De afgelopen maanden heb ik mijn haar bij verschillende kapperszaken laten knippen. Het grootste deel van mijn leven ging ik naar uniseks salons die stonken naar chemische middelen en mousse. Elke keer als ik ging, liep ik weg met een slecht kapsel. Daarbovenop, voelde ik me altijd niet op mijn plaats. De meeste klanten waren meestal vrouwen en een vrouw knipte mijn haar. Ik ging gewoon naar binnen, zat daar stilletjes terwijl de persoon mijn haar knipte, en ging weer weg.
Ik weet niet waarom ik niet meer naar een kapperszaak ging. Als kind ging ik naar een kapperszaak in de hoofdstraat van mijn geboorteplaats. Het heette “De Vriendelijke Barbershop.” Ik herinner me dat ik gefascineerd was door al dat kappersgedoe. Maar wat ik me het meest herinner, was de uitgesproken mannelijkheid van de zaak. Zelfs als klein kind kon ik voelen dat een kapperszaak een coole ontmoetingsplaats voor mannen was. Twintig jaar later, herontdek ik de barbershop. Dat zou jij ook moeten doen.
Een korte geschiedenis van barbershops
De jaren 1880 tot 1940 waren de gouden tijden voor barbershops. In die tijd gingen mannen met elkaar om in mannenclubs en waren kapperszaken net zo populair als saloons. Een bezoek aan de kapperszaak was een wekelijkse, en soms dagelijkse gewoonte. Mannen kwamen er niet alleen voor een knip- en scheerbeurt, maar ook om te verbroederen met vrienden en om bij te kletsen.
Tijdens deze gouden eeuw waren kapperszaken chique plekken met vaak een prachtige omgeving. Marmeren toonbanken waren bekleed met kleurrijke glas-geblazen tonic flessen. De kappersstoelen waren zorgvuldig gesneden uit eiken- en notenhout, en voorzien van fijne lederen bekleding. Alles, van de scheermokken tot de reclameborden, was met artistiek vakmanschap uitgevoerd. De beste winkels hadden zelfs kristallen kroonluchters aan fresco geschilderde plafonds hangen.
Ondanks dit niveau van luxe waren kapperszaken huiselijk en uitnodigend. Een onvergetelijk en hemels mannenaroma vulde de lucht. De geur van pijp- en tabaksrook met kersen-, wintergroen-, appel- en butternotsmaak vermengde zich met de geur van haartonics, pommade, oliën en nekpoeders. Deze aroma’s werden opgenomen in het hout en elke spleet van de winkel. Op het moment dat een man binnenstapte, werd hij omhuld door de warme en gastvrije vertrouwdheid. Hij kon zich onmiddellijk ontspannen, en zodra het hete schuim zijn gezicht raakte, smolten zijn zorgen gewoon weg.
Beluister onze podcast over de geschiedenis van zwarte kappers in Amerika:
De neergang
De eerste klap voor de kapperszaak kwam in 1904 toen Gillette het veiligheidsscheermes op de markt bracht. In hun advertenties werd het scheerapparaat aangeprezen als voordeliger en handiger dan een bezoek aan de barbier. Het gebruik van veiligheidsscheermesjes sloeg aan en tijdens de Eerste Wereldoorlog gaf de Amerikaanse regering ze samen met scheermesjes aan de troepen uit. Na de twee scheermessen naast elkaar te hebben gelegd, lieten veel soldaten bij thuiskomst van het front zowel het scheermes als hun frequente bezoekjes aan de kapperszaak achterwege. Naar de barbier gaan voor een scheerbeurt werd een speciale gelegenheid in plaats van een regelmatige gewoonte.
