Wat is de geschiedenis achter May Day en waarom vieren we het?

Wat is May Day en waarom wordt het gevierd?

May Day is de eerste dag van mei, traditioneel een viering (of festival) van de lente en de wederopstanding van de natuur na de wintermaanden. De viering wordt gewoonlijk geassocieerd met bloemen, dansen en meibomen, waarbij soms een ‘meikoning’ of ‘meikoningin’ wordt gekroond.

In het Verenigd Koninkrijk wordt May Day soms geassocieerd met het bank holiday weekend in dezelfde maand – deze laatste werd in 1978 onder een Labourregering officieel uitgeroepen tot nationale feestdag. Het initiatief hiertoe werd genomen door Michael Foot, de toenmalige staatssecretaris voor werkgelegenheid, om de dag te laten samenvallen met de Internationale Dag van de Arbeid. De wortels van de Dag van de Arbeid gaan echter duizenden jaren terug.

Wat is de oorsprong van de Dag van de Arbeid?

De Dag van de Arbeid is waarschijnlijk van Romeinse oorsprong, voortgekomen uit het festival Floralia, een feest ter ere van de vruchtbaarheid en de natuur dat rond begin mei plaatsvond en gewijd was aan de godin Flora. Er wordt echter ook aangenomen dat de meimaand zijn oorsprong vindt in het Keltische festival Beltane – een dag die het begin van de zomer markeert en beschouwd wordt als de beste tijd voor dieren om in de wei te worden gezet. De Eerwaarde Bede (673 AD-735 AD), een van de grootste geleerden van de Angelsaksische periode, merkt op dat de maand mei de tijd was waarin het vee driemaal per dag werd gemolken en naar de weide werd gebracht.

Op ceremonieel niveau werd deze seizoensovergang gemarkeerd door vuur, dat de dood van de winter en de geboorte van nieuw leven symboliseerde (of de overgang van winter naar lente en naar zomer).

• Saturnalia: de oorsprong van het liederlijke Romeinse ‘Kerstmis’

Is 1 mei een heidense feestdag?

De viering van 1 mei is diep verbonden met de eeuwigdurende cyclus van geboorte, leven en dood van de aarde, en het festival heeft typisch heidense waarden – gericht op de kracht en energie van de natuurlijke wereld. Beltane was ook een ritueel van de Druïden (Druïden waren heidenen) en er werden brandoffers gebracht op een brandstapel van beenderen, die de geboorte van het nieuwe seizoen symboliseerden. Deze offers waren meestal marionetten – gemaakt van stro of hout uit het bos – en stonden bekend als de ‘meikoning’.

Hoewel May Day niet fel werd bestreden door de Christelijke Kerk, werd het wel geconfronteerd met tegenstand. In 1240 bijvoorbeeld was de bisschop van Lincoln woedend dat sommige van zijn priesters van de mei-vieringen genoten, omdat die doordrenkt waren van de heidense traditie die de christelijke kerk terzijde wilde schuiven. Het feest ontwikkelde zich vervolgens eerder tot een seculier feest – gericht op arbeid, landbouw en de cyclus van de seizoenen – dan tot een christelijk feest.

• Paaseieren, Jezus Christus en de paashaas: de geschiedenis en oorsprong van Pasen

Hoe werd May Day traditioneel gevierd?

Naast het Romeinse festival Floralia werd May Day gevierd met flora (vooral bloemen en andere vegetatie). John Lydgate’s 15e-eeuwse gedicht Mumming at Bishopwood beschrijft “mighty Flourra, goddes of fresshe floures”, en in The Knight’s Tale noemt Geoffrey Chaucer houtnerf en meidoorn als versieringen.

Op 1 mei verzamelden de mensen traditioneel bloemen, bloesem en takken om hun huizen te versieren, en terwijl ze hun boeketten verzamelden zongen ze letterlijk “in de meimaand”. Vrouwen en meisjes stonden vroeg op en wasten hun gezicht in de frisse meimorgensdauw, omdat men geloofde dat die hen zou doen stralen, vlekken zou doen afnemen en hun toekomstige echtgenoot zou aantrekken. Naar verluidt nam de eerste vrouw van Hendrik VIII, Catharina van Aragon, in 1515 haar dames ’s morgens vroeg mee naar buiten om zich in de meimisterdauw te baden vanwege de heilzame werking ervan.

De meest iconische uiting van de viering van de meimaand is de meiboom, het middelpunt van de vieringen en het dansen. Oorspronkelijk was dit een grote boom in het bos die ter plaatse werd versierd, maar later werd hij omgehakt en naar het dorp (of de gemeenschap) gebracht en versierd met bloemen, kransen, zakdoekjes en linten. De dans eromheen was een uiting van de vreugde om het nieuwe leven.

Hoe is de traditie van de meidag ontstaan?

Tijdens het interregnum vanaf 1649 werd de meidag verboden – het werd beschouwd als een andere frivole en godslasterlijke viering. Maar net als veel van de frivoliteit en vrolijkheid die door de puriteinen werd uitgebannen, werd het tijdens de Restauratieperiode onder Charles II weer in ere hersteld. May Day bleef een burgerlijk feest en ontwikkelde zich verder als een feest voor arbeiders en boeren, zoals melkmeisjes. Dit blijkt uit een ballade uit 1630 die een slotvers bevat “In honour o’ th’ milking paile”. Dit verband met melkmeisjes sluit aan bij de gewoonte van de Eerwaarde Bede om op meidag de koeien regelmatiger te melken.

De meiboomdans was populair in de Victoriaanse samenleving en in de 19e eeuw was er een opleving van het versieren van en dansen rond de meiboom door meisjes. Vandaag de dag vieren scholen en dorpen soms nog steeds Meidag en het blijft meestal een gemeenschappelijk gebruik; een uiting van saamhorigheid, zang en dans.

Er zijn echter plaatsen, in Devon, Cornwall en Schotland, waar het oude gebruik van Beltane wordt voortgezet – op 1 mei worden nog steeds vuren gebrand om het oude te reinigen en de zomer en de hoop op nieuw leven te verwelkomen.

Helen Carr is middeleeuws historicus, televisieproducent en schrijver. Helen runt haar eigen podcast, Hidden Histories, en is momenteel bezig met het schrijven van haar debuut in de geschiedenis van de feiten, The Red Prince: The Life of John of Gaunt, the Duke of Lancaster, dat in april 2021 bij Oneworld zal verschijnen.