Inleiding
Waarom zouden katholieken geïnteresseerd moeten zijn in de King James Bijbelversie?En waarom zou er genoeg katholieke belangstelling zijn om een uitgave van de KJV voor katholieke lezers te rechtvaardigen?
In de eerste plaats is de KJV goed Engels. Toen de vertalers eraan werkten, vertaalden ze eerst zo nauwkeurig en zorgvuldig als ze konden, in kleine groepjes. Daarna lazen ze de teksten hardop aan elkaar voor. Deze vertaling was bedoeld om in de kerk te worden voorgelezen, en het Engels moest goed kunnen lezen en goed gehoord kunnen worden. Dit was de tijd van Shakespeare, toen goed Engels werd gewaardeerd en beoefend. Ongetwijfeld was de taal van de kerk of van het hof niet die van de straat. Maar zelfs de mensen van de straat erkenden dat Kerk en Hof een verhevener taal eisten, en waardeerden die. Begrip van dit idioom schijnt geen probleem te zijn geweest: Shakespeare was populair bij alle klassen.
Een van de gevolgen is dat veel van de gedenkwaardige en gelukkige vertalingen van de KJV zijn overgegaan in het gemeenschappelijke erfgoed van de Engelse taal: “De splinter en de balk”, “Ik zal u tot vissers van mensen maken”, “Een man … zal zijn vrouw huwen: en zij zullen één vlees zijn”, “Zalig zijn de zachtmoedigen, want zij zullen de aarde beërven”. Zulke voorbeelden zijn er te over.
In dit opzicht is het Engels van de KJV over het algemeen superieur aan de meeste moderne vertalingen. Hoeveel beter is “In het huis van mijn Vader zijn vele huizen” dan “… vele kamers.” Of Jesaja’s visie op de serafijnen: “Elk had zes vleugels; met twee bedekte hij zijn gezicht, met twee bedekte hij zijn voeten, en met twee vloog hij.” Vergelijk de Revised Standard Version: “… met twee bedekte hij zijn gezicht, en met twee bedekte hij zijn voeten, en met twee vloog hij.”
Natuurlijk zou goed Engels niet veel uitmaken als de vertaling niet ook nauwkeurig was. De KJV is een goede, eerlijke vertaling. In tegenstelling tot veel van de vroege Reformatie vertalingen, is het zorgvuldig om polemiek te vermijden. Het was bedoeld als een eenheid voor alle protestantse christenen in Engeland (de specifieke eisen van de katholieken werden buiten beschouwing gelaten).
Het volgt de Griekse of Hebreeuwse tekst op de voet. Het is geen “dynamische equivalentie”, waarbij de vertaler eerst bepaalt wat de tekst betekent en vervolgens zijn interpretatie daarvan in idiomatisch Engels weergeeft. Dat de KJV in plaats daarvan een “letterlijke” vertaling is, maakt haar nuttig voor close-study en als basis voor prediking. Het is nooit een parafrase en moet altijd nauwkeurig onderzocht worden.
Het verlangen naar nauwkeurigheid strekt zich uit tot plaatsen waar het oorspronkelijke Grieks of Hebreeuws dubbelzinnig is. De meeste moderne vertalingen kiezen wat zij denken dat de meest waarschijnlijke betekenis is. Maar voor zover mogelijk, geeft de KJV er de voorkeur aan de dubbelzinnigheid over te brengen. Bijvoorbeeld: “Het licht schijnt in de duisternis, en de duisternis begreep het niet” (Johannes 1:5). “Begrijpen’ draagt de betekenis in zich van begrijpen (de machten van de duisternis begrepen het niet), en ook dat het Licht niet kan worden ingesloten, beperkt, begrensd, en dat de duisternis het Licht niet kan overwinnen. De KJV kiest niet voor één betekenis, maar geeft iets weer van de rijkdom van het Grieks.
De KJV gebruikt “man” wanneer dat in de tekst staat; het vervangt niet door “één” of gebruikt een andere algemene woordkeuze. Zo zegt Psalm 1: “Zalig is de man die niet wandelt in de raad der goddelozen … .” Dit stelt ons in staat om de Christologische betekenis te zien, die wordt verduisterd wanneer de tekst wordt weergegeven als “Zalig zijn zij …”, zoals moderne vertalingen geneigd zijn te doen.
