Passerina ciris
De Painted Bunting, misschien wel de kleurrijkste vogel van Noord-Amerika, wordt momenteel door de American Ornithologists’ Union (1998) als één enkele soort erkend. Recent onderzoek, samengevat door Lowther et al. (1999), wijst uit dat het blijkbaar gaat om twee soorten, de Oostelijke Geverfde Gors (P. ciris), die broedt langs de zuidoostelijke Atlantische kust en de Westelijke Geverfde Gors (P. pallidior), die broedt in het zuid-centrum van de Verenigde Staten en het noordoosten van Mexico. De twee vormen hebben verschillende broed- en overwinteringsgebieden en rui- en migratiestrategieën (Thompson 1991).
DISTRIBUTIE. Tijdens het veldwerk in het kader van het TBBA-project in 1987-1992 vonden atlasers concentraties van broedgevallen in alle regio’s van Texas behalve de High Plains en Trans-Pecos (zie Lockwood en Freeman voor een kaart van de regio’s).
De kaart hieronder is vergelijkbaar met de kaart die is afgeleid van 168 Breeding Bird Survey (BBS) routes in Texas. De BBS kaart geeft een relatieve abundantie aan van 10-30 gorzen per route per jaar voor alle regio’s van de staat, behalve de Pineywods, Rolling Plains en Trans-Pecos waar de relatieve abundanties veel lager waren. Een BBS route op het Edwards Plateau en een op de Coastal Sand Plain hadden de twee hoogste relatieve abundanties van alle routes in de Verenigde Staten met respectievelijk 39 en 36 gorzen (Price et al. 1995, Sauer et al. 2005).
De BBS kaart laat ook zien dat Texas en Oklahoma, met 72 routes waarop Painted Buntings werden waargenomen, de enige staten zijn met relatieve abundanties zo hoog als 10-30 gorzen per route. Kansas, Missouri, Arkansas, Louisiana en Mississippi hadden dichtheden meestal in de 1-3 bereik, net als North Carolina en Florida. Delen van de kustvlakten van Georgia en South Carolina bereikten relatieve dichtheden van 3-10 gorzen per route (Sauer et al. 2005). De TBBA en BBS kaarten lijken het broedgebied in Texas van deze soort nauwkeuriger weer te geven dan die van Oberholser (1974), Lowther et al. (1999) en Lockwood en Freeman (2004). De populatie in Texas overwintert in delen van Mexico en Midden-Amerika (Howell en Webb 1995).
SEIZONALE VOORKOMST. Over het algemeen komen de geverfde gorzen terug naar Texas van 5 maart tot 22 mei, waarbij de meesten arriveren van april tot half mei. Het broedseizoen loopt van eind maart tot eind augustus, gebaseerd op ei-data van 27 april tot 19 augustus en door TBBA bevestigde records van eind maart tot eind juli. De zuidelijke trekvogels vertrekken tussen 30 juni en 7 december, met een piek tussen eind juli en midden oktober (Oberholser 1974, Lockwood en Freeman 2004).
BROED HABITAT. In Texas broeden de geverfde gorzen van bijna zeeniveau tot 1400 m (4700 ft) in halfopen land met verspreide struiken en bomen en ook langs wegen of rivieroevers met hoge struiken en plekken met grassen en kruid. De soort is schaars waar de bomen schaars of te dicht zijn (Oberholser 1974). Nestterritoria in Oklahoma bevatten een boom of struik voor het nest, zangbedden en een grasland met struiken om te foerageren (Parmelee 1959).
Nesten worden gebouwd in lage begroeiing op gemiddeld een meter (3 ft; range 0.3-2.3 m ). De nesten worden dicht bij de hoofdstengel geplaatst en zijn daarboven gedeeltelijk bedekt. Moerbei, mesquite, iep en osage orange worden vaak als nestplaats gebruikt, evenals 27 andere plantensoorten. Het vrouwtje bouwt het nest in slechts 2 dagen. Het is een keurig, dunwandig kopje van plantenvezels, droge bladeren en verboden stengels, bijeengehouden met spinnenzijde (Lowther et al. 1999).
Het vrouwtje legt gewoonlijk 3-4 grijswitte of lichtblauwwitte eieren, met roodachtige aftekeningen; ze broedt 11-12 dagen. De jongen verlaten het nest al 9 dagen na het uitkomen en klampen zich vast aan een tak of tuimelen op de grond en klauteren of vliegen weer omhoog. Ze worden gevoed door het vrouwtje, dat eventueel tegelijkertijd een nieuw nest bouwt, tot het mannetje de zorg voor de jongen overneemt wanneer zij een tweede legsel begint te leggen. Nestparasitisme door bruinharige (Molothrus ater) en bronskleurige (M. aeneus) koevogels is gemeld met percentages tot 40%; geparasiteerde nesten worden vaak verlaten. Sommige mannetjes hebben meer dan één partner (Harrison 1979, Lowther et al. 1999).
STATUS. De geelgors is een zeldzame tot veel voorkomende zomerbewoner in het grootste deel van deze staat (Lockwood and Freeman 2004). In Texas broeden meer Painted Buntings dan in welke andere staat ook: 168 van de 359 BBS-routes waarop deze soort in de afgelopen 40 jaar in de Verenigde Staten is waargenomen. Alleen Oklahoma komt in de buurt van Texas wat betreft het aantal gorzen. Gegevens van de Texas BBS routes geven een statistisch significante populatietrend van +1,2% jaarlijkse verandering voor de periode 1980-2005 (Sauer et al. 2005).
De recente hoge overlevingskans en het hoge overlevingssucces van Texas Painted Buntings wordt in verband gebracht met veel regen in de winter in de staat en veel regen in de zomer in het noordwesten van Mexico, waar deze vogels de rui ondergaan na het broeden (Institute for Bird Populations, data, 2006 Annual Report). Tekst van Robert C. Tweit (2007)
Geciteerde literatuur.
Lockwood, M. W. and B. Freeman. 2004. Het TOS handboek van Texas vogels. Texas A&M University Press, College Station.
Lowther, P. E., S. E. Lanyon and C. W. Thompson. 1999. De geverfde gors (Passerina ciris). In The birds of North America, No. 398 (A. Poole and F. Gill, eds.). The Birds of North America, Inc., Philadelphia, PA.
Oberholser, H. C. 1974. The bird life of Texas, University of Texas Press, Austin.
Price, J., S. Droege, and A. Price. 1995. De zomeratlas van Noord-Amerikaanse vogels. Academic Press, New York.
Sauer, J. R., J. E. Hines, and J. Fallon. 2005. The North American Breeding Bird Survey, resultaten en analyse 1966-2005. Versie 6.2 2006. USGS Patuxent Wildlife Research Center, Laurel MD <http://www.mbr-pwrc.usgs.gov/bbs>