In de decennia na de Eerste Wereldoorlog verzwakten verschillende andere factoren de plaats van de barbier in de samenleving. Bedrijven als Sears begonnen thuis knipkits te verkopen, en mamma begon het haar van Junior en Pop te knippen. Toen sloeg de Depressie toe, en mensen bezuinigden op discretionaire uitgaven zoals het scheren bij de kapper. Door het verlies van mannenlevens in de wereld- en Korea-oorlogen kromp ook het aantal klanten van de kappers. In de jaren 1960 grepen Beatlemania en de hippiecultuur het land, en de kapsels begonnen te veranderen. Mannen lieten hun haar langer en ruiger groeien en gingen niet of nauwelijks meer naar de kapper.
Zelfs toen kort haar in de jaren tachtig weer in de mode kwam, kwamen mannen niet massaal terug naar de kapper. In plaats daarvan werd een nieuw soort kapsalon de voormalige klanten van de kappers weggekaapt: de uniseks salon. Plaatsen zoals “SuperCuts”, die noch schoonheidssalons noch kapperszaken waren, richtten zich zowel tot mannen als tot vrouwen. In veel staten versnelde het bestuur van kapperszaken deze trend door geen kapperslicenties meer af te geven, maar in plaats daarvan een unisex-licentie “schoonheidsspecialist” aan iedereen die het kappersvak wilde ingaan.
Waarom elke man naar de kapper moet
Een barbier weet hoe hij het haar van een man moet knippen. Als je net als de meeste mannen tegenwoordig bent, ga je waarschijnlijk naar een unisex-kapsalon zoals Supercuts. Dat deed ik vroeger ook. Meestal liep ik daar weg met een waardeloos kapsel. Soms zag mijn kapsel er de eerste week fatsoenlijk uit, maar daarna groeide het uit tot een afschuwelijke kom.
Het probleem is dat veel van de mensen die in salons werken geen opgeleide kappers zijn. Het zijn schoonheidsspecialisten. Het verschil tussen die twee kan het verschil uitmaken tussen een dom uitziend kapsel en een geweldig kapsel.
Een kapper is opgeleid om te knippen met een tondeuse, het belangrijkste gereedschap bij het knippen van mannenhaar. Cosmetologen daarentegen zijn opgeleid om een schaar te gebruiken. Hun opleiding is ook gericht op het verzorgen van vrouwenhaar. Ze worden experts in styling, kleuren en permanenten – dingen die een man niet nodig heeft. Dat is de reden waarom wanneer je de leuke stylist bij SuperCuts vraagt om de nummer 2 op de tondeuse te gebruiken, je wegloopt met een slecht kapsel. Ze weet waarschijnlijk niet goed hoe ze ze moet gebruiken. Maar een kapper kan de tondeuse met finesse gebruiken.
Het is een geweldige plek om met andere mannen te praten. Toen ik naar de kapper ging, praatte ik bijna nooit met de vrouw die mijn haar knipte. Ik praatte over mijn familie en die van hen en dat was het wel zo’n beetje. De vrouw die mijn haar knipte, eindigde meestal kletsend met de andere vrouwen in de salon, terwijl ik daar maar ongemakkelijk zat.
Barbiers daarentegen zijn interessante kerels met interessante verhalen te vertellen. Tijdens mijn bezoeken aan de kapperszaak heb ik een gepensioneerde kolonel Ranger van het leger ontmoet, een musicus die 13 jaar in een jazzband heeft gezeten, en een man die de derde generatie in zijn familie is die het beroep uitoefent. Elk van hen had boeiende verhalen te delen. En ik voel me op mijn beurt op mijn gemak om te zeggen wat me bezighoudt. Er wordt gepraat over politiek, auto’s, sport en familie. Mannen lezen de krant en geven commentaar op de actualiteit. Tussen het geklets door worden er grappen verteld en gelachen. En iedereen is erbij betrokken: de kappers, de klanten die geknipt worden en de klanten die wachten tot ze geknipt worden. Wat het plezier nog groter maakt, is dat er verschillende mannen aan het gesprek deelnemen; jong, oud en van middelbare leeftijd doen mee.