Het gebruik van de enkelvoudige en meervoudige persoonlijke voornaamwoorden (gij, gij, uw, gij) stelt ons in staat om te weten of het origineel enkelvoud of meervoud is – wat het Engelse “you” niet doet. Hoewel gij en gij misschien archaïsch lijken, is dit eigenlijk heel nuttig, omdat het ons helpt duidelijk te maken naar wie het voornaamwoord verwijst. Bijvoorbeeld, wanneer de slang Eva verleidt (Genesis 3), zegt hij tegen haar: “Gij zult zeker niet sterven … ja zult als goden zijn.” Gij is meervoud, dus het is niet alleen Eva als individu die verleid wordt, maar Eva in wezenlijke eenheid met Adam: de mensheid. Eva erkent dit omdat ze ook het meervoud gebruikt. Het gebruik van “u” in plaats van “gij” laat ons in het ongewisse of het alleen om Eva gaat of om de hele mensheid die in verzoeking komt.
Nauwkeurigheid is cruciaal in elke vertaling, en er zijn er maar weinig die kunnen wedijveren met de KJV.
Dit zijn redenen waarom elke Christen baat zou kunnen hebben bij de KJV. Deze editie van de KJV voor katholieke lezers is het gevolg van de oprichting van de Ordinariaten door de Apostolische Constitutie van paus Benedictus, Anglicanorum coetibus (2009). De Ordinariaten bieden een structuur voor Anglicanen en Episcopalen die tot de gemeenschap van de Katholieke Kerk wensen toe te treden. De KJV heeft een beslissende invloed gehad op het karakter van de christelijke eredienst in de Engelssprekende wereld, en dus ook op de Ordinariaten. Meer dan 400 jaar lang hebben Anglicanen en de meeste Engelstalige protestanten de Schrift uit de KJV gehoord, gelezen, gemarkeerd, geleerd en innerlijk verteerd. Het was zo ingeburgerd onder de gelovigen dat toen de moderne vertalingen begonnen te verschijnen, en vaak de voorkeur kregen van degenen in machtsposities, de gelovigen vaak bezwaar maakten. De argumenten die werden aangevoerd ten gunste van een moderner idioom, en dat de KJV niet langer “volkstaal” was, legden weinig gewicht in de schaal.1
De elegante en accurate kadans ervan vormde de harten en geesten van het christelijke volk, vooral van de Anglicanen. Samen met het Book of CommonPrayer vormde de KJV de volkstaal in eredienst en gebed. Lang voordat het Tweede Vaticaans Concilie het beginsel van het gebruik van de volkstaal in de liturgie bekrachtigde, was de volkstaal van de BCP en de KJV een gevestigde waarde onder de Anglicanen, en vormt zij een sleutelelement van het Patrimonium dat de Orinariaten inbrengen in de gemeenschap van de Katholieke Kerk. De taal vormt ons gebed en onze liturgische taal. Hoewel de Goddelijke Aanbidding: The Missal teksten uit de KJV heeft opgenomen, is de KJV als geheel niet geautoriseerd voor liturgisch gebruik. Anglicanorum coetibus erkent dat de Ordinariaten bijzondere gaven inbrengen in de Katholieke Kerk, en onze ervaring met deze liturgische volkstaal is zeker een van die gaven.
De meerderheid van degenen die tot het Ordinariaat van de Stoel van Sint Pieter zijn toegetreden, gebruikten het Book of Common Prayer en de KJV voordat zij tot de Katholieke Kerk toetraden. Interessant is dat de liturgische hervormingen onder paus Paulus VI sommige anglicaanse liturgisten ertoe brachten het erfgoed van de BCP en de KJV op te geven en de taal van de Gewone Vorm van de Romeinse Ritus over te nemen, met het gevoel dat alleen dit “katholiek” was. Wij zijn dankbaar dat de Kerk nu de waarde van de traditionele taal heeft bevestigd, en ziet dat de Katholieke Kerk erdoor verrijkt kan worden. Dit is historisch gezien passend, aangezien Koning James de opdracht gaf de vertaling te laten gebruiken door alle protestanten in Engeland. Zijn oecumenische bedoeling wordt nu uitgebreid met deze editie, die de KJV ook toegankelijk maakt voor katholieken.
