Als u nieuw bent in de wereld van mechanische horloges, ontdekt u waarschijnlijk al snel dat er veel verwarrende terminologie is waar u zich een weg in moet banen. Sommige woorden klinken heel verschillend, maar verwijzen in feite naar hetzelfde, terwijl andere bijna uitwisselbaar lijken en toch niet meer verschillend kunnen zijn.
Een klassiek voorbeeld van het laatste is het hele chronograaf/chronometer raadsel, nog verwarrender door het feit dat een chronograaf een chronometer kan zijn en vice versa. Om de zaken voor u op te helderen, zullen we deze twee verschillende termen hieronder eenvoudig en duidelijk uitleggen, compleet met enkele voorbeelden.
De beste plaats om te beginnen is met enkele eenvoudige definities van elk.
Chronograaf
Het eerste wat u moet begrijpen is dat een chronograaf geen horloge op zich is. Een chronograaf is een extra functie (in de wereld van mechanische horloges een complicatie genoemd) die een horloge met uren, minuten en seconden kan uitvoeren. In dit geval is die functie het afzonderlijk bijhouden en aangeven van de verstreken tijd over bepaalde perioden. U kent dit waarschijnlijk beter als een stopwatch.
In een chronograaf kan ten minste één wijzer worden gestart, gestopt en op verzoek naar nul worden teruggezet om een tijdsduur tot een vijfde, tiende of zelfs honderdste seconde te meten. Hoewel de wijzerplaatindeling van met een chronograaf uitgeruste horloges tot op zekere hoogte kan variëren, zijn er gewoonlijk twee subtellers voor de minuten en uren (gewoonlijk 30 minuten en 12 uur), die het aantal omwentelingen van de centrale chronograafwijzer (die de seconden meet) optellen.
Een klassiek voorbeeld van een eenvoudige chronograaf is de Omega Speedmaster Professional. Er zijn natuurlijk een aantal variaties van dit model, maar de meerderheid heeft een basis 3-6-9 layout voor de chronograaf displays. De 30-minuten teller staat op 3 uur, de 12-uurs teller op 6 uur, en de lopende seconden op 9 uur, en er is een centrale chronograaf-secondenwijzer. Aan weerszijden van de kroon, die aan de zijkant van de kast zit, bevindt zich een drukknop. De bovenste stopt en start het chronograaf mechanisme, terwijl de onderste alle indicators terugzet.
Dat is een eenvoudige chronograaf. Er zijn ook complexere variaties, zoals een mono-pusher, die, zoals de naam al aangeeft, een enkele drukknop gebruikt om de chronograaf te stoppen, te starten en te resetten. Met een rattrapante, of split-second chronograaf, kunt u de tijd opnemen van verschillende gebeurtenissen die op hetzelfde moment beginnen, maar niet samen eindigen. Dit wordt mogelijk gemaakt door twee chronograafwijzers – waarvan de tweede een split-secondwijzer wordt genoemd – die synchroon bewegen, maar onafhankelijk kunnen worden gestopt (split) om een tussentijd te registreren. Zodra de tijd is afgelezen, zorgt een druk op de rechter knop ervoor dat de split-secondwijzer onmiddellijk weer terugloopt naar de chronograafwijzer. Tenslotte maakt de fly-back functie het mogelijk de chronograaf wijzer direct terug te zetten naar nul en onmiddellijk weer te starten door een keer op de chronograaf drukknop te drukken.
Chronometer
Een chronometer daarentegen is geen complicatie of een extra functie die een horloge uitvoert, hoewel het er wel zo uitziet. In plaats daarvan is een chronometer de term die wordt gebruikt om een horloge aan te duiden met een hoge precisie en een lopende-secondenaanduiding, waarvan de nauwkeurigheid van het uurwerk over een periode van meerdere dagen in verschillende posities en bij verschillende temperaturen is gecontroleerd door een officiële neutrale instantie. Alleen mechanismen die hebben voldaan aan de criteria voor precisie van ISO 3159, of het equivalent daarvan, krijgen een officieel chronometercertificaat.
In Zwitserland heet de certificerende instantie Contrôle Officiel Suisse des Chronomètres, hoewel het beter bekend is als COSC. Een COSC-gecertificeerde chronometer is een horloge waarvan het uurwerk zonder kast gedurende vijftien dagen in een van de officiële testfaciliteiten van het COSC heeft aangetoond nauwkeurig en consistent te zijn. Elk horloge wordt getest in vijf posities en bij verschillende temperaturen en wordt gecertificeerd met een nauwkeurigheid van -4/+6 seconden per dag.
Sommige fabrikanten zijn nog een stap verder gegaan met het concept van chronometer-certificering. Ongetwijfeld de meest bekende onder hen is Rolex, die zijn eigen Superlative Chronometer certificering heeft ontwikkeld. Een Rolex uurwerk met deze titel is gecertificeerd als een Zwitserse chronometer door het COSC en vervolgens een tweede keer getest door Rolex – nadat het uurwerk is omhuld – met behulp van speciaal ontwikkelde technologie. Een Rolex Superlative Chronometer horloge biedt daarom een precisie van -2/ +2 seconden per dag.
Het zal je niet verbazen dat de Rolex Cosmograph Daytona, aantoonbaar een van de beroemdste en meest gewilde mechanische chronograafhorloges ter wereld, ook chronometergecertificeerd is. Technisch gesproken is het Superlative Chronometer gecertificeerd. Het is echter niet alleen Rolex, de Panerai Mare Nostrum 42mm PAM00716 is een ander voorbeeld van een chronograaf met chronometer-certificaat, net als de nieuwe Breitling Navitimer 8 B01.
Sommige puristen gaan zelfs zover te zeggen dat de nauwkeurigheid van de opgenomen tijden alleen kan worden gegarandeerd als de chronograaf heeft voldaan aan de criteria van het label “chronometer”, maar slechts ongeveer 3% van de jaarlijks gemaakte Zwitserse horloges zijn COSC-gecertificeerd en een nog kleiner percentage daarvan zijn chronografen. Wat uw mening ook is, u kunt nu in ieder geval met een gerust hart het verschil uitleggen tussen een chronograaf en een chronometer.
James Bond Watches – From Rolex To Omega And Beyond
Legendarische Horloges: Omega Speedmaster Professional Moonwatch