Afwijzing en uit elkaar gaan zijn altijd moeilijk, maar sommigen van ons hebben meer moeite met loslaten – zelfs als de relatie misbruikend was. Als we een laag gevoel van eigenwaarde hebben, heeft een relatiebreuk meer invloed op ons dan op mensen met meer zelfvertrouwen. Dit komt omdat breuken verborgen verdriet kunnen triggeren en irrationele schuld, woede, schaamte en angst kunnen veroorzaken.
Het verwerken van de onderstaande kwesties kan je helpen los te laten en verder te gaan. Veel van deze kwesties gelden voor codependenten:
- Als je jezelf of je partner de schuld geeft.
- Als je een laag gevoel van eigenwaarde hebt (waardoor afwijzing schaamte oproept).
- Als relaties van primair belang voor je zijn.
- Als je een onzekere hechtingsstijl hebt.
- Als je bang bent dat deze relatie de laatste zal zijn.
- Als je niet hebt gerouwd om eerdere verliezen.
- Als je een depressie hebt gehad.
- Als verlies en trauma’s uit je jeugd worden getriggerd.
Schaamte
Een van de belangrijkste symptomen van codependency is slechte begrenzing. Codependenten hebben moeite anderen te zien als aparte individuen, met gevoelens, behoeften en motivaties die onafhankelijk zijn van henzelf. Ze voelen zich verantwoordelijk en schuldig voor de gevoelens en daden van anderen. Soms projecteren ze schuld als ze zich schuldig voelen of schamen.
De behoefte van één persoon aan ruimte of zelfs om uit elkaar te gaan is waarschijnlijk niet het gevolg van jouw gedrag, en de schuld krijgen maakt het niet zo. Er kunnen gevallen zijn waarin iemands verslaving, misbruik of ontrouw een breuk bespoedigen. Die gedragingen weerspiegelen individuele motivaties en maken deel uit van een groter geheel van waarom de relatie niet werkte.
Niemand is verantwoordelijk voor de daden van een ander. Mensen hebben altijd een keuze om te doen wat ze doen.
Woede en wrok kunnen er ook voor zorgen dat je in het verleden blijft hangen. Codependenten geven anderen de schuld omdat ze moeite hebben verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen gedrag, waaronder het niet vragen om in hun behoeften te worden voorzien en het stellen van grenzen. Ze kunnen als kind verwijten of kritiek hebben gekregen, en verwijten is een aangeleerde verdediging tegen schaamte die natuurlijk aanvoelt en hen beschermt tegen hun overontwikkelde schuldgevoel.
Weinig zelfvertrouwen en schaamte
Schaamte is een onderliggende oorzaak van codependency die voortkomt uit een vroege, disfunctionele opvoeding. Codependenten ontwikkelen de overtuiging dat ze in een bepaald opzicht tekortschieten en dat ze niet geliefd zijn. Kinderen kunnen ouderlijk gedrag interpreteren als afwijzend en beschamend terwijl dat niet zo bedoeld is. Zelfs ouders die hun liefde belijden kunnen zich afwisselend gedragen op manieren die communiceren dat je niet geliefd bent als het unieke individu dat je bent.
Schaamte is vaak onbewust, maar kan iemand ertoe aanzetten van anderen te houden die niet van hem kunnen houden of niet van hem houden. Op deze manier wordt het geloof in iemands onbemindheid een self-fulfilling prophecy die buiten het bewustzijn opereert.
Sommige codependenten hebben een beschamend, “ik ben gebrekkig” of “ik ben een mislukkeling” script, en geven zichzelf de schuld van alles wat fout gaat. Een laag gevoel van eigenwaarde, dat een cognitieve zelfevaluatie is, leidt tot het zelf toeschrijven van schuld en persoonlijke gebreken om te verklaren waarom iemand anders een relatie wil beëindigen. Bijvoorbeeld, als een man vreemdgaat, neemt de vrouw vaak aan dat het komt omdat ze niet begeerlijk genoeg is, in plaats van dat zijn motivatie voortkomt uit zijn angst voor intimiteit.
Schaamte kan leiden tot depressie. Van jezelf leren houden kan schaamte helen en het gevoel van eigenwaarde verbeteren.
Relaties zijn het antwoord
In de disfunctionele en onveilige gezinsomgeving waarin codependenten opgroeien, ontwikkelen ze strategieën en verdedigingen om zich veilig en geliefd te voelen. Sommigen zoeken macht, anderen trekken zich terug, en weer anderen proberen de liefde van hun ouders te winnen door zich aan te passen aan de behoeften van hun ouders.
Stereotype codependenten blijven proberen om relaties te laten werken – meestal harder dan hun partner – om zich veilig en oké te voelen met zichzelf. Een hechte relatie wordt de oplossing voor hun innerlijke leegte en onzekerheid.
Het is niet ongebruikelijk voor codependents om hun vrienden, interesses en hobby’s te laten vallen – als ze die al hadden – zodra ze een relatie hebben. Ze richten al hun energie op de relatie en hun geliefde, wat noch henzelf, noch de relatie helpt. Sommige stellen besteden hun tijd aan het praten over hun relatie, in plaats van te genieten van de tijd samen. Als de relatie eindigt, voelen ze de leegte van hun leven zonder partner. Het adagium, “Geluk begint van binnen”, is treffend.
