het gebied te verdoven voordat de katheter wordt ingebracht. Daarna wordt de kleurstof snel ingespoten om alle vaten af te tekenen terwijl de röntgenfoto’s worden gemaakt.
Angiografie kan ook worden gedaan met een CT-scanner (CT-angiografie) of een MRI-scanner (MR-angiografie). Deze technieken worden vaak gebruikt in plaats van röntgenangiografie, omdat ze informatie kunnen geven over de bloedvaten in de lever zonder dat er een katheter in de lies nodig is. U hebt wel een infuus in uw arm nodig om tijdens het onderzoek contrastvloeistof in het bloed te kunnen spuiten.
Botscan
Een botscan kan helpen bij het opsporen van kanker die is uitgezaaid (metastasering) naar de botten. Artsen bestellen dit onderzoek meestal niet voor mensen met leverkanker, tenzij u symptomen heeft zoals pijn in de botten, of als er een kans is dat u in aanmerking komt voor een levertransplantatie om uw kanker te behandelen.
Andere onderzoeken en procedures
Er kunnen nog andere onderzoeken worden gedaan als uw arts denkt dat u misschien leverkanker hebt, maar de beeldvormende resultaten niet zeker zijn.
Biopsie
Een biopsie is het wegnemen van een stukje weefsel om te kijken of het kanker is. Soms is de enige manier om zeker te weten of er sprake is van leverkanker, het nemen van een biopsie en deze in het pathologielab bekijken. In sommige gevallen kunnen artsen er echter vrij zeker van zijn dat iemand leverkanker heeft op basis van de resultaten van beeldvormende tests zoals CT- en MRI-scans. In deze gevallen is een biopsie wellicht niet nodig.
Dokters zijn vaak bezorgd dat het steken van een naald in de tumor of het op andere wijze verstoren van de tumor zonder deze volledig te verwijderen, ertoe kan bijdragen dat kankercellen zich langs het pad van de naald verspreiden. Dit is een belangrijk punt van zorg als een operatie of levertransplantatie een optie zou kunnen zijn om de kanker te genezen, omdat iedere uitzaaiing van de kanker ertoe kan leiden dat de persoon niet in aanmerking komt voor een transplantatie. Daarom raden sommige deskundigen aan dat patiënten die voor een transplantatie in aanmerking zouden kunnen komen, alleen een biopsie laten uitvoeren in het centrum waar de transplantatie zal worden uitgevoerd.
Als een biopsie nodig is, kan deze op verschillende manieren worden uitgevoerd.
Naaldbiopsie: een holle naald wordt door de huid in de buik tot in de lever gebracht. De huid wordt eerst verdoofd met plaatselijke verdoving voordat de naald wordt geplaatst. Dit type biopsie wordt meestal uitgevoerd met behulp van een echografie of CT-scan om de naald te geleiden.
Laparoscopische biopsie: Biopsiemonsters kunnen ook tijdens een laparoscopie worden genomen. Hierbij kan de arts het oppervlak van de lever bekijken en monsters nemen van abnormaal uitziende gebieden.
chirurgische biopsie: een incisiebiopsie (waarbij een stukje van de tumor wordt weggenomen) of een excisiebiopsie (waarbij de hele tumor en wat omliggend normaal leverweefsel wordt weggenomen) kan met een operatie worden gedaan.
Voor meer informatie over biopsieën en hoe ze worden getest, zie Biopsie- en cytologiemonsters op kanker testen.
Labonderzoeken
Uw arts kan om een aantal redenen opdracht geven tot laboratoriumonderzoek:
- om de diagnose leverkanker te helpen stellen
- om te helpen vaststellen wat de oorzaak van uw leverkanker kan zijn
- om te weten te komen hoe goed uw lever werkt, wat van invloed kan zijn op de behandelingen die u kunt krijgen
- om een idee te krijgen van uw algemene gezondheid en hoe goed uw andere organen werken, wat ook van invloed kan zijn op de behandelingen die u kunt krijgen
- Om te zien hoe goed de behandeling werkt
- Om tekenen te vinden dat de kanker na de behandeling is teruggekomen
Alpha-fetoproteïne bloed (AFP) test
AFP is een eiwit dat in hoge concentraties kan worden aangetroffen bij volwassenen met een leverziekte, leverkanker, die zwanger zijn, of andere vormen van kanker.
Als AFP-niveaus erg hoog zijn bij iemand met een levertumor, kan dat een teken zijn dat er sprake is van leverkanker. Maar leverkanker is niet de enige reden voor hoge AFP-niveaus. Veel patiënten met beginnende leverkanker hebben normale AFP-niveaus, dus hoge AFP-niveaus zijn niet erg nuttig om te bepalen of een levermassa kanker zou kunnen zijn.
Deze test is soms echter wel nuttig bij mensen bij wie al leverkanker is vastgesteld. Het AFP-niveau kan helpen bij het bepalen van de behandelingsopties. Tijdens de behandeling kan de test worden gebruikt om een idee te krijgen van hoe goed de behandeling werkt, aangezien het AFP-gehalte zou moeten dalen als de behandeling effectief is. De test kan ook worden gebruikt na de behandeling, om te zoeken naar mogelijke tekenen dat de kanker is teruggekomen (recidief).
Andere bloedonderzoeken
Tests op virale hepatitis: Uw arts kan opdracht geven tot bloedonderzoek om te controleren op hepatitis B en C.
Leverfunctietests (LFT’s): Omdat leverkanker zich vaak ontwikkelt in levers die al beschadigd zijn door hepatitis en/of levercirrose, moeten artsen de conditie van uw lever kennen voordat ze met uw behandeling beginnen. Als het deel van uw lever dat niet door de kanker is aangetast, niet goed werkt, kunt u misschien niet worden geopereerd om de kanker te genezen, omdat dan een groot deel van uw lever moet worden verwijderd. Ook andere behandelingsopties, zoals bepaalde gerichte therapieën of chemotherapie, zijn mogelijk geen goede keuze als uw lever niet goed werkt.
Bloedstollingstests: De lever maakt ook eiwitten die helpen bij de bloedstolling als u bloedt. Een beschadigde lever maakt mogelijk niet genoeg van deze stollingsfactoren aan, waardoor het risico op bloedingen kan toenemen. Uw arts kan bloedonderzoeken bestellen om dit risico te meten.
Nierfunctietests: Tests van het bloedureumstikstofgehalte (BUN) en het creatinineniveau worden vaak gedaan om te beoordelen hoe goed uw nieren werken.
Volledig bloedbeeld (CBC): Deze test meet het gehalte aan rode bloedcellen (die zuurstof door uw lichaam vervoeren), witte bloedcellen (die infecties bestrijden) en bloedplaatjes (die helpen bij de bloedstolling). Het geeft een idee van hoe goed het beenmerg (waar nieuwe bloedcellen worden aangemaakt) functioneert.
Bloedchemie- en andere tests: Bloedchemieonderzoek controleert het gehalte van een aantal stoffen in het bloed, waarvan sommige door leverkanker kunnen worden beïnvloed. Leverkanker kan bijvoorbeeld het calciumgehalte in het bloed verhogen, terwijl het glucosegehalte in het bloed kan dalen. Leverkanker kan soms ook het cholesterolgehalte verhogen, dus dit kan ook worden gecontroleerd.
Voor meer informatie over tests, zie Onderzoeken en tests bij kanker.