Topische vitamine A biedt geen voordelen bij de behandeling van atopische dermatitis, terwijl topische vitamine D de symptomen juist kan verergeren, zo blijkt uit een evidence-based review.
De topische formuleringen van vitamine B, C en E lijken de ziekte daarentegen wel te helpen.
De review, die 17 juli online verscheen in het tijdschrift Dermatologic Therapy, ontdekte ook dat drie sporenelementen â magnesium, zink en jodium â atopische dermatitis lijken te verbeteren, vanwege hun ontstekingsremmende en antimicrobiële effecten.
“Atopische dermatitis is een veel voorkomende en belastende ziekte met complexe etiologie, maar we hebben beperkte behandelingsmogelijkheden,” zegt hoofdonderzoeker Vivian Shi, M.D., van de Universiteit van Arizona in Tucson. “Uit frustratie en de behoefte aan een effectievere behandeling, gebruikt meer dan 50 procent van de zorgverleners en patiënten van oudsher niet-receptplichtige of aanvullende behandelingen.”
Een van deze niet-farmacologische behandelingen zijn micronutriënten, zoals vitamines en sporenmineralen.
“Veel van het bewijs en de aandacht zijn uitgegaan naar orale micronutriëntensuppletie bij atopische dermatitis,” vertelt dr. Shi aan Dermatology Times. “Maar topische micronutriënten zijn ook belangrijke ad-juvante behandelingen, maar hebben veel minder aandacht gekregen. “
Het doel van de review was om bestaand bewijs te verzamelen over het mechanisme en het voordeel (of het gebrek daaraan) van het gebruik van topische micronutriëntenformuleringen bij de behandeling van atopische dermatitis.
Dr. Shi werd geïnspireerd door haar patiënten en hun verzorgers om de review te ondernemen. “Als medisch der-matoloog, gespecialiseerd in atopische dermatitis, moedig ik mijn patiënten aan om zich goed in te lezen in hun huidconditie en behandelingsopties. Ze komen vaak binnen met stimulerende vragen,” zegt ze. “Maar omdat de aandoening vooral jonge kinderen treft, zijn gezinnen soms huiverig om langdurig topische steroïden te gebruiken, uit angst voor bijwerkingen. Ze geven er de voorkeur aan om adjuvante behandelingen aan hun voorschriften toe te voegen.”
Topische micronutriënten worden al lang verondersteld ontstekingsremmende, antimicrobiële en antioxidatieve eigenschappen te hebben, en zouden daarom in theorie atopische dermatitis moeten helpen. “We hebben deze review geschreven om te benadrukken wat we wel en niet weten over de voordelen van topische micronutriënten voor de aandoening. Hopelijk kan onze review toekomstige onderzoeksrichtingen motiveren,” zei Dr. Shi.
Tot op heden is er weinig onderzoek gedaan naar topische vitamine E en C voor atopische dermatitis, ondanks dat deze twee vitamines vaak in commercieel verkrijgbare producten zitten met claims over antioxidatieve, anti-aging en anti-inflammatoire effecten.
“Er zijn slechts twee studies naar vitamine E, één bij muizen uit 2000 en een kleine gerandomiseerde klinische studie met 44 patiënten uit 2016,” zei Dr. Shi.
De meest bestudeerde topische micronutriënt is vitamine B, die B12 (cobalamine), B3 (nico-tinamide/niacine) en B5 (panthoteninezuur) omvat. “Er zijn aanwijzingen dat topische vitamine B12 en B3 for-mulaties de huidbarrièrefunctie en de ernst van atopische dermatitispatiënten kunnen verbeteren,” zei ze.
“Daarentegen is er slechts één onderzoek naar topische vitamine B5 dat geen voordeel vond tussen een 5 procent vitamine B5 formulering en een hydrocortison 1 procent crème bij kinderen met atopische derma-titis.”
Over het geheel genomen worden de onderzochte topische formuleringen goed verdragen met zeer weinig tot geen gemelde bijwerkingen. Bovendien lijken zink en magnesium een ontstekingsremmende en antioxidatieve rol te spelen in de huid van atopische dermatitis.
In de studies die in de review werden belicht, werden verschillende formuleringen gebruikt, zoals variërende concentraties van het actieve micronutriënt, en nog vaker variërende samenstellingen van de hulpstoffen/inactieve ingrediënten. “Daarom is het niet eenvoudig om conclusies te trekken over het totale effect van een bepaald micronutriënt,” zei ze.
Sommige van de onderzochte studies waren geen gerandomiseerde geblindeerde controle studies, terwijl veel studies een relatief korte studieduur hadden en een kleine steekproefgrootte.
“Hoewel topische micronutriënten een belofte inhouden voor het verbeteren van atopische dermatitis, hebben we nog steeds studies van hogere kwaliteit nodig om hun voordeel en veiligheid te bevestigen,” zei Dr. Shi. “We hebben ook aanvullend onderzoek nodig om te zien hoe deze verbindingen kunnen worden toegevoegd aan bestaande formuleringen/topische voorschriften om hun effecten te vergroten.”
Tegelijkertijd is mechanistisch onderzoek nodig om beter te begrijpen hoe deze verbindingen werken op moleculair, cel- en weefselniveau in de huid van atopische dermatitis.
Maarouf M, Vaughn AR, Shi VY. “Topical Micronutrients in Atopic Dermatitis – An Evidence-Based Review,” Dermatologic Therapy, 17 juli, 2108 . DOI:10.1111/dth.12659.
Patrizi A, Raone B, Neri I, et al. “Randomized, Controlled, Double-Blind Clinical Study Evaluating the Safety and Efficacy of MD2011001 Cream in Mild-to-Moderate Atopic Dermatitis of the Face and Neck in Children, Adolescents and Adults. The Journal of Dermatological Treatment, 2016, 27(4), 346-350. DOI:org/10.3109/09546634.2015.1115814