Ik denk dat er een goed argument is dat kapperszaken tot de laatste burgerfora van Amerika behoren. Waar gaan mensen tegenwoordig heen om met anderen in de gemeenschap te praten? Koffieshops? Elke keer als ik naar een koffieshop ga, zitten de mensen aan hun eigen tafel en bemoeien zich met hun eigen zaken. De enige andere plek die ik kan bedenken is een bar, maar bars zijn nu gemengd in plaats van bolwerken van mannelijkheid. Afstudeerstudente Melissa Harris-Lacewell schreef een artikel over hoe discussies in traditioneel zwarte kapperszaken vorm geven aan politieke ideeën in de Afro-Amerikaanse gemeenschap. Ze merkte op dat het politieke debat in kapperszaken heftig kan zijn en zowel jong als oud erbij betrekt. Jammer genoeg missen blanke Amerikanen deze ervaring. Dus als je de vinger aan de pols wilt houden van het burgerlijke leven in je gemeenschap, ga dan naar de barbier.
Je kunt je er geweldig laten scheren. Veel kapperszaken scheren zich nog steeds met een enkel scheermes. Je hebt niet geleefd totdat je de geneugten van een goede scheerbeurt bij een barbier hebt ervaren. Afgelopen weekend ging ik naar een barbier hier in de stad om me te laten scheren. Ik leunde achterover in de pluchen stoelen van de oude schoolbarbier, met asbakken in de armleuningen, een teruggrijpen naar de tijd toen mensen nog in openbare gelegenheden mochten roken. Toen begon mijn scheerbeurt. De kapper wikkelde eerst een warme handdoek om mijn gezicht. Daarna masseerde de kapper een crème op citroenbasis in om mijn poriën schoon te maken
Daarna werden nog een paar hete handdoeken aangebracht. Tegen die tijd voelde ik me heerlijk ontspannen, op het punt om ontspannen in slaap te vallen. De kapper masseerde vervolgens wat cacaoboter in om mijn baard zachter te maken. Vervolgens borstelde de kapper een warm schuim in mijn baard dat naar de mens rook en niet naar dat waardeloze kunstmatige goedje dat je in een blikje koopt. De barbier nam toen een stuk vlijmscherp metaal en schraapte mijn baard af voor de gladste, beste scheerbeurt die ik ooit gehad heb. Als je een andere man toestaat een scheermes in je nek te houden, is dat een goede manier om jezelf eraan te herinneren dat je leeft.
Om het helemaal af te maken, kreeg ik nog een warme handdoek om mijn gezicht gewikkeld, samen met een laatste gezichtsmassage met een verzachtende verdwijnende crème. Toen ik de winkel uitliep, voelde ik me als een nieuwe man, klaar om de wereld aan te kunnen.
Het is een geweldige activiteit om samen met je vader of zoon te doen. Mannen hebben tradities nodig die hen aan elkaar kunnen binden. Een bezoek aan de kapperszaak met je vader of zoon is een geweldige traditie om in je familie te beginnen. Veel mannen gaan al hun hele leven naar dezelfde kapper en hebben hun zonen laten kennismaken met dezelfde stoel en dezelfde kapper. Wat een geweldige manier om een band op te bouwen met de mannen in je leven!
Je zult je mannelijker voelen. Elke keer als ik naar de kapper ga, voel ik me mannelijker. Ik weet niet wat het is. Misschien is het de combinatie van de geur van haar tonic en de mannen sfeer. Maar meer nog is het het besef van de traditie van de kapperszaak. Barbershops zijn plaatsen van continuïteit; ze veranderen niet met de verschuivingen in de cultuur. De plaatsen en kappers zien er nog net zo uit als toen je vader zijn haar liet knippen. Het is een eenvoudige ervaring zonder de foofoo-toebehoren van de moderne tijd. Er zijn geen waxen, gezichtsbehandelingen, highlights of afspraken.
Wanneer je met een goed geknipt kapsel de kapperszaak uitloopt, voel je een beetje mannelijke branie in je pas. Dus de volgende keer dat je die bekende rood-wit gestreepte paal ziet, ga dan even langs. Je zult blij zijn dat je het gedaan hebt.