Een paar woorden over deze editie zijn op zijn plaats. Dit is een nieuwe druk van de volledige tekst van de 1611 KJV bijbel met de 1769 orthografische veranderingen, en vervangingen voor acht keer van een anglicisering van het tetragrammaton, zoals uitgelegd in de noot op pagina iv. Hij wordt aangeboden voor privé-gebruik door katholieken. De boeken van het Oude Testament zijn teruggebracht in de volgorde die de meeste Engelssprekende katholieken kennen. Details worden gegeven in de noot op blz. viii. De oorspronkelijke KJV scheidde de boeken die niet geacht werden deel uit te maken van de Hebreeuwse canon en nam ze op als “Apocriefen” tussen het Oude en het Nieuwe Testament. De meeste hedendaagse drukken van de KJV laten ze helemaal weg. Deze boeken (en deze delen van Esther en Daniël) zijn nu teruggezet op hun oude plaats in het Oude Testament, zoals in de Vulgaat. Dit maakt het voor katholieken gemakkelijker om hun weg te vinden, vooral als zij deze editie gebruiken met het Ordinariate Daily Office.
De KJV is niet geautoriseerd voor de openbare eredienst in de Ordinariaten, en daarom is dit geen “Katholieke editie” van de KJV, maar eerder de KJV voor Katholieke lezers. Het is natuurlijk geschikt voor studie, hetzij door individuen of in groepen.
Het is te hopen dat deze uitgave van de King James Bijbel voor Katholieken het leven van vele Katholieken zal verrijken, ver buiten de Ordinariaten. Het wordt ook aangeboden aan de Katholieke Kerk als een element van het Patrimonium dat de Ordinariaten proberen te delen met de Kerk volgens de exhortatie van Paus Benedictus XVI in Anglicanorum coetibus.
De Rev’d David Ousley, Ph.D.
Note over de Canon van het Oude Testament
De Hebreeuwse Bijbel of TaNaKh bestaat uit 24 boeken: de 5 boeken van de Pentateuch, de 4 boeken van de Oude Profeten (Jozua, Rechters, Samuel, en Koningen), de 3 boeken van de Laatste Profeten (Jesaja, Jeremia, Ezechiël), één boek van de Twaalf Kleine Profeten (Hosea, Joël, Amos, Obadja,Jona, Micha, Nahum, Habakkuk, Zefanja, Haggaï, Zacharia en Maleachi) en de 11 boeken van de Schriften (Psalmen, Spreuken, Job, Hooglied, Ruth, Klaagliederen, Prediker, Esther, Daniël, Ezra en Nehemia, en Kronieken). In Westerse christelijke bijbels zijn deze 24 boeken verdeeld in39 boeken, waarbij de Kleine Profeten als 12 boeken worden geteld, en Ezra, Nehemia,I/II Samuël, I/II Koningen, en I/II Kronieken afzonderlijk worden geteld.
De Septuagint, de Griekse bijbel van de vroege christenen, bevatte verschillende extra boeken. Totdat het Concilie van Trente in 1546 dogmatisch bevestigde dat de gehele Latijnse Vulgaat, met uitzondering van III en IV Esdras en het Gebed van Manasses, een gelijke canonieke status genoot, was er geen eensgezindheid over de status van de boeken die niet in de Hebreeuwse Bijbel waren opgenomen. Toen de heilige Jeromet de Griekse en Hebreeuwse bijbels in het Latijn vertaalde, onderscheidde hij (a) “canonieke boeken” erkend door de Joden, (b) “boeken die alleen door Christenen worden gelezen,” en (c) “apocriefe boeken” verworpen door zowel Joden als Christenen. De heilige Augustinus correspondeerde met Jerome tussen 394 en 405 na Christus, waarbij Augustinus zijn bedenkingen uitte over het gebruik van de Hebreeuwse tekst in plaats van zich uitsluitend te baseren op het Grieks. Met betrekking tot de canon bleef Augustinus’ voorkeur voor de Septuaginta overeind, en alle boeken die Hiëronymus niet als “apocrief” had vermeld, bleven in de Vulgaat. De erfenis van Jerome’s mening was van lange duur, het meest duidelijk in de noodzaak van het Concilie van Trente om de canon te voltooien. Jerome’s plaatsing van de Griekse Toevoegingen aan Esther aan het eind van de Hebreeuwse tekst resulteerde in een verwarrende vers- en hoofdstuknummering. Dit wordt verduidelijkt in de tabel van omgekeerde correspondenties op de laatste pagina van het Boek Esther in deze editie.
In navolging van Hiëronymus plaatste de oorspronkelijke King James Bible van 1611 de boeken die niet tot het Hebreeuwse canon behoorden in een gedeelte tussen het Oude en Nieuwe Testament, genaamd “De Apocriefen”, bestaande uit 14 boeken in de volgende volgorde:I en II Esdras (in de Vulgaat en 1610 Douay III en IV Esdras genoemd),Tobit, Judith, De rest van Esther (de gedeelten die Hiëronymus uit het corpus van Esther had verwijderd en aan het eind had geplaatst), De wijsheid van Salomo,Ecclesiasticus (of De wijsheid van Jezus, de zoon van Sirach), Baruch, Het lied van de drie heilige kinderen (68 verzen volgend op Daniël 3:23 in katholieke bijbels, inclusief deze editie van de KJV), De geschiedenis van Susanna (hoofdstuk 13 van Daniël), Bel en de draak (hoofdstuk 14 van Daniël), Het gebed van Manasses, en I en II Makkabeeën. Zie de Inhoudsopgave voor de herstelde volgorde van deze boeken. Net als in de Douay van 1610 staan de 3 niet-canonieke boeken apart vermeld.
Deze editie van de KJV heeft alle boeken van het Oude Testament in de volgorde geplaatst die de Engelssprekende katholieken kennen. Binnen de Katholieke Kerk is er echter aanzienlijke variatie in de volgorde van de boeken. Katholieke bijbels die niet in het Engels zijn, gebruiken vaak een andere volgorde. Engelssprekende Oosterse katholieken gebruiken de Orthodoxe Studiebijbel, die aanvullingen bevat die in het Oosten worden gebruikt. Het Gebed van Manasses staat aan het eind van II Kronieken, gevolgd door III Esdras, met als titel 1 Ezra, en vervolgens het in het Westen gebruikte Boek Ezra, met als titel 2 Ezra. Nehemia is de volgende. De bekende boeken 1 en 2 Makkabeeën worden gevolgd door 3 Makkabeeën, die allemaal volgen op Esther in plaats van Maleachi. Het Boek der Psalmen bevat een 151e Psalm. Jesaja tot en met Daniël verschijnen na, in plaats van voor, de Kleine Profeten, en er zijn verschillende verschillen in volgorde met betrekking tot de Deuterocanonieke gedeelten van Baruch en Daniël.
Vragen en antwoorden.
- Wat is de King James Version voor Katholieken?
De King James Version voor katholieken is een nieuwe druk van de volledige tekst, alle 80 boeken, van de 1611 KJVB bijbel met de 1769 orthografische veranderingen en met de Deuterocanonieke boeken geplaatst tussen de andere boeken van het Oude Testament in de volgorde die katholieken verwachten.
- Je zei “80 boeken”. Mijn Katholieke Bijbel van Ignatius heeft er maar 73. Kunt u daar verder op ingaan?
Zoals gepubliceerd in Engeland in 1611, bevatte de KJV 80 boeken, die overeenkomen met, maar anders zijn geordend dan de 76 boeken van de Douay uit 1610.
In een volledige, standaard editie van de King James Bible staan39 boeken van het Oude Testament die door Joden en Protestanten worden aanvaard, vier boeken die de deuterocanonieke gedeelten van Esther en Daniël zijn, 7 deuterocanonieke boeken, drie boeken die als niet-canoniek worden beschouwd maar in de KJV en vroege edities van de Douay zijn gepubliceerd, en de 27 boeken van het Nieuwe Testament.
De King James Version voor katholieken zal al deze boeken hebben, in de gebruikelijke katholieke volgorde.
Anglicanen hebben altijd alle boeken gebruikt, maar andere protestanten begonnen edities van de KJV te drukken met slechts 66 boeken, met weglating van de 14 boeken in de KJV Apocriefen. Met de overgang naar nieuwe vertalingen in de jaren 1950 en 1960 door Katholieken en Anglicanen, werd het moeilijker om complete versies van de KJV te verkrijgen.
Zoals het Douay uit 1610, zullen de drie niet-canonieke boeken die gewoonlijk in bijbels uit die periode zijn opgenomen, maar door het Concilie van Trente niet tot de deutero canon worden gerekend, worden opgenomen en in een appendix bij het Oude Testament worden geplaatst.
De drie niet-canonieke boeken zijn Het gebed van Manasses, en 2 extra boeken van Esdras. Hoewel niet-canoniek, wordt het Tweede Boek van Esdras (in de pre-Tridentijnse Vulgaat het Vierde Boek van Esdras genoemd) veel gebruikt in liturgische propria’s binnen de Kerk, en het Gebed van Manasses is gebruikt in de Liturgie van het Uur.
- Waarom is dit een King James Version voor katholieken, en niet een King James Version – Katholieke Editie, zoals bij de RSV?
Ik noem dit de King James Version voor katholieken in plaats van de King James Version Katholieke Editie, omdat elke poging om significante wijzigingen aan te brengen in de KJV het iets anders en inauthentieks zou maken. Ik heb echter de veranderingen die in de RSV zijn aangebracht om de RSV-CE te maken, opnieuw bekeken. U kunt mijn aantekeningen daarover hier lezen.
De enige veranderingen, behalve het plaatsen van de boeken in de vertrouwde volgorde die ik van plan ben, zijn het volgen van de brief uit 2008 van deCDW, geschreven op verzoek van Paus Benedictus, die vraagt om de Heilige Naam van God, het Tetragrammaton, in het Engels te vertalen als “TheLord” in plaats van “Jehovah”. Joden zijn gestopt met het uitspreken van het Tetragrammaton tijdens het Tweede Tempel Tijdperk, en vroege Christenen hebben ook nooit geprobeerd om de Heilige Naam uit te spreken. Dit betreft slechts acht verzen in de gehele KJV, en in elk geval zal een voetnoot de oorspronkelijke tekst aangeven.
Daarnaast zal er een klein aantal voetnoten zijn waar de tekst aanzienlijk afwijkt van het huidige begrip van de oorspronkelijke talen. Maar een van de kenmerken van de oorspronkelijke KJV waardoor deze zich onderscheidde van andere vertalingen die in die tijd werden gemaakt, was het ontbreken van marginale aantekeningen, die meestal polemische aanvallen waren op andere vertalingen.
Dus hoewel een imprimatur leuk zou zijn, zal ik blij zijn als ik alleen maar een auteur kan vinden die meer geleerd is dan ikzelf om een voorwoord te schrijven over de juiste plaats van de KJV in het leven van het Ordinariaat.
- Zitten er geen fouten in?
Weliswaar worden in Bijbels die zijn geproduceerd door groepen protestanten die voortkwamen uit deContinentale Reformatie vaak specifiek formuleringen gebruikt om de katholieke leer te ontkennen, maar dat is niet het geval met de King JamesVersion, die is geproduceerd door “High Church” partijen binnen het anglicanisme onder leiding van een vorst met sterk katholieke gevoelens.
Bij het voorbereiden van deze uitgave en het bepalen waar de voetnoten moeten worden geplaatst, heb ik om hulp gevraagd bij het identificeren van die “fouten”. Er zijn lijsten met vermeende fouten verstrekt. Mijn antwoorden op zo’n lijst laten zien dat de meerderheid van de zogenaamde “fouten” taalkeuzes zijn die de KJV deelt met de Douay.
- Wat heeft u ertoe aangezet om de KJV voor katholieken samen te stellen?
Velen hebben er om gevraagd. Het is zeker een belangrijk deel van het patrimonium. De King James Bible en het Book of Common Prayer hebben, meer dan enig ander literair werk, de cultuur en het bewustzijn van het Engelssprekende volk gevormd gedurende meer dan 400 jaar.
- Welke moeilijkheden zijn er, als die er zijn, bij het werken aan een Schrifttekst in termen van katholieke goedkeuring?
Lectionaria, dat wil zeggen boeken die de afzonderlijke lezingen bevatten voor gebruik in de mis of in het dagelijkse officie, moeten een rigoureus goedkeuringsproces doorlopen, en moeten de richtlijnen volgen in Liturgiam Authenticam. Katholieken zijn echter vrij om welke bijbelvertaling dan ook te lezen, of de bijbel nu wordt aangeboden als een “katholieke” bijbel of niet. Ik raad iedereen aan die de bijbel leest, vooral deze uitgave, dit te doen onder raadpleging van een goed katholiek commentaar. Katholiek zijn is de bijbel interpreteren in het licht van de traditie van de Kerk:
“De taak om het Woord van God authentiek te interpreteren, of het nu geschreven is of overgeleverd, is exclusief toevertrouwd aan het levende leerambt van de Kerk, waarvan het gezag wordt uitgeoefend in de naam van Jezus Christus. Dit leerambt staat niet boven het Woord van God, maar dient het; het onderwijst alleen wat overgeleverd is, luistert er godvruchtig naar, waakt er nauwgezet over en legt het getrouw uit volgens een goddelijke opdracht en met de hulp van de heilige Geest; uit dit ene geloofsgoed put het alles wat het als goddelijk geopenbaard aan het geloof voorlegt.– Dogmatische Constitutie over de Goddelijke Openbaring (Dei Verbum), 1965
Vele gedeelten van de KJV hebben reeds specifieke goedkeuring ontvangen van deCDF/CDW en zijn opgenomen in “Divine Worship: The Missal.” Het Laatste Evangelie moet bijvoorbeeld uit het Missaal worden gelezen, en de tekst die in het Missaal is afgedrukt is de KJV. Veel van de kleine propers en andere bijbelteksten in het Missaal zijn ook uit de KJV. De publicatie van deze editie van de KJV wordt ondernomen in de geest van de visie van paus Benedictus XVI “om de liturgische, spirituele en pastorale tradities van de Anglicaanse Gemeenschap binnen de Katholieke Kerk te behouden, als een kostbaar geschenk dat het geloof van de leden van het Ordinariaat voedt en als een schat die gedeeld moet worden.”(Anglicanorum Cœtibus III.)
- Welke respons heeft u tot nu toe op het project gehad?
Veel leden van het Ordinariaat die uit de Anglicaanse traditie komen, zijn enthousiast. Anderen, die de meer poëtische aard van de KJV niet waarderen, begrijpen niet waarom de Douay niet goed genoeg is. Er zijn ook tegenstanders die menen dat de KJV ketterse teksten zijn of beweren dat het een polemiek is tegen de Kerk, maar niemand heeft tot nu toe een passage gevonden die in strijd is met de katholieke leer. Eén persoon beweerde stellig dat de KJV-vertaling van Johannes 3:16 ketters is, maar dat is een van de verzen die al officiële goedkeuring heeft gekregen van de Congregatie voor de Geloofsleer voor gebruik tijdens de mis, als een van de “Troostrijke Woorden” in het Boetvaardig Officie.
- Wanneer zal de tweedelige set te bestellen zijn?
De productie nadert volgens schema zijn voltooiing, en bestellen bij Amazon.com zou beschikbaar moeten zijn op of voor het Feest van St. Theodoor van Canterbury, bisschop, 19 september 2020.
- Heeft u er al een website voor?
Daar bent u! Zodra het verkrijgbaar is, zal deze pagina u doorverwijzen naar Amazon, waar het verkrijgbaar zal zijn met gratis verzending. De prijs voor de twee delen samen zal $33.90 bedragen in de USA, en zal elders gelijk geprijsd zijn.