Voedselvergiftiging

• Grotere tekstgrootteGrote tekstgrootteReguliere tekstgrootte

Wat is voedselvergiftiging?

Voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door

en, soms,

of andere ziektekiemen. Ze kunnen in het voedsel terechtkomen dat we eten of de vloeistoffen die we drinken. We kunnen deze ziektekiemen niet proeven, ruiken of zien (althans niet zonder microscoop). Maar ook al zijn ze klein, ze kunnen een krachtig effect hebben op het lichaam.

Wanneer ziektekiemen die voedselvergiftiging veroorzaken in ons systeem terechtkomen, kunnen ze gifstoffen afgeven. Deze toxinen zijn giftig (vandaar de naam “voedselvergiftiging”), en kunnen diarree en braken veroorzaken.

Normaal gesproken gebruiken artsen “voedselvergiftiging” om een ziekte aan te duiden die snel optreedt na het eten van besmet voedsel. Vaak krijgen mensen binnen een paar uur na besmetting diarree of beginnen ze over te geven. Het goede nieuws is dat voedselvergiftiging meestal ook weer snel overgaat. De meeste mensen herstellen binnen een paar dagen zonder blijvende problemen.

In een enkel geval kan een ernstige voedselvergiftiging een bezoek aan de dokter of het ziekenhuis betekenen. Wanneer mensen medische behandeling nodig hebben voor voedselvergiftiging, is dat vaak vanwege uitdroging. Uitdroging is de meest voorkomende ernstige complicatie van voedselvergiftiging.

Wat zijn de symptomen & Symptomen van voedselvergiftiging?

Hoe voedselvergiftiging zich manifesteert, hangt af van de veroorzaker van de kiem. Iemand kan zich binnen een uur of twee na het eten of drinken van besmet voedsel of vloeistof ziek beginnen te voelen. Andere keren treden de symptomen pas na een aantal weken op. In de meeste gevallen verdwijnen de symptomen binnen 1 tot 10 dagen.

Signalen dat een kind voedselvergiftiging kan hebben, zijn onder meer:

• misselijkheid (zich ziek voelen)
• buikpijn en krampen
• braken
• diarree
• koorts
• hoofdpijn en algehele zwakte

In zeldzame gevallen kan iemand zich door voedselvergiftiging duizelig voelen, wazig zien, of tintelingen in de armen krijgen. In zeer zeldzame gevallen kan de zwakte die soms gepaard gaat met voedselvergiftiging leiden tot ademhalingsproblemen.

Wat veroorzaakt voedselvergiftiging?

Wanneer mensen iets eten of drinken dat besmet is met ziektekiemen, kunnen ze ziek worden met voedselvergiftiging. Vaak krijgen mensen voedselvergiftiging door dierlijk voedsel – zoals vlees, gevogelte, eieren, zuivelproducten en zeevruchten. Maar ook ongewassen fruit, groenten en andere rauwe voedingsmiddelen kunnen besmet zijn en mensen ziek maken. Zelfs water kan voedselvergiftiging veroorzaken.

Voedingsmiddelen en vloeistoffen kunnen tijdens de bereiding, opslag en verwerking op veel verschillende plaatsen verontreinigd raken. Bijvoorbeeld:

• Water dat wordt gebruikt om voedsel te verbouwen, kan besmet raken met dierlijke of menselijke uitwerpselen (poep).
• Vlees of gevogelte kan tijdens de verwerking of het vervoer in contact komen met ziektekiemen.
• Bacteriën kunnen voedsel besmetten dat bij de verkeerde temperatuur is opgeslagen of te lang is bewaard.
• Koks of andere voedselverwerkers kunnen voedsel besmetten als ze hun handen niet wassen of onrein keukengerei of snijplanken gebruiken.

Mensen met gezondheidsaandoeningen (zoals chronische nieraandoeningen) of een verzwakt immuunsysteem lopen meer risico om ziek te worden door voedselvergiftiging dan mensen die in goede gezondheid verkeren.

Welke ziektekiemen veroorzaken voedselvergiftiging?

