Analyse: helden en rolmodellen beïnvloeden ons psychologisch op verschillende manieren
Het woord held komt van heros, het Griekse woord dat beschermer betekent. Het begrip held bestaat al eeuwen en duikt voor het eerst op in de Ilias van Homerus. In de oude folklore en mythologie waren helden vaak sterke strijders die anderen fysieke bescherming boden.
Mensen gebruiken de term held nog steeds vaak in het dagelijks leven en in de media. In ons onderzoek gaf 66% van de ondervraagden in 25 landen aan ten minste één persoonlijke held te hebben. Maar wat betekent het label “held” in het moderne leven?
Om deze vraag te beantwoorden, zijn we een reeks studies begonnen om beter te begrijpen wat de bepalende kenmerken zijn van mensen die als held worden bestempeld. Tot onze verrassing werden 26 kenmerken consequent genoemd bij het beschrijven van een held, wat de complexiteit van de term onderstreept. De meest bepalende kenmerken van helden waren moed, morele integriteit, moed, overtuiging, eerlijkheid, bereidheid om anderen te beschermen en zelfopoffering. Uit dat onderzoek blijkt dat helden worden gevierd om zowel hun agency (het opkomen voor zichzelf, streven naar prestatie en competentie) als communie (samensmelten en samenwerken met anderen), twee aspecten van de menselijke psyche die vaak als tegengestelde dimensies worden beschreven.
Wij hebben uw toestemming nodig om deze rte-player inhoud te ladenWij gebruiken rte-player om extra inhoud te beheren die cookies op uw apparaat kan plaatsen en gegevens over uw activiteit kan verzamelen. Bekijk hun details en accepteer ze om de inhoud te laden.Voorkeuren beheren
Van RTÉ Radio 1, Deze Week, Mary McGill van NUI Galway over de vraag of het er echt toe doet welke rolmodellen in kindertekenfilms worden afgebeeld
Er zijn drie soorten helden: martiale helden (mensen die zijn opgeleid om gevaarlijke situaties aan te kunnen en die zichzelf routinematig fysiek in gevaar brengen voor hun plicht), civiele helden (alledaagse burgers die hun leven riskeren om in te grijpen in noodscenario’s) en sociale helden (individuen die zich heldhaftig gedragen in dienst van ideeën). Sociale helden offeren vaak hun tijd, financiën en sociale status op om hun gemeenschap te dienen. Klokkenluiders, politieke activisten en religieuze figuren vallen in de categorie van sociale helden. Veelgenoemde sociale helden zijn Nelson Mandela, Greta Thunberg, Mahatma Gandhi en Malala Yousafzai.
Het benoemen van helden is vaak een subjectief en persoonlijk proces, omdat er onenigheid kan bestaan over wie wel of niet heldhaftig is. Sommige helden worden gekoesterd door hele groepen of samenlevingen, terwijl andere worden gekoesterd door een kleine minderheid. Ondanks de verscheidenheid aan helden die mensen noemen, vertonen de meeste de hierboven genoemde kenmerken van helden.
Volwassenen beschrijven helden gewoonlijk anders dan rolmodellen, hoewel er op sommige gebieden overlappingen zijn. Rolmodellen kunnen goed of slecht zijn, zijn vaak geografisch dicht bij ons en zijn mensen die we in detail observeren en willen evenaren (of zijn zoals). Helden zijn niet noodzakelijkerwijs geografisch dichtbij, kunnen dood of levend zijn, en kunnen mensen zijn die we nooit hebben ontmoet. Helden zijn typisch mensen die veel riskeren om de status quo uit te dagen bij het nastreven van hun waarden of idealen, van wie velen grote ontberingen en zelfopoffering hebben doorstaan en die we daarom niet zouden willen evenaren. Hoewel helden vaak gebreken vertonen, worden zij meestal als deugdzaam en moreel beschouwd. Sommige helden zijn ook rolmodellen en vice versa.
Van RTÉ Radio 1’s Drivetime, Joe O’Connor over waarom Hugh O’Flaherty de echte Ierse held is
Rolmodellen bieden ons een leidraad voor hoe we ons zouden willen gedragen. Op het werk kan een rolmodel een of twee stappen vooruit zijn op de carrièreladder. In de sport kan een rolmodel blijk geven van superieure bekwaamheid en ons motiveren om te blijven streven naar zelfverbetering. Onderzoek wijst uit dat rolmodellen in een zelfrelevant domein ons kunnen helpen positiever over onszelf te denken en ons geïnspireerd te voelen wanneer we het gevoel hebben dat we een vergelijkbaar niveau van succes kunnen bereiken. Wanneer we echter het gevoel hebben dat we niet aan de normen of prestaties van ons rolmodel kunnen voldoen, voelen we ons gedesillusioneerd.
Hoewel we onze helden meestal niet willen evenaren, beïnvloeden ze volwassenen psychologisch op verschillende manieren. In tegenstelling tot rolmodellen, worden helden niet beschreven als zelfvernietigend. Misschien omdat we weten dat het gedrag van een held uitzonderlijk of buitengewoon is, zodat we geen directe sociale vergelijkingen maken. Volgens ons onderzoek zijn er drie brede psychologische en sociale functies die helden vervullen: (i) het verbeteren van het leven van anderen; (ii) het modelleren van moraal en (iii) het beschermen van anderen, zowel psychologisch als fysiek.
Helden verbeteren ons leven door anderen te inspireren, te motiveren, te leiden, hoop te geven en het moreel te verbeteren, en geven anderen een positiever gevoel over zichzelf en anderen, waardoor het gevoel van sociale verbondenheid toeneemt. Ze geven vorm aan moraal en waarden, herinneren anderen aan het goede in de wereld, en maken de wereld beter (en inspireren ons om hetzelfde te doen). Helden worden soms beschreven als morele symbolen die dienen om onze focus te verleggen van egocentrische zorgen.
We hebben uw toestemming nodig om deze rte-player inhoud te ladenWe gebruiken rte-player om extra inhoud te beheren die cookies op uw apparaat kunnen zetten en gegevens over uw activiteit kunnen verzamelen. Bekijk de details en accepteer ze om de inhoud te laden.Manage Preferences
Van RTÉ Radio 1’s Ryan Tubridy Show, bespreekt Stephen Fry zijn boek Heroes dat de epische mythen van de oude Griekse helden navertelt
Heroes beschermen anderen door anderen te redden, te helpen, op te treden tegen gevaar of onrechtvaardigheid, te handelen wanneer anderen dat niet doen, en op te treden ten behoeve van kwetsbare individuen of groepen. Ze beschermen ons tegen dood of letsel door in te grijpen in noodsituaties en ze beschermen ons psychologisch door ons te helpen moeilijke tijden door te komen. Als we denken aan de grote uitdagingen die onze held heeft doorstaan, worden onze eigen uitdagingen minder zwaar in vergelijking daarmee.
Verschillende sociologen, psychologen en filosofen hebben opgemerkt dat mensen behoefte hebben aan externe referentiepunten voor doelen, normen en manieren om zich te gedragen – behoeften die kunnen worden vervuld door rolmodellen en helden. Op momenten in ons leven (zoals bij levensovergangen) of op momenten in de geschiedenis (waaronder tijden van economische of politieke onzekerheid), kan onze behoefte aan rolmodellen of helden groter zijn. Wanneer eerbare helden niet beschikbaar zijn, kunnen we ons wenden tot pseudohelden, beroemdheden, online “beïnvloeders” en negatieve rolmodellen om onze behoeften te vervullen. De uitdaging is misschien om ons bewust te worden van de mensen die ons leven beïnvloeden – inclusief onze helden en rolmodellen (als we die hebben) – en ons af te vragen in hoeverre we hun waarden en gedragingen bewonderen en omarmen.
Dr Elaine Kinsella en Dr Eric Igou organiseren op 7 en 8 mei 2020 de derde tweejaarlijkse Heroism Science Conference aan de Universiteit van Limerick. De titel en het thema van deze internationale conferentie is “Exceptional Leadership and Heroism: Enriching Communities and Enhancing Lives”.
De hier geuite opvattingen zijn die van de auteur en vertegenwoordigen of weerspiegelen niet de opvattingen van RTÉ