Sommige mensen blijven opzettelijk verbonden met hun ex op sociale media, spelen hun speciale liedje, kijken naar foto’s van hun ex. Dit kan natuurlijk zijn in de vroege stadia van een breuk, maar daarna kan het een denkbeeldige manier zijn om verbonden te blijven. Maar het verlengt zeker het loslaten en herstel.
Herstel van codependency helpt mensen verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen geluk, en hoewel een relatie iets kan toevoegen aan je leven, zal het je op de lange termijn niet gelukkig maken, als je dat niet voor jezelf kunt doen. Het is belangrijk om een ondersteunend netwerk van vrienden en/of 12-Step bijeenkomsten te hebben, evenals activiteiten die je plezier brengen, of je nu een relatie hebt of niet.
De laatste hoop
Iemand verliezen kan verwoestend zijn omdat codependenten zoveel belang hechten aan een relatie om hen gelukkig te maken.
Bangheid is het natuurlijke uitvloeisel van schaamte. Als je je schaamt, ben je bang dat je niet geaccepteerd en geliefd zult worden. Je bent bang voor kritiek en afwijzing. Codependenten zijn bang om alleen en verlaten te zijn, omdat ze geloven dat ze liefde onwaardig zijn. Ze klampen zich misschien vast aan een gewelddadige relatie waarin ze de hele tijd emotioneel in de steek worden gelaten.
Dit zijn geen rationele angsten. Een leven opbouwen waarvan je geniet, bereidt je voor op zowel een single leven als een gezondere relatie waarin je minder afhankelijk bent van de ander om je gelukkig te maken.
Rouw om het verleden
Hulpbehoevenden vinden het moeilijk om los te laten omdat ze de hoop uit hun kindertijd dat ze de perfecte liefde van hun ouders zouden krijgen, niet hebben losgelaten. Zij verwachten dat hun partner hen onvoorwaardelijk liefheeft en accepteert op de manier waarop zij graag hadden gewild dat hun ouders dat hadden gedaan.
Geen enkele partner kan deze verliezen en teleurstellingen goedmaken. Ouders zijn niet perfect en zelfs ouders met de beste bedoelingen stellen hun kinderen teleur. Een deel van het zelfstandig volwassen worden is het beseffen en accepteren van dit feit, niet alleen intellectueel, maar ook emotioneel, en dat gaat meestal gepaard met verdriet en soms woede.
Past Trauma
Het is een psychologisch axioma dat elk verlies eerdere verliezen recapituleert. Je kunt als volwassene andere verliezen hebben gehad die het verdriet over het huidige verlies verergeren. Als je eenmaal een depressie hebt gehad, ben je kwetsbaarder voor een tweede of derde depressie. Zoek professionele hulp, want depressie kan de genezing vertragen.
Maar vaak zijn het verlatingsverliezen uit de kindertijd die worden opgeroepen. De nabijheid van een ouder was gelukzalig of je hebt die nooit gehad, of niet altijd. De intimiteit van een hechte relatie herinnert je aan intimiteit die je ooit had of waar je naar verlangde met je moeder of vader. Hoe dan ook, het is een verlies.
Hulpbehoevenden kunnen in hun jeugd zijn verwaarloosd, beschuldigd, misbruikt, verraden of afgewezen, en deze trauma’s worden door actuele gebeurtenissen opnieuw geactiveerd. Soms roepen ze onbewust situaties op die aan hun verleden doen denken, om het te kunnen helen. Ook kunnen zij afwijzing verkeerd opvatten, omdat zij verwachten op dezelfde manier te worden behandeld als vroeger.
Ons verleden bepaalt ook onze hechtingsstijl. Als we een veilige, gezonde hechtingsstijl hebben (ongebruikelijk voor codependenten), zijn we veerkrachtiger en in staat om sneller terug te veren.
Conclusie
Rouwen hoort bij loslaten, maar het is belangrijk om vriendschappen en levensbevestigende activiteiten in stand te houden tijdens het proces. Verwijten, schaamte en schuldgevoelens helpen niet, maar het verwerken van trauma’s uit het verleden kan je helpen je gevoelens te ordenen en te weten wat je voelt bij het beëindigen van de huidige relatie. Mis je de persoon, wat hij of zij vertegenwoordigt, of gewoon het hebben van een relatie?
Ontbinding en heling gaan gepaard met acceptatie van jezelf en je partner als afzonderlijke individuen. Meestal eindigen relaties omdat partners individuele problemen hebben met eigenwaarde en schaamte, niet bij elkaar passen, of behoeften hebben die ze niet kunnen communiceren of vervullen.
Schaamte zorgt er vaak voor dat mensen zich terugtrekken of de ander wegduwen. Het helen van trauma’s en verliezen en het opbouwen van eigenwaarde helpen mensen verder te komen in hun leven en meer verantwoordelijkheid voor zichzelf te nemen.
Schrijf je in voor een gratis exemplaar van “14 Tips om los te laten” op mijn website, en ontvang mijn ebook, 10 Stappen naar Eigenwaarde.