Bacteriën die vaak voedselvergiftiging veroorzaken zijn onder andere:

Salmonella. Salmonellabacteriën zijn de belangrijkste oorzaak van voedselvergiftiging in de Verenigde Staten. Deze bacteriën komen meestal in voedsel terecht wanneer ze in contact komen met uitwerpselen van dieren. De belangrijkste oorzaken van salmonellavergiftiging zijn het eten van zuivelproducten, onvoldoende verhit vlees en verse producten die niet goed zijn gewassen.

E. coli (Escherichia coli). E. coli-bacteriën komen meestal in voedsel of water terecht wanneer ze in contact komen met uitwerpselen van dieren. Het eten van ondergekookt gemalen rundvlees is de meest voorkomende oorzaak van E. coli vergiftiging in de Verenigde Staten.

Listeria. Deze bacterie wordt vooral aangetroffen in ongepasteuriseerde zuivelproducten, gerookte zeevruchten en verwerkt vlees zoals hotdogs en vlees voor de lunch. Listeria-bacteriën kunnen ook fruit en groenten besmetten, hoewel dat minder vaak voorkomt.

Campylobacter. Deze bacterie besmet meestal vlees, gevogelte en ongepasteuriseerde melk. Campylobacter kan ook water besmetten. Net als andere soorten bacteriën komen deze meestal in voedsel terecht door contact met besmette dierlijke uitwerpselen.

Staphylococcus aureus. Deze bacteriën (die kunnen worden aangetroffen in vlees, bereide salades en voedingsmiddelen op basis van besmette zuivelproducten) verspreiden zich door handcontact, niezen of hoesten. Dat betekent dat mensen die voedsel bereiden of behandelen de infectie kunnen verspreiden.

Shigella. Shigella-bacteriën kunnen zeevruchten of rauw fruit en rauwe groenten infecteren. Meestal verspreiden deze bacteriën zich wanneer mensen die voedsel bereiden of hanteren hun handen niet goed wassen na gebruik van het toilet. Soms veroorzaakt een infectie bloed in de ontlasting (poep).

Hepatitis A. Mensen krijgen dit virus meestal door het eten van rauwe schelpdieren of voedsel dat is gehanteerd door iemand die besmet is. Het kan moeilijk zijn om de bron van een infectie te achterhalen, omdat mensen 15 tot 50 dagen daarna nog niet ziek worden.

Norovirussen. Deze virussen besmetten meestal voedsel dat door een besmette verwerker is bereid.

Sommige van deze virussen, waaronder Listeria en E. coli, kunnen potentieel gevaarlijke hart-, nier- en bloedingsproblemen veroorzaken.

Wanneer moet ik de dokter bellen?

De meeste gevallen van voedselvergiftiging vereisen geen medische hulp, maar sommige wel. Het meest voorkomende ernstige probleem van voedselvergiftiging is uitdroging. Een kind dat gezond is, zal waarschijnlijk niet uitgedroogd raken zolang het voldoende vloeistoffen drinkt om aan te vullen wat het door overgeven of diarree verliest.

Bel de dokter als uw kind een van de volgende symptomen heeft:

• overgeven dat langer dan 12 uur aanhoudt
• diarree met koorts hoger dan 38°F3°C)
• hevige buikpijn die niet weggaat na een stoelgang
• bloedige ontlasting (diarree of gewone poep) of bloederig braaksel
• darmbewegingen die zwart of kastanjebruin zijn
• een sneller of sneller kloppend hart

Het is belangrijk om te letten op tekenen van uitdroging, waaronder:

• extreme dorst
• weinig of geen urine (plas) maken
• duizeligheid
• zonnen ogen
• lichthoofdigheid of zwakte

Als uw gezin onlangs in het buitenland is geweest en uw kind begint diarree of andere maagklachten te krijgen, bel dan uw huisarts.

Voedselvergiftiging (vooral uitdroging) kan ernstiger zijn voor mensen met een verzwakt immuunsysteem of gezondheidsproblemen. Als uw kind een gezondheidsprobleem heeft (zoals nierproblemen of sikkelcelziekte), bel dan meteen uw arts. Ook zwangere vrouwen moeten hun arts laten weten of ze voedselvergiftiging hebben opgelopen, omdat sommige ziektekiemen het ongeboren kind kunnen aantasten.

Hoe wordt voedselvergiftiging vastgesteld?

Een arts zal vragen naar wat uw kind het laatst heeft gegeten en wanneer de symptomen begonnen. De arts zal een onderzoek doen en eventueel een bloed-, ontlasting- of plasmonster nemen en dit naar een laboratorium sturen voor analyse. Zo kan de arts achterhalen wat de oorzaak van de ziekte is.

Hoe wordt voedselvergiftiging behandeld?

Normaal gesproken gaat voedselvergiftiging vanzelf over en worden kinderen vanzelf beter. Soms schrijven artsen echter antibiotica voor om ernstigere vormen van bacteriële voedselvergiftiging te behandelen. Een kind met ernstige uitdroging moet mogelijk in een ziekenhuis worden behandeld met

(IV) vloeistoffen.

Thuiszorg

Voedselvergiftiging gaat meestal na een paar dagen vanzelf over. Om ervoor te zorgen dat uw kind zich in de tussentijd beter voelt, moet u ervoor zorgen dat hij of zij:

• veel rust.
• vloeistoffen drinkt om uitdroging te voorkomen. Elektrolytenoplossingen werken, maar alles behalve melk of cafeïnehoudende dranken is goed.
• Neemt kleine, regelmatige slokjes om het makkelijker te maken de vloeistof binnen te houden.
• Mijdt vast voedsel en zuivelproducten totdat de diarree is gestopt.

Geef geen vrij verkrijgbare medicijnen tegen diarree. Deze kunnen de symptomen van voedselvergiftiging langer doen aanhouden. Als de diarree en het braken zijn gestopt, geef uw kind dan een paar dagen lang kleine, magere maaltijden met weinig vet om verdere maagklachten te voorkomen.

Als de symptomen ernstig worden of als u tekenen van uitdroging ziet, bel dan uw arts.

Hoe kunnen we voedselvergiftiging voorkomen?

Volg deze tips om uw gezin tegen voedselvergiftiging te beschermen:

• Leer iedereen in uw gezin de handen goed en vaak te wassen, vooral na gebruik van het toilet, voor het aanraken van voedsel, en na het aanraken van rauw voedsel. Gebruik zeep en warm water en schrob minstens 15 seconden.
• Schoon al het keukengerei, snijplanken en oppervlakken die u gebruikt om voedsel te bereiden met heet water en zeep.
• Serveer geen ongepasteuriseerde melk of voedsel dat ongepasteuriseerde melk bevat.
• Was alle rauwe groenten en fruit die u niet zelf kunt schillen.
• Bewaar rauw voedsel (vooral vlees, gevogelte en zeevruchten) uit de buurt van ander voedsel totdat het is gekookt.
• Gebruik bederfelijk voedsel of voedsel met een houdbaarheidsdatum zo snel mogelijk.
• Kook al het voedsel van dierlijke oorsprong tot een veilige interne temperatuur. Voor gemalen rundvlees en varkensvlees betekent dit ten minste 71°C (160°F). Voor stukken vlees is de veilige temperatuur 63°C (145°F). Voor kip en kalkoen (gemalen en heel) is dat minstens 74°C. Kook kippeneieren tot de dooier stevig is. Vis is over het algemeen veilig te eten als het een temperatuur van 63°C heeft bereikt.
• Koel restjes snel in, bij voorkeur in bakjes met een goed sluitend deksel.
• Ontdooi voedsel in de koelkast, een magnetron of koud water. Voedsel mag nooit op kamertemperatuur worden ontdooid.
• Als voedsel over de houdbaarheidsdatum is, vreemd smaakt of vreemd ruikt, gooi het dan weg.
• Als u zwanger bent, vermijd dan alle rauw of ondergekookt vlees of zeevruchten, gerookte zeevruchten, rauwe eieren en producten die rauwe eieren kunnen bevatten, zachte kazen, ongepasteuriseerde melk en sap, patés, bereide salades, vleeswaren voor de lunch en hotdogs.
• Drink geen water uit beekjes of onbehandelde bronnen.

Als iemand in uw gezin voedselvergiftiging oploopt, vertel dit dan aan uw plaatselijke gezondheidsdienst. Ambtenaren daar kunnen misschien de oorzaak vinden en een uitbraak stoppen die anderen kan treffen.