Afgelopen zondag zullen de Denver Broncos en Seattle Seahawks het in het MetLife Stadium in New Jersey tegen elkaar opnemen onder de blote hemel. Het is de eerste keer in de geschiedenis van football dat de Super Bowl wordt gespeeld in een open stadion in een stad met koud weer.
De beslissing heeft veel tegenstanders getrokken, en fans houden de weersverwachtingen in de gaten in de aanloop naar de grote wedstrijd. Maar waarom is het MetLife Stadium eigenlijk open? En waarom kiezen zo weinig koud-weersteden voor een stadion met een dak?
De reden, zo blijkt, heeft maar weinig met voetbal te maken. Hoewel het weer een rol speelt, worden stadionontwerpen gekozen op basis van gebruiksmogelijkheden buiten de sport.
Stadionstatistieken
Eerst de cijfers. Er zijn 31 officiële NFL stadions. We hebben ze verdeeld in noord en zuid op basis van de traditionele grens tussen de regio’s – de Mason-Dixon lijn. Westelijke stadions waren volgens dit criterium wat moeilijker te categoriseren, dus gebruikte Live Science de breedtegraad van de Mason-Dixon lijn als marker.
Dit had een aantal vreemde effecten, zoals het O.co Coliseum in Oakland, Calif., en het Levi’s Stadium van de 49ers in Santa Clara, Calif., op één hoop te gooien met stadions in het diepe zuiden, zoals New Orleans’ Superdome. Niettemin waren de westelijke stadions die niet goed pasten in de vooropgezette noties van Noord en Zuid allemaal open stadions, zodat hun categorisering het eindbeeld niet veranderde. (Ja, hier is aantoonbaar te veel over nagedacht. Voetbal is een serieuze zaak.)
Op basis van deze criteria zijn er 11 open voetbalstadions in het Noorden en 12 in het Zuiden. Het echte verschil blijkt wanneer we kijken naar gesloten stadions en stadions met een schuifdak. Er is slechts één gesloten stadion ten noorden van de Mason-Dixon lijn: Detroit’s Ford Field. Het zuiden heeft ook maar één stadion met een intrekbaar dak, Lucas Oil Stadium in Indianapolis, Ind.
In het Zuiden zijn er drie koepelvormige stadions (het Mercedes-Benz Superdome in New Orleans, het Georgia Dome in Atlanta en het Edward Jones Done in St. Louis). Er zijn ook drie zuidelijke stadions met een intrekbaar dak (het Reliant Stadium in Houston, het University of Phoenix Stadium in Arizona en het AT&T Stadium in Arlington, Texas, dat de thuisbasis is van de Dallas Cowboys).
Technische uitdaging
Om erachter te komen waarom teams en steden kiezen voor een open stadion in plaats van een intrekbaar dak of een gesloten koepel, hebben we ons gewend tot Walter P. Moore, het ingenieursbureau uit Houston dat de beweegbare daken van het University of Phoenix Stadion, AT&T Stadion, Lucas Oil Stadion en Reliant Stadion heeft ontworpen.
De keuze, zegt Mark Waggoner, een directeur van het bureau, komt neer op een paar zaken: kosten, andere toepassingen dan voetbal, en, ja, het weer.
Een dak over een stadion plaatsen is zowel een technische als financiële uitdaging. Het bouwen van een niet-ondersteunde structuur die 180 tot 245 meter overspant, lijkt meer op het bouwen van een brug dan een plafond, vertelde Waggoner aan Live Science.
“Het is of veel staal of veel kabels,” zei hij.
Domes zijn een uitdaging, omdat ze veel tijdelijke ondersteuning nodig hebben tijdens de bouw, zei Waggoner. Een intrekbaar dak is een andere sprong.
“Het is al een uitdaging om alleen al een basisdak over het stadion te bouwen, dus wanneer we er een gat in maken en een stuk ervan gaan verplaatsen, wordt het nog veel ingewikkelder,” zei Waggoner.
Intrekbare daken gebruiken verschillende methoden op basis van de helling van het gebouw, maar over het algemeen rollen panelen over rails of tandradbanen, aangedreven door elektromotoren, zei hij. De populariteit van deze gebouwen heeft echter een hoge vlucht genomen sinds het einde van de jaren 1990, zei hij – en de vier voetbalstadions met intrekbaar dak zijn allemaal geopend in de afgelopen 12 jaar.
Aan al deze daktechnologie hangt een prijskaartje. Een intrekbaar dak kost tussen de 100 en 150 miljoen dollar meer dan een open stadion, zei Waggoner, en tussen de 25 en 40 miljoen dollar meer dan een gesloten stadion met een vast dak.
Kiezen voor een dak
Dus waarom die extra rekening? In principe wordt een gesloten stadion meer gebruikt.
“De voetbalwedstrijden hebben waarschijnlijk het minst te maken met die beslissing,” zei Waggoner. Als een gemeente het stadion wil gebruiken voor concerten, rodeo’s of andere evenementen het hele jaar door, dan is een gesloten gebouw de beste oplossing. Puristen die voetbal als een openluchtspel zien, kunnen worden gerustgesteld door de open stadionoptie van een intrekbaar dak.
MetLife Stadium was oorspronkelijk bedoeld als een stadion met een intrekbaar dak, maar de eigenaren van de New York Giants en New York Jets, die de faciliteit delen, stribbelden tegen de kosten, volgens een rapport over het stadion. Met twee teams die op het veld spelen, krijgt het stadion meer voetbal-gerelateerd gebruik dan veel NFL-faciliteiten, merkte Lee Slade op, een senior principal bij Walter P. Moore.
Als voor waarom meer zuidelijke klimaten voor gesloten faciliteiten kiezen, kan het verschil het weer zijn. Hoezeer fans ook mopperen over het feit dat ze zich dit jaar voor de Super Bowl moeten aankleden, het is gemakkelijker om de donsjassen aan te trekken in winterweer dan om koel te blijven in hoge hitte, vochtigheid en zonneschijn.
“Zeker in het Zuiden speelt de hitte een factor in het comfort van de patron tijdens wedstrijden,” zei Waggoner.
De arbeidskosten in New Jersey zouden waarschijnlijk de prijs van het bouwen van een overdekt stadion opdrijven, zelfs boven wat het in het Zuiden zou zijn, zei Waggoner. En het ontwerpen voor sneeuw vereist meer staal (wat meer geld betekent), omdat het gewicht van een sneeuwval de belasting kan verdubbelen die een stadiondak moet ondersteunen.
In de toekomst zullen intrekbare, multi-use stadions waarschijnlijk steeds populairder worden, zei Waggoner. Maar ingenieurs kunnen experimenteren met bewegende muren en andere ontwerpen, vooral omdat kunstgras de noodzaak van direct zonlicht op het speelveld heeft weggenomen.
“Ik denk dat we meer daken zullen zien die niet alleen traditioneel zijn … maar eerder kinetisch zijn en bewegen op manieren die het comfort van de fans beïnvloeden, maar niet noodzakelijkerwijs alleen proberen om zonlicht direct op het veld te krijgen,” zei hij. “Ik denk dat we meer lichtgewicht systemen, opblaasbare stoffen en dergelijke zien die op een kosteneffectieve manier ruimtes kunnen bedekken.”
Volg Stephanie Pappas op Twitter en Google+. Volg ons @livescience, Facebook & Google+. Origineel artikel op Live Science.